KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie

WYSZUKIWARKA

Dokarmianie ptaków zimą - co warto wiedzieć?

Opublikowano 28.12.2019 r.
Zima to pora roku, która nie tylko ludziom przysparza trudności. Zwierzęta tak samo jak my, a może nawet bardziej zmagają się z kapryśną pogodą. Na walkę z niekorzystnymi warunkami atmosferycznym narażone są między innymi ptaki. 

Kiedy mamy do czynienia z łagodnymi zimami, śnieg nie pokrywa grubą warstwą ziemi, a temperatura nie spada dużo poniżej zera, ptaki radzą sobie samodzielnie. Żywią się nasionami i owocami, które opadły z drzew i krzewów. Poszukują w liściach ukrytych owadów i ich larw.

Jednak gdy tylko nadejdą silne mrozy, a śnieg pokryje ziemię wówczas konieczna jest nasza pomoc. Dostęp do pożywienia w takich warunkach staje się utrudniony i ptaki nie są w stanie samodzielnie go znaleźć. Problem mają zwłaszcza osobniki z mniejszym doświadczeniem, stare bądź osłabione.


Chyba nie ma najlepszego momentu, aby rozpocząć dokarmianie ptaków.

Jedni uważają, że dobrym czasem jest listopad. Za tą teorią przemawia fakt, że zwierzęta zdążą przyzwyczaić się do umiejscowienia zimowej stołówki zanim ta pora roku na dobre się zacznie. Dodatkowo pokarm przez nas podawany jest wysokokaloryczny, co przyczynia się do zgromadzenia tkanki tłuszczowej pomocnej w ciężkich zimowych miesiącach.


Inni twierdzą z kolei, że dokarmianie należy rozpocząć, kiedy śnieg uniemożliwia żerowanie. Zbyt wczesne wykładanie pokarmu może zaburzyć wędrówkę ptaków, które nie zimują w naszym kraju. Pozostając w Polsce mają one trudności w przetrwaniu zimy. 


Autorzy są jednak zgodni w kwestii zakończenia dokarmiania.

Powinno to nastąpić wraz z nadejściem wiosny – okolice kwietnia. Czas przed tym terminem jest wbrew pozorom szczególnie trudny dla ptaków. Związane jest to z już bardzo ograniczoną dostępnością pokarmu, a zgromadzona tkanka tłuszczowa została już w większości przez zwierzęta wykorzystana.

Musimy o tym pamiętać.

Kiedy już zdecydowaliśmy się, że będziemy zimą dokarmiać ptaki musimy robić to regularnie. Zwierzęta szybko przyzwyczajają się do takiego źródła pokarmu i będą przylatywać w miejsce, gdzie mogą je znaleźć. Poniekąd stają się one mniej samodzielne. Jeżeli będą musiały poszukać nowej stołówki stracą na to sporo energii, która jak wiemy jest im potrzebna o tej porze roku.

Jeżeli chcemy podjąć się dokarmiania poza naszym ogrodem na przykład w parku, to musimy zdawać sobie sprawę z tego, że będzie wymagało to od nas jeszcze większej konsekwencji – zwłaszcza w mroźne dni i złą pogodę. To wtedy ptaki najbardziej liczą na naszą pomoc. Także w tym przypadku pokarm pozostawiamy zawsze w jednym miejscu. Gdy karma umieszczana będzie bezpośrednio na ziemi postarajmy się, aby miejsce to w miarę możliwości było odśnieżone i suche, czyli na przykład pod krzewami czy rozłożystymi drzewami.


Pokarm powinien być wykładany każdego dnia. Lepiej jest wysypywać kilka, ale małych dawek, niż jedną, a za dużą. Karma nie powinna leżeć na zewnątrz zbyt długo. Należy obserwować ile karmy zostaje w następnym dniu.

Jeśli pokarm pozostał w karmniku oznacza to, że przesadziliśmy z jego ilością, a jeżeli dawka wysypana z rana znikła już popołudniu to możemy dosypać ponownie nawet w tym samym dniu. Ma to związek między innymi z warunkami pogodowymi.

W czasie ładnych, bezśnieżnych dni ptaki wyjedzą mniej karmy niż gdy aura się pogorszy, a jedynym źródłem pożywienia będzie karmnik. Istotne jest aby ustawić w pobliżu karmnika poidełko. W okresach silnych mrozów dostęp do wody jest ważny.

Ptaki nie potrafią zaspokoić swojego pragnienia śniegiem czy lodem i stąd trudność ze znalezieniem odrobiny wody.

W tym przypadku także ważne jest regularne sprawdzanie czy woda nie zamarzła, zwłaszcza w mroźne dni.

Należy zadbać o czystość karmnika. To przy nim spotykają się gatunki, które w naturalnych warunkach nie biesiadują razem. Nasilona obecność różnych gatunków w jednym miejscu może przyczyniać się szczególnie podczas łagodnej zimy do rozprzestrzeniania się chorób i pasożytów. Aby ograniczyć wystąpienie tego zjawiska wskazane jest regularne sprzątanie ptasiej stołówki. Usuwamy resztki pozostawionego przez ptaki pokarmu oraz ich odchody. Wszystkie te zabiegi wykonujemy w gumowych rękawiczkach dla własnego bezpieczeństwa.

Oto, co możemy podawać ptakom:

  • zboża: proso, owies, pszenicę, jęczmień;
  • nasiona: słonecznik, dynię, kukurydzę, rzepak, rzepik;
  • płatki zbożowe z wyżej wymienionych zbóż;
  • kasze: jęczmienną, gryczaną;
  • orzechy: włoskie, laskowe, ziemne;
  • owoce i nasiona dziko rosnących roślin: jarzębiny, dzikiej róży, berberysu, bzu czarnego;
  • świeże owoce: jabłka, gruszki;
  • gotowane warzywa: marchew, ziemniaki ;
  • słoninę, łój, smalec.

Jaki pokarm preferują wybrane gatunki ptaków?

Może zacznijmy od słonecznika. Jedzą go niemal wszystkie ptaki, najbardziej smakuje sikorom i łuszczakom. Można podawać go w formie wyłuskanej, ale zwierzęta równie dobrze radzą sobie z nasionami niełuskanymi. Słonecznika jest sporo odmian. Najlepiej do dokarmiania sprawdzi się jego pastewna odmiana, czyli tak zwany czarny słonecznik. Ma on drobne nasiona o delikatnej skorupce. Najwygodniej zaopatrzyć się w niego na bazarach i w centrach handlowych, gdzie koszt waha się w granicach 3–8 złotych za kilogram. 


Mazurkom i wróblom najbardziej zasmakuje proso. Jednak nie pogardzą nim zięby czy dzwońce. Ziarno jest dość charakterystyczne, drobne i owalne. Zboże to można z powodzeniem hodować w przydomowym ogrodzie, do karmników wykładamy kłosy, a nie łuskane ziarna.

Szczególne ważne są pokarmy, które zawierają dużą ilość białka i tłuszczu. Takimi roślinami są rzepak i rzepik. Są one atrakcyjne głównie dla łuszczaków. Cena tych nasion nie jest wysoka.
Łuszczaki chętnie zjadają zboża krajowe. Wybierając ten rodzaj karmy należy liczyć się z tym, że dla niektórych gatunków ziarna te mogą okazać się zbyt twarde. Można wówczas pokusić się o ich rozdrobnienie do postaci śruty zbożowej. Zboża są idealnym pokarmem dla krajowych kuraków: bażantów, kuropatw, ale także dla gołębi. Nie pozostaną na nie obojętne też trznadle.



Chyba jednym z najpopularniejszych pokarmów dla sikor jest słonina. Jednak przyciągnąć może ona także dzięcioła. Słonina dla tego pierwszego gatunku może być powieszona na sznurku. Gdy chodzi natomiast o dzięcioła lepiej przymocować ją jak najsztywniej. Jej zapach oprócz ptaków skusić może drapieżniki czworonożne takie jak kuny, a także nasze domowe koty. W związku z tym należy zwracać uwagę, gdzie ją umieszczamy. Pamiętajmy także o zmianie jej na nową najrzadziej co dwa tygodnie, a na pewno powinniśmy to robić w łagodne zimy. W przeciwnym razie może się szybko zepsuć i zaszkodzić ptakom.

W kolejności po słoninie wymienić należałoby smalec i łój. Są to pokarmy mniej chętnie zjadane przez ptaki, natomiast doskonale sprawdza się jako spoiwo do tworzenia kul tłuszczowych. Nie potrzebujemy kupować gotowych kul, gdyż bardzo łatwo możemy je zrobić samodzielnie. Wystarczy gdy do roztopionego smalcu dodamy mieszankę nasion, pokruszone orzechy, poczekamy aż całość zgęstnieje i gotowe. Pamiętajmy, że kule powinny być wywieszane najlepiej w mroźne dni.


Natomiast ptakom nie należy bezwzględnie podawać produktów solonych. Układ pokarmowy tych zwierząt pozbawiony jest pęcherzyka żółciowego przez co zdolność wydalania soli jest ograniczona. Poza tym, jak było wspomniane wcześniej, ptaki nie potrafią zaspokoić pragnienia śniegiem ani lodem, a po spożyciu solonego pokarmu właśnie ono by im dokuczało. 


Zepsute jedzenie również nie powinno lądować w karmniku. Nie traktujmy go jak śmietnika, do którego wrzucamy spleśniały chleb, zjełczałe kasze lub zgniłe owoce. Zjedzenie przez ptaki zepsutego pokarmu może doprowadzić do schorzeń układu pokarmowego powodując rozwój choroby, a nawet śmierć.


Unikajmy podawania świeżego białego pieczywa. Jego nadmiar doprowadzić może do kwasicy – groźnej choroby przewodu pokarmowego.


Na pewno dokarmianie ptaków wiąże się z systematycznością, poświęceniem tej czynności naszego czasu. Jednak argumentem za jest fakt, że przyniesie nam to dużą satysfakcję i wiele radości. Usytuowanie karmnika w pobliżu okna naszego domu pozwoli nam w swobodny sposób podpatrywać naturę. Możemy być zdziwieni jaka różnorodność ptaków przebywa w bliskim nam otoczeniu, a w natłoku codziennych spraw często nie zwracamy na nie uwagi. Dzięki takiej obserwacji będziemy mieli okazję przyjrzeć się dokładnie upierzeniu ptaków (często bardzo barwnemu), ich zwyczajom, a nawet poznać temperamenty rozmaitych gatunków. 


Warto zaangażować w to najmłodszych. Będzie to dla nich nie tylko zajęcie edukacyjne, ale pomoże uwrażliwić je na piękno przyrody i potrzebę jej ochrony.

 

kontakt1.jpg
Barbara Kawka, Justyna Kamińska
Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO