O tradycji procesji w uroczystość Bożego Ciała

Uroczystość Bożego Ciała, zwana od czasów Soboru Watykańskiego II uroczystością Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa jest liturgicznym świętem wdzięczności za dar wiecznej obecności Jezusa na ziemi. 

Chrześcijanie już od początków Kościoła zbierali się na łamaniu chleba, aby sławić przez to Boga ukrytego w  ziemskim chlebie. Święto to jest więc przedłużeniem Wielkiego Czwartku, pamiątki ustanowienia Eucharystii. 

Cud w Bolsenie

Historia święta Bożego Ciała sięga XIII wieku. W klasztorze w Mont Cornillon, w pobliżu Liege we Francji, przebywała zakonnica Julianna, która wielokrotnie miała wizję koła na wzór księżyca, a na nim widocznej plamy koloru czarnego. Nie rozumiejąc tego, zwróciła się do swojej przełożonej. Gdy ta ją wyśmiała, zaczęła modlić się i usłyszała głos oznajmiający, że czarny pas na tarczy księżyca oznacza brak osobnego święta ku czci Eucharystii. Władze kościelne początkowo sceptycznie odnosiły się do tych widzeń, jednak później miały miejsce inne niezwykłe wydarzenia. W 1263 r. w  Bolsenie, ksiądz podczas mszy św. przełamał Hostię, z której zaczęła sączyć krew. Papież Urban IV nie miał już wątpliwości, że to sam Bóg domaga się święta ku czci Eucharystii, dlatego wprowadził je w Rzymie. Jan XXII nakazał już obchodzić uroczystość w całym kościele. 

Boże Ciało w Polsce

W Polsce po raz pierwszy świętowano Boże Ciało w 1320 r. za biskupa Nankera, zarządzającego diecezją krakowską. Z czasem obchody tego święta były coraz bogatsze, organizowano uroczyste procesje dworu, szlachty, mieszczan i prostego ludu. Dawniej w czasie procesji urządzano widowiska obrzędowe lub teatralne, aby przybliżyć uczestnikom rożne aspekty obecności Eucharystii w życiu człowieka. 

W czasie rozbiorów na ziemiach polskich, charakterowi procesji Bożego Ciała dodano także akcentów patriotycznych. Chciano przez to zademonstrować zaborcom przynależność do swojej wiary. 

I tak z każdym kolejnym rokiem procesje były coraz piękniejsze. Na polskich wsiach dekoracją kościołów i ołtarzy były oczywiście polne kwiaty i zioła. Asysta procesyjna zawsze występowała we wspaniałych ludowych strojach. Ołtarze, przy których modlono się podczas procesji przystrajano zielonymi drzewami brzóz. Później łamano gałązki i zabierano je do domu – wkładano w odrzwia lub pomiędzy zboże i ziemniaki na polu. Zwyczaj ten w wielu regionach przetrwał do dziś. 

Dziewczynki ubrane w łowickie stroje podczas procesji

Boże Ciało to także święto wianków wykonanych z ziół, kwiatów i młodych gałązek drzew. Wierzono, że poświęcone wianki powieszone na ścianie domu odpędzą pioruny i ochronią przed nieszczęściem. Z kolei dymem ze spalonych ziół okadzano krowy wyganiane po raz pierwszy na pastwiska. 

Dziś w każdej parafii odbywają się uroczyste procesje. Wierni po wyjściu z kościoła udają się do czterech ołtarzy, przy każdym z z nich czytana jest Ewangelia. Na koniec procesji kapłan udziela błogosławieństwa Najświętszym Sakramentem, na cztery strony świata. 

Źródło: J. Uruga, Rok polski [...], s. 162-165. 

Redakcja KalendarzRolnikow.pl     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj