Krótkie łańcuchy dostaw – dostawy bezpośrednie

Obejmują one również środki spożywcze pochodzące z produktów lub surowców, o których mowa w ust. 1 w postaci kiszonej  lub suszonej. 

Tak więc dostawcami bezpośrednimi są producenci małych ilości żywności nieprzetworzonej. Obejmuje to produkty 
produkcji pierwotnej pochodzenia roślinnego, czyli:

• zboża,
• owoce,
• warzywa,
• zioła,
• grzyby uprawne,
• produkty uprawne pochodzące wyłącznie z własnych upraw lub hodowli producentów produkcji pierwotnej, nie stanowiących działów specjalnych produkcji rolnej, 
• pozostałe surowce pochodzące z dokonywanych osobiście zbiorów ziół i runa leśnego

Dostawcy bezpośredni to producenci, którzy pod wyżej wymienionymi warunkami sprzedają żywność konsumentowi finalnemu, tj. osobom fizycznym, np. na targowiskach, placach targowych, w bramach własnych gospodarstw rolnych, handlu obwoźnym oraz lokalnym sklepom i zakładom gastronomicznym (restauracje, bary, stołówki szkolne i inne) zaopatrującym konsumentów finalnych.

Wielkości obrotu w ramach dostaw bezpośrednich nie mogą przekraczać:

• wielkości plonów w skali roku poszczególnych surowców uzyskanych przez producentów produkcji pierwotnej z gospodarstw rolnych, których są oni właścicielami lub użytkownikami 
• na podstawie innych niż własność tytułów prawnych użytkowania gruntów rolnych,
• ilości surowców pochodzących z dokonywanych osobiście zbiorów ziół i runa leśnego 

W ramach dostaw bezpośrednich dopuszcza się stosowanie takich czynności, jak:

• mycie warzyw, usuwanie liści, suszenie ziół.

Zmiana charakteru produktów np. przez obieranie, krojenie, wyciskanie soku, pakowanie sałaty w woreczki, stosowanie gazów konserwujących, itp. skutkuje rejestrowaniem działalności gospodarczej, a tym samym zobowiązaniem podatkowym.

Wniosek 

Działalność w ramach dostaw bezpośrednich wymaga rejestracji u Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. Wzór zgłoszenia określony jest w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. Wniosek jest dostępny  na stronach internetowych Powiatowych Stacji Sanitarno- Epidemiologicznych. Nie jest wymagane zatwierdzenie przez Państwową Inspekcję Sanitarną.

• Producent zobowiązany jest co najmniej na 14 dni przed rozpoczęciem działalności złożyć do właściwego, ze względu na miejsce prowadzenia działalności, Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, wniosek o wpis do rejestru zakładów.

Podmioty działające na rynku spożywczym, prowadzące działalność w ramach dostaw bezpośrednich, obowiązane są  przestrzegać wymagań higienicznych określonych w części A załącznika 10 do rozporządzenia nr 852/2004, w zakresie  odnoszącym się do surowców pochodzenia roślinnego.

Obowiązki w zakresie prowadzenia dokumentacji obejmują :

• wymóg udostępniania organowi urzędowej kontroli żywności, pisemnych oświadczeń o stosowanych środkach ochrony roślin
• występowaniu szkodników lub chorób, które mogą zagrozić bezpieczeństwu produktów pochodzenia roślinnego,
• innych informacji istotnych ze względu na zdrowie człowieka.

Działalność w ramach dostaw bezpośrednich, może być prowadzona na terenie województwa, w którym prowadzona jest produkcja pierwotna lub na terenie województw przyległych. Jeżeli działalność w ramach dostaw bezpośrednich, 
prowadzona jest na terenie kilku powiatów, Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, właściwy dla miejsca prowadzenia produkcji pierwotnej, powiadamia Państwowych Powiatowych Inspektorów Sanitarnych o wpisie do rejestru działalności w zakresie dostaw bezpośrednich.

Rozważając wprowadzenie sprzedaży należy uwzględnić ogólne uwarunkowania, a więc takie jak:

• przyrządy do ważenia i pomiarów muszą być zalegalizowane,
• lokale przeznaczone do sprzedaży muszą być bezpieczne, bez ryzyka dla zdrowia,
• rolnik zajmujący grunt pod sprzedaż jest odpowiedzialny za wypadki lub uszkodzenia dokonane przez osoby trzecie, które zostały zaproszone na jego teren (zagadnienie ubezpieczenia).
• Stosowane urządzenia, sprzęt, wyposażenie i narzędzia, które są lub mogą znaleźć się w bezpośrednim kontakcie z żywnością, powinny być w stanie technicznym i higienicznym niewpływającym negatywnie na spełnienie wymagań zdrowotnych żywności, czyszczone i dezynfekowane z częstotliwością niezbędną dla zapewnienia bezpieczeństwa środków spożywczych
• Środki spożywcze wprowadzane do obrotu należy odpowiednio opakować i oznakować, zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa. Opakowanie ma przede wszystkim zapewniać produktowi odpowiednią ochronę przez cały okres jego przydatności do spożycia. 

A zatem, producent żywności powinien tak dokumentować jej produkcję, aby w sposób niebudzący wątpliwości, 
można było stwierdzić, że jest ona produkowana, przechowywana i sprzedawana z zachowaniem wszelkich norm  bezpieczeństwa, zapewniających jej  spożycie bez uszczerbku na zdrowiu i życiu konsumenta.

WAŻNE! Nie ma obowiązku rejestracji dla żywności produkowanej, przetwarzanej i przechowywanej w gospodarstwie domowym na potrzeby własne oraz do własnego spożycia w tym gospodarstwie

Przepisy prawne dotyczące dostaw bezpośrednich:

1. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2007 r. w sprawie dostaw bezpośrednich środków spożywczych (Dz. U. Nr 112, poz. 774) Rozporządzenie określa:
– zakres działalności prowadzonej w ramach dostaw bezpośrednich środków 
spożywczych, w tym wielkość i obszaru dostaw bezpośrednich,
– oraz wymagania higieniczne dla działalności prowadzonej w ramach dostaw 
bezpośrednich żywności.
2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 maja 2007 r. w sprawie wzorów dokumentów dotyczących rejestracji i zatwierdzania zakładów  produkujących lub wprowadzających do obrotu żywność podlegającą urzędowej kontroli Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. Nr 106, poz. 730) 

Przepisy sanitarne: 
3. Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z 30 kwietnia 2004 r., str. 1).
4. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 178/2002 z dnia  28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz  ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności
5. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (j. t. Dz. U. z 2015 r. poz. 954)