KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Czy warto zainwestować w uprawę rabarbaru?

Opublikowano 17.04.2020 r.
Zobacz, jak prawidłowo uprawiać rabarbar ogrodowy. Polecamy poradnik naszego eksperta!

O rabarbarze słów kilka...

Rabarbar ogrodowy (Rheum rhaponticum) - inna nazwa to rabarbar zwyczajny, rzewień ogrodowy, rzewień zwyczajny – wieloletnia roślina należąca do rodziny rdestowatych (Polygonaceae). Pochodzi z Azji Środkowej oraz z Bałkanów, ale został rozpowszechniony w wielu obszarach na całym świecie. W Polsce to roślina uprawowa, popularna szczególnie w uprawie amatorskiej. 
 
Wytwarza kępę dużych liści z długimi, mięsistymi ogonkami. Barwa ogonków, które zjadamy, może różnić się w zależności od odmiany (mogą być czerwone, różowe lub zielone).
 
Rabarbar jest warzywem. Często błędnie mylony z owocem, gdyż jest składnikiem wielu deserów, ciast i kompotów. Jest polecany osobom na diecie, ponieważ 100 gramów tego warzywa – to tylko 9 kcal. Na 100 gramów tego produktu przypada również 3,2 grama błonnika. W swym składzie zawiera witaminy, głównie: C, E, ß-karoten oraz witaminy z grupy B, a także wapń, potas i żelazo.
 
Niewiele osób wie, że korzystne jest pieczenie rabarbaru. Po poddaniu go takiemu procesowi przez co najmniej 20 minut – uwalnia się rapontygenina – substancja o działaniu przeciwutleniającym. Jeśli więc jesteśmy zagrożeni nowotworami bądź obawiamy się nowotworów – szczególnie prostaty i piersi – koniecznie zajadajmy ciasto z rabarbarem! 
 
Uwaga!
Nie spożywajmy rabarbaru codziennie! Mimo jego cennych właściwości może on również zaszkodzić; zawiera bowiem duże ilości szczawianów, które wiążą wapń i usuwają go z organizmu. Nadmiar szczawianów sprzyja także utrudnieniu przyswajania pewnych substancji przez organizm. 
 
W łodygach zawarta jest rapontycyna, więc z rabarbarem nie powinni przesadzać mężczyźni – jest to substancja podobna do żeńskich hormonów!

Odmiany rabarbaru

Do najczęściej uprawianych w Polsce należą: 
 
Wczesny Hosera – wczesny, o dużej plenności; tworzy rośliny średniej wielkości o pokroju wzniesionym; ogonki liściowe mają zielonkawoczerwoną barwę, różowy miąższ, łagodny smak i osiągają średnią długość – około 35 cm.

Karpow Lipskiego – bardzo plenny, wczesny; rośliny są duże o pokroju wzniesionym i średniej długości ogonków (około 40 cm) o czerwonej skórce, zielonkawym miąższu i niewielką zawartością włókna; odmiana ta jest odporna na choroby. 
 
Przodownik Europy – wczesny o dużej plenności; tworzy rośliny średniej wielkości o pokroju rozłożystym; długość ogonków wynosi około 35 cm; skórka i miąższ mają ciemnoczerwone zabarwienie; odmiana poszukiwana ze względu na efektowną barwę i dobry smak. 
 
Purpurat – średnio wczesny o średniej plenności; rośliny są średniej wielkości o pokroju rozłożystym i 35- -centymetrowych ogonkach; jest ceniony ze względu na wysoką jakość ciemnoczerwonych (skórka i miąższ) ogonków.
 
Wiśniowy – średnio wczesny o średniej plenności; średniej wielkości rośliny charakteryzują się ciemnoczerwonym zabarwieniem, bardzo smacznymi ogonkami o przeciętnej długości 40 cm. 
 
Malinowy – późny; roślina ma rozłożysty pokrój; rozeta jest niska, średniej wielkości, ogonki liściowe są czerwone, jednolicie wybarwione na całej długości; miąższ – też czerwony, soczysty, smaczny – często bywa włóknisty; odmiana ta jest mało odporna na choroby.
 
Koral – średnio wczesny; rośliny o rozłożystym pokroju są średniej wielkości; wykształcają szerokie, smaczne i soczyste ogonki liściowe o zielonkawoczerwonym zabarwieniu i średniej długości 35 cm. 
 
Ponadto w uprawach lokalnych znajduje się jeszcze wiele innych odmian, m.in.: Wilmowski, Przeworski, Olbrzym Amerykański,
Delikates, Holsztyński Krwisty, Sutton, Wiktoria Ulepszony, Raspberry, Cyklop. 
 

Wymagania klimatyczne i glebowe

Rabarbar ma małe wymagania termiczne i jest odporny na mróz nawet przy bezśnieżnych zimach. Rośliny rozpoczynają wegetację wczesną wiosną, bezpośrednio po stopnieniu śniegu i powierzchniowym rozmarznięciu gleby. Pojawiające się pąki liściowe w stanie nierozwiniętym wytrzymują spadki temperatury do -10° C. Ze względu na małe wymagania świetlne rabarbar może być uprawiany na stanowiskach zacienionych, choć w pełnym świetle otrzymuje się wcześniejszy plon. Z uwagi na dużą masę wegetatywną warzywo to ma spore wymagania wodne. Przy niedostatku wody w glebie oraz w wysokiej temperaturze liście rosną słabiej, czego następstwem jest niższy i gorszy jakościowo plon. 
 
Rabarbar wymaga żyznej i próchnicznej gleby o odczynie lekko kwaśnym do obojętnego (pH 5,8-7,0). Przy pH poniżej 5,8 przed wysadzeniem karp niezbędne jest wapnowanie węglanem wapnia w ilości 2 t/ha (niskie pH sprzyja gromadzeniu się w ogonkach liściowych większej ilości kwasu szczawiowego).
 
Stanowisko: po okopowych i łąkach, nieco gorsze po zbożach. Ze względu na niebezpieczeństwo wystąpienia na korzeniach zgnilizny fioletowej (powodowanej przez grzyb Rhizoctonia violacea) należy unikać lucerny jako przedplonu. 

Rozmnażanie

Rabarbar rozmnaża się wegetatywnie, poprzez podział karp. Sadzonki uzyskuje się z roślin 4-5-letnich. W marcu wykopujemy duże zdrowe karpy i dzielimy je tak, aby uzyskać sadzonki z przynajmniej jednym pąkiem liściowym i korzeniowym. Sadzonki powinny mieć masę 250-500 g. Karpy sadzi się po 2-3 dniach, gdy miejsce cięcia zaschnie i zmniejszy się niebezpieczeństwo infekcji. Rabarbar można sadzić wiosną lub jesienią (koniec września) w rozstawie ok. 1,5 m x 1,5 m tak głęboko, by pąki wierzchołkowe znajdowały się ok. 1 cm pod ziemią.

Zabiegi pielęgnacyjne

W pierwszym roku uprawy plantację odchwaszcza się ręcznie lub mechanicznie. Niezbędnym zabiegiem jest usuwanie pojawiających się pędów kwiatostanowych. Wyłamuje się je natychmiast po wychyleniu się z liści. Pozostawienie pędów generatywnych powoduje niepotrzebne zużycie składników pokarmowych, obniżenie masy liści i pogorszenie jakości ogonków liściowych. Skłonność do wytwarzania pędów nasiennych jest cechą odmianową – rośliny tworzące dużą liczbę liści w rozecie wytwarzają również więcej pędów kwiatostanowych. W okresie wegetacji, w miarę potrzeby, spulchnia się międzyrzędzia kultywatorem. 

Choroby i szkodniki

Rabarbarowi zagrażają choroby grzybowe: zgnilizna karp, zgnilizna ogonków liściowych, mączniak rzekomy, rdza  i plamistość liści. Na rabarbarze żerują, m.in., dwa gatunki chrząszczy z rodziny stonkowatych: kałdunica zielonka  i  kałdunica rdestówka. Zarówno owady dorosłe, jak i larwy wgryzają się w liście. 

Zbiór i przygotowanie ogonków liściowych do sprzedaży

Ogonków liściowych nie zbiera się w pierwszym roku uprawy. W drugim, gdy rośliny są dostatecznie silne, można plantację eksploatować przez około 3 tyg., przeprowadzając 3, 4 zbiory liści. W latach następnych okres zbiorów jest dłuższy i trwa najczęściej do końca czerwca. Ze względu na niską jakość ogonków oraz nadmierne osłabienie karp rabarbaru niewskazane są zbiory w lecie i jesienią. Jednorazowo można wyłamać z rośliny do kilku liści, raz, względnie dwa razy w tygodniu.
 
Plantację użytkuje się przez 10-15 lat, ale najlepsze wyniki osiąga się w 4.-8. roku uprawy. Plon zależy od wieku plantacji, odmiany, typu gleby, okresu i liczby zbiorów, a także nawożenia oraz pielęgnacji. Ogonki liściowe powinny mieć minimum 25 cm długości i przynajmniej 2 cm szerokości u nasady. Blaszkę liściową odcina się na wysokości nie większej niż 5 cm od końca ogonka. Tak przygotowany rabarbar wiąże się w pęczki. Można je przechowywać przez 2 tygodnie w temperaturze od 0° C do 1° C i wilgotności względnej powietrza powyżej 90%, a do 4 tygodni – opakowane w folię polietylenową.
 
Na koniec dokonajmy zestawienia najważniejszych elementów uprawy
małe wymagania temperaturowe, jest odporny na mróz
może być uprawiany w zacienionych miejscach
duże wymagania wodne, braki wody sprawiają, że rabarbar jest mniej smaczny
gleba żyzna, próchnicza o odczynie lekko kwaśnym lub obojętnym (pH 5,8-7)
nawożenie nawozem organicznym (obornik, kompost, gnojowica)
konieczne odchwaszczanie
należy usuwać pojawiające się pędy kwiatostanowe; zużycie składników pokarmowych na wytworzenie kwiatostanów pogarsza jakość ogonków liściowych.

 

 

 
Anna Bakura-Kijanka
Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
 
 

Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Łódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach realizuje na obszarach wiejskich województwa łódzkiego zadania z zakresu doradztwa rolniczego. Podstawowym zadaniem Ośrodka jest doradztwo rolnicze, obejmujące działania w zakresie rolnictwa, rozwoju wsi, rynków rolnych oraz wiejskiego gospodarstwa domowego, mającego na celu poprawę poziomu dochodów rolniczych oraz podnoszenie konkurencyjności rynkowej gospodarstw rolnych, wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, a także podnoszenie poziomu kwalifikacji zawodowych rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

 

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO