KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Ketoza u bydła – zapobieganie i leczenie

Opublikowano 22.12.2017 r.
Ketoza u bydła obok kwasicy należy do chorób metabolicznych, atakujących krowy w najwyższej mleczności do ok. 2 miesięcy po wycieleniu. Schorzenie jest przy tym niestety dość powszechne i dotyka nawet ponad 20% krów w Polsce. Hodowco przeczytaj: ketoza u bydła – zapobieganie i leczenie.

Ketoza u bydła – opis, przyczyny

Ketoza u bydła to choroba metaboliczna związana z przemianą materii u krów. Pojawia się zwykle po ocieleniu, w maksymalnej wydajności mlecznej. Rozróżnia się:

  • ketozę pierwotną wywoływaną ujemnym bilansem energetycznym po wycieleniu i błędami żywieniowymi w okresie zasuszenia;
  • ketozę wtórną wywoływaną niedożywieniem powodowanym innymi, wcześniejszymi chorobami, jak np.: mastitis, endometritis (zatrzymanie łożyska i stan zapalny błon śluzowych macicy), urazowe zapalenie czepca, przemieszczenie trawieńca, kulawizny.

Ketoza pokarmowa to efekt źle bilansowanych dawek pokarmowych i nadmiaru pasz fermentujących, zepsutych, zagrzybionych. Przy produkcji mleka, u krów może wystąpić znaczny niedobór węglowodanów i czerpanej z nich energii, oraz intensyfikacja spalania tłuszczowych rezerw energetycznych. Obniża to poziom glukozy we krwi, kwasu szczawio-octowego w mięśniach i glikogenu w wątrobie. Rośnie za to poziom wolnych kwasów tłuszczowych WKT, inicjując proces ketogenezy, czyli wzrost stężenia ciał ketonowych we krwi i moczu chorych krów.

Brak leczenia wywołuje podwyższanie poziomu ciał ketonowych i kwasu acetylo-acetonowego. Organizm krowy usuwa co prawda związki ketonowe wraz z potem, mlekiem, moczem i wydychanym powietrzem. Jednak maksymalnie obniża to niezbędne rezerwy energii i ketoza rozwija się.


Ketoza u bydła – rozpoznawanie, objawy

Ketozę u bydła rozpoznaje się po objawach: osłabienie przeżuwania, utrata apetytu, spadek wydajności mlecznej, wzrost tłuszczu i spadek białek w mleku, spalanie tłuszczowych rezerw energetycznych i szybkie chudnięcie, acetonowy odór wydychanego powietrza, zaparcia oraz bardzo suchy, twardy i pokryty śluzem kał.

W zaawansowanej ketozie pojawia się: uporczywe lizanie przedmiotów, ryczenie, zaburzenia chodu, okołoporodowe kłopoty z odejściem łożyska oraz uogólnione zakażenie (posocznica) i zapalenie wymienia bez wydzieliny ropnej. Nieleczonym krowom grożą też: porażenie poporodowe, śpiączka i śmierć.


Ketoza u bydła – zapobieganie

Profilaktyka obejmuje: monitoring kondycji krów, prawidłowe zasuszanie i żywnie w okresie okołoporodowym i zasuszania, umiejętne wprowadzanie pasz treściwych w dawce dobowej i kontrola ich spożycia, ochrona przed nadmiernym otłuszczaniem (ocena 3,5 w skali BCS), właściwa ilość aminokwasów w paszy i dodatki mineralne u krów zasuszonych (proporcja P:Ca, sole anionowe w ostatnich 3-4 tyg. zasuszenia).

Wskazany jest też rozdział krów na grupy technologiczne i żywienie w oparciu o monodietę TMR (bez częstych zmian żywienia), ograniczenie pasz sprzyjających ketozie (buraki cukrowe, liście buraczane i źle zakonserwowane, zepsute kiszonki), wprowadzenie wysokoskoncentrowanej energii w postaci stabilizatorów laktacji oraz dodatków wspomagania przemian energetycznych organizmu.

Lekarze weterynarii za pomocą gluko- i keto-nomertów określają stosunek tłuszczu do białka w mleku, a także prawidłową zawartość glukozy i ciał ketonowych we krwi (podstawowy miernik określający obecność i stadium ketozy). Hodowca też może samodzielnie diagnozować ketozę, np. testem do wykrywania ciał ketonowych w mleku i moczu.

Analiza moczu jest jednak dokładniejsza, niż analiza mleka, więc należy robić oba te testy.

Obecność ketozy można też wykryć testami krwi, np. ludzkim glukometrem z funkcją badania poziomu ciał ketonowych, dla chorych na cukrzycę. Ketony są też wydalane drogą oddechową, więc ketozę można wstępnie określić również po zapachu acetonu.


Ketoza u bydła – leczenie

Jeśli diagnoza wykaże ketozę, niezbędne jest unormowanie stężenia glukozy i obniżenie poziomu ciał ketonowych we krwi. Najpierw należy jednak przywrócić prawidłowy metabolizm energetyczny u chorych krów. W ramach leczenia weterynarz może zaordynować terapię doustną i/lub kroplówkowe wlewy dożylne, albo sterydowe zastrzyki domięśniowe.

Leczenie wspomagające kontynuuje się do momentu, aż krowa zacznie prawidłowo jeść paszę. Niezbędna jest też odpowiednia dieta. Krowy mają zapotrzebowanie dobowe na glukozę w wysokości 0,5 kg na potrzeby bytowe oraz ok. 0,05 kg na produkcję każdego litra mleka. Ilość ta musi znaleźć się w ich dawce dobowej pożywienia.

Najwięcej glukozy umożliwi pobrać w 70% kwas propionowy, mlekowy i pirogronowy. Natomiast główne źródła glukozy to: zboża, buraki cukrowe, melasa i wysłodki melasowane z buraków. Idealne źródło szybkiej energii to również biogliceryna lub inne podobne preparaty glicerynowe lub z glikolem propylenowym (200-400 g podawane 1-2 razy na dobę przez ok. 5 dni). Dla lepszego apetytu warto też stosować dodatek drożdży w paszach.

 

 

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

POWIĄZANE TEMATY:bydłoketoza
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO