Kalkulacje opłacalności produkcji rzepaku

Głównym powodem, dla którego rolnicy decydują się na uprawę rzepaku jest opłacalność. Jest ona wyższa, niż opłacalność uprawy zbóż. A warto też pamiętać, że zapotrzebowanie na olej rzepakowy ciągle rośnie.

Rzepak jest cenną rośliną ze względu na środowisko glebowe. W płodozmianie z przewagą zbóż, stanowi znaczący element zapobiegający monokulturze i powodujący podwyższenie poziomu produkcyjności roślin następczych. Jest dobrym przedplonem, zwłaszcza dla zbóż ozimych. Poza tym wcześnie dojrzewa, a to właścicielom dużych gospodarstw daje możliwość rozłożenia pracy podczas żniw. Rzepak chroni też glebę przed erozją wodną i glebową (około 300 dni w roku zakrywa glebę).

Bardzo ważne jest to, że do uprawy rzepaku można wykorzystać te same maszyny, co do uprawy zbóż. 

Po wejściu Polski do UE produkcja rzepaku stała się najszybciej rozwijającym u nas kierunkiem produkcji roślinnej – zarówno pod względem powierzchni zasiewów, jak i liczby gospodarstw uprawiających tę roślinę.  

Według IERiGŻ w 2017 r. zbiory rzepaku wyniosły 2 711,8 tys. ton i były o 22,2% większe niż w roku poprzednim, o 6,4% w porównaniu ze średnimi zbiorami z ostatniego pięciolecia. Średnie plony rzepaku (ozimego i jarego łącznie) zwiększyły się do 29,8 dt/ha, tj. o 11,2%. Rzepak ozimy według GUS pod zbiory w 2018 r. zasiano na powierzchni 772 tys. ha, tj. o 12% mniejszej w porównaniu z jego powierzchnią uprawy w roku minionym.

Jak podają analitycy z banku BGŻ BNP Paribas ostatnie miesiące przyniosły silną przecenę rzepaku. Jeszcze w listopadzie 2017 r. notowania tego surowca na giełdzie MATIF sięgały 380 euro/tonę. Od tego czasu obserwujemy stopniowe zniżki cen. W styczniu 2018 r. na rynku krajowym zakłady tłuszczowe płaciły za rzepak średnio 1 557 zł/t, tj. o 3,3% mniej niż w grudniu 2017 r. i aż o 15,8% mniej niż w styczniu 2017 r. Jednocześnie olej rzepakowy rafinowany niekonfekcjonowany był sprzedawany po 3 322 zł/t, tj. o 2% taniej niż przed miesiącem i o 14,2% niż przed rokiem.

W okresie od zbiorów 2017 r. do marca br. cena rzepaku w skupie osiągnęła najwyższy poziom na przełomie listopada i grudnia, tj. 1 649 zł/t. Ceny rzepaku były jednak o 9% niższe wobec analogicznego okresu rok wcześniej. Na początku marca br. surowiec skupowano przeciętnie po 1 560 zł/t, czyli taniej o 4% niż dwa miesiące wcześniej i o 17% w relacji rocznej.

Jedną z przyczyn niskich cen rzepaku jest silne umocnienie euro obserwowane w ostatnich miesiącach. Pogarsza to konkurencyjność unijnego surowca na rynku światowym. Eksperci wskazują również na niskie marże przetwórcze i związany z tym niewielki popyt na rzepak. Nie bez znaczenia jest napływ tańszego biodiesla z Argentyny.

Sytuację dodatkowo komplikuje orzeczenie Światowej Organizacji Handlu zmuszające UE do zmiany ceł antydumpingowych na biodiesel importowany z Indonezji. Kształtowanie się cen w kolejnych miesiącach będzie w coraz większym stopniu uzależnione od przewidywanych zbiorów w sezonie 2018/2019.

Niżej zamieszczona tabela zawiera kalkulację uprawy 1 ha rzepaku ozimego według cen brutto ziarna (średnia cena z maja br. – giełda MATIF) i środków do produkcji z października 2017 r. opracowaną na podstawie publikacji „Kalkulacje Rolnicze”  wydanej przez KPODR w Minikowie.

Tabela. Kalkulacja uprawy 1 ha rzepaku ozimego przy różnych poziomach intensywności

Źródło: opracowanie własne na podstawie „Kalkulacji Rolniczych” KPODR w Minikowie
1) – jednolita płatność obszarowa, płatność za zazielenienie, płatność dodatkowa
2) – kombajnowanie
3) – utrzymanie budynków, podatki i ubezpieczenia, pozostałe koszty

Źródło: GUS, IERiGŻ – PIB, BGŻ BNP Paribas

Zofia Dymińska Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie Jeden z 16 Ośrodków Doradztwa Rolniczego w kraju. Podstawowym zadaniem KPODR jest udzielanie wszechstronnej pomocy rolnikom, mieszkańcom obszarów wiejskich oraz przedsiębiorcom związanym z przetwórstwem rolno-spożywczym w celu zwiększania dochodów gospodarstw rolnych oraz poprawy warunków życia na wsi.Główna siedziba znajduje się w Minikowie (pow. Nakielski). Ośrodek posiada oddziały w Zarzeczewie (pow. Włocławski) oraz w Przysieku (pow. Toruński). Posiada własne wydawnictwo,które jest wydawcą miesięcznika Wieś Kujawsko-Pomorska oraz wielu poradników. Organizuje liczne wystawy i targi -m.in Międzynarodowe Targi Rolno-Spożywcze "Agrotech" w Minikowie, które na obszarze 12ha odwiedza corocznie ok. 350 wystawców i około 35 tys. zwiedzających.   Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj