KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Kukurydza - zagrożenia w uprawie

Opublikowano 14.01.2022 r.
Kukurydza – po pszenicy i rzepaku – jest najczęściej uprawianą rośliną w Polsce. Zauważamy od roku 2012 wzrost jej areałów – obecnie przekracza już milion hektarów. Wykorzystywana jest nie tylko do celów paszowych, lecz także w przemyśle spożywczym, chemicznym farmaceutycznym i energetycznym. Stanowi jeden z najważniejszych surowców do produkcji biogazu. Można ją uznać za roślinę przyszłości. Niestety, jest narażona na szereg zagrożeń.

kukurydza na polu

Kukurydza

Kukurydza to roślina ciepło- i światłolubna, dlatego wczesny siew może spowodować jej wymarzanie. W wyniku występowania szkodników straty mogą wynosić nawet 20% plonu. Atakują ją: drutowce, ploniarka zbożowa, omacnica prosowianka oraz pojawiająca się lokalnie stonka kukurydziana.

Szkodniki kukurydzy

Drutowce – ich występowanie może nasilać się przy uprawie kukurydzy na plantacjach wieloletnich, np. po łąkach, pastwiskach, roślinach motylkowatych oraz po nieużytkach, tzw. ugorach; trzeba wspomnieć, że tych szkodników nie możemy wyeliminować z gleby metodą chemiczną, gdyż nie ma zarejestrowanych odpowiednich substancji aktywnych; pomocna jest natomiast odpowiednia agrotechnika, np.: sianie kukurydzy w nagrzaną glebę, co umożliwia jej szybkie wschody i przyspiesza wzrost; dzięki temu rośliny są większe, silniejsze i bardziej odporne na drutowce.

Ploniarka zbożowa

Jej niewielkie larwy są bardzo groźne, gdyż uszkadzają blaszki liściowe kukurydzy; gdy dojdzie do zniszczenia stożka wzrostu, następuje karłowatość, a pojawiające się pędy boczne nie zawiązują kolb, w związku z tym roślina ginie; na szczęście, na ploniarkę mamy środek chemiczny ograniczający jej rozprzestrzenianie się; stosowanie wczesnych odmian kukurydzy o szybkim wzroście zapobiega rozwijaniu się tego szkodnika. ¾ Omacnica prosowianka jest najgroźniejszym szkodnikiem kukurydzy, który może doprowadzić do 20-procentowego spadku plonów; motyl ten po przeobrażeniu w gąsienicę zimuje w resztkach pożniwnych, dlatego tak istotne jest wykonanie orki zimowej tuż po zbiorze kukurydzy; gąsienice dobierają się do pędów i kolb kukurydzy; ponadto przez spowodowane podczas żerowania ranki wnikają patogeny wywołujące fuzariozę; początkowo działanie szkodnika jest trudne do zauważenia, dlatego trzeba systematycznie obserwować plantację; w wyeliminowaniu tego niszczyciela okazuje się pomocne zmianowanie; naprzemienna uprawa stwarza najlepsze warunki do wzrostu i rozwoju roślin, natomiast monokultura sprzyja rozwojowi omacnicy.

Stonka kukurydziana

Ten gatunek inwazyjnego chrząszcza z rodziny stonkowatych pojawił się w Polsce stosunkowo niedawno, bo w 2005 r.; larwy żerują w glebie i uszkadzają korzenie aż do nasad; dorosłe osobniki preferują młode kolby, miękkie ziarniaki, a także liście; głównym sposobem zwalczania jest zmianowanie oraz stosowanie środków ochrony roślin; gdy nie mamy innego wyjścia i musimy siać kukurydzę w monokulturze, trzeba zaprawiać ziarna odpowiednimi preparatami chemicznymi; powinniśmy też wysiewać wczesne odmiany o szybkim wzroście początkowym oraz dobrze rozwijającym się systemie korzeniowym, w ogrzaną glebę.

Wszystkie wymienione szkodniki są bardzo groźne, dlatego niezwykle istotna jest obserwacja plantacji. Jednakże największe szkody w uprawach kukurydzy czynią dziki. Potrafi ą zniszczyć świeże zasiewy w stu procentach, gdyż ziarniaki są ich przysmakiem. Człowiek nie jest w stanie temu zapobiec, ponieważ niełatwo w sposób skuteczny i definitywny odstraszyć dzika. Dostępne są w sprzedaży specjalne płyny odstraszające, ale
przynoszą krótkotrwały efekt, bowiem zwierzęta bardzo szybko się do nich przyzwyczajają. Nieoceniona w tym przypadku jest praca myśliwych.

Widzimy zatem, że kukurydza, podobnie jak i inne rośliny, już od samego początku narażona jest na zagrożenia. Zadanie rolnika polega głównie na pielęgnacji i ochronie. Przede wszystkim trzeba posiać ją w odpowiednim czasie, kiedy temperatury dobowe nie spadają poniżej zera. Zbyt późny siew skutkuje mniejszym plonem. Ponadto do najbardziej istotnych czynników wpływających na uzyskane plony należy właściwy dobór odmian.

Musimy pamiętać o odmienności i różnorodności odmian flint i dent. Te pierwsze możemy wysiewać wcześniej, gdyż są odporniejsze na niższe temperatury. Z kolei odmiany dent są wrażliwsze, nie powinno się ich siać zbyt wcześnie. Jeśli chodzi o zasiewy – kukurydzę na ziarno siejemy rzadziej niż tę na kiszonkę.

Uprawa kukurydzy

Podczas wzrastania roślin trzeba obserwować stan zachwaszczenia pola. Zabieg przeciwko chwastom należy wykonać w początkowych fazach rozwoju kukurydzy. Gdy wchodzi w fazę 4.-5. liścia, a zauważalne jest dość duże zachwaszczenie, trzeba opryskać pole. Należy pamiętać o odpowiednim doborze środka ochrony roślin i jego dawki. Informacje te znajdują się na etykiecie. Nie możemy dać go za mało, ponieważ skutki
działania preparatu nie będą widoczne, ani też zbyt dużo, by nie poparzyć roślin.

W minionym roku odmiany kukurydzy o typie ziarna flint zasiane w tym samym czasie, co dent osiągnęły 30 maja fazę rozwojową drugiego liścia; przy czym te drugie dopiero zaczynały pokazywać się nad powierzchnią ziemi.

W uprawie kukurydzy trzeba pamiętać o terminach i głębokości wysiewu, chemizacji oraz pielęgnacji. Jest to roślina wymagająca, lecz potrafi odwdzięczyć się niebagatelnym plonem (zarówno na ziarno, jak i na kiszonkę).

Warunki pogodowe w roku 2021 pod kątem uprawy kukurydzy były dobre. Na zmniejszenie plonów wpłynęła jednak zimna wiosna i w związku z tym opóźniony siew nasion. Ogólny plon kukurydzy na ziarno z jednego hektara wyniósł 11 ton, natomiast na kiszonkę – 65 ton.

 
Sylwia Kopiecka
Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO