Dawne odmiany jabłoni - dlaczego warto mieć w swoim sadzie?

Jabłoń domowa Boskoop albo Piękna z Boskoop – deserowa i przerobowa odmiana uprawna jabłoni domowej, po-
chodząca z Holandii. W okres owocowania wchodzi bardzo wcześnie, na ogół w 3-4 roku po posadzeniu i owocuje obficie. W Polsce należy do najbardziej znanych odmian, choć uprawiana jest coraz rzadziej i głównie w starych sadach i ogrodach przydomowych.

Drzewo rośnie bardzo silnie, a po wejściu w okres owocowania wzrost nieznacznie słabnie. Korona ma kształt kulisty, na konarach wyrastają liczne krótkopędy. Wymaga cięcia prześwietlającego i odmładzającego. Owoce są duże (około 7-9 cm), baryłkowate, często nieregularne.

Skórka jest średniej grubości, szorstka i silnie ordzawiona, niekiedy pokryta częściowo krwistym lub pomarańczowym, rozmytopaskowanym rumieńcem. Przetchlinki są wyraźne, liczne, dość duże i jasnoszare. Miąższ gruboziarnisty, soczysty, kruchy, dość kwaśny o korzennym posmaku i aromacie. Jabłka 'Boskoop' zrywa się w połowie października. Do jedzenia
nadają się co najmniej do grudnia, jeśli są magazynowane w odpowiednich warunkach. W chłodni przechowują się do-
brze nawet do kwietnia. Owoce świetnie smakują na surowo. Doskonale nadają się do pieczenia ciast, strudli, suszenia (owocowe chipsy), na marmolady, soki, cydr oraz jako dodatek do gęsiny i kaczki.

Jabłoń domowa Złota Reneta albo Królowa Renet – angielska odmiana wprowadzona do uprawy w XVII w. Rodzi duże lub średniej wielkości owoce o cienkiej, złotożółtej skórce, w znacznej części pokryte pomarańczowoczerwonym, niezbyt mocnym rumieńcem. Miąższ białawożółtawy, zwięzły, średnio soczysty, kwaskowaty, smaczny. Owoce nadają się do zbioru w drugiej połowie września i dają się przechować do końca grudnia. Mogą być wykorzystywane do bezpośredniego spożycia i na przetwory. Drzewa rosną umiarkowanie silnie i tworzą szerokie korony.

Wcześnie wchodzą w owocowanie, plonują obficie, ale przemiennie. Wymagają dobrych gleb (na słabszych część owoców spada przed zbiorem zbiorem). Na mróz są niezbyt wytrzymałe, na choroby – mało podatne.

Ananas Berżenicki – odmiana odkryta na Wileńszczyźnie w Berżenikach koło Dukszt przez profesora Hrebnickiego. Charakteryzują ją duże lub bardzo duże, kulisto-stożkowate, lekko zwężające się ku kielichowi, delikatnie żebrowane owoce. Skórka mocna, błyszcząca, barwy zielonkawożółtej, pokryta delikatnym, rozmytym, różowym rumieńcem. Miąższ kremowy, zwarty, po dojrzeniu kruchy, mało soczysty, winno-słodki, lekko aromatyczny. Owoce osiągają dojrzałość w pierwszej połowie sierpnia. Możliwe jest ich przechowywanie tylko do końca września – szybko ulegają rozpadowi. Jabłka typowo deserowe. Drzewa rosną bardzo silnie, tworząc kuliste, średnio zagęszczone korony. Późno wchodzą w owocowanie. Są wytrzymałe na mróz i mało podatne na choroby.

Kosztela – polska odmiana pochodząca prawdopodobnie z XVII w. Rodzi kuliste, średniej wielkości owoce o zielonej lub słomkowozieonej, gładkiej i mocnej skórce z niewielkim, żółtawym, rumieńcem. Miąższ żółtawy, zwięzły, soczysty, bardzo słodki i smaczny. Jabłka dojrzewają w drugiej lub trzeciej dekadzie września. Dają się przechowywać do końca stycznia. Dojrzałe owoce bardzo łatwo opadają. Drzewa charakteryzują się dużą siłą wzrostu. Tworzą kuliste korony. Późno rozpoczynają owocowanie, obficie plonują co drugi rok. Są wytrzymałe na mróz i mało podatne na choroby. Rzadko atakują je szkodniki.

Papierówka (Oliwka Żółta, Inflancka) – odmiana pochodząca z krajów nadbałtyckich. Daje średniej wielkości, kulisto-stożkowate owoce, czasami z charakterystyczną krawędzią. Skórka owoców jest żółta lub białawożółta z zielonkawymi przetchlinkami. Miąższ soczysty, początkowo wyraźnie kwaskowaty, w pełnej dojrzałości kwaskowato-słodki, smaczny. Owoce dojrzewają w końcu lipca lub na początku sierpnia. Nadają się do bezpośredniego spożycia i przetworzenia. Drzewa rosną umiarkowanie silnie. Początkowo tworzą korony odwrotnie stożkowate, w starszym wieku – kuliste. Wcześnie wchodzą w owocowanie, dają obfite plony co drugi rok. Odmiana jest niezbyt podatna na choroby, natomiast bardzo wytrzymała na mróz.