KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Jesienne zwalczanie miotły zbożowej i chwastów dwuliściennych w zbożach

Opublikowano 13.09.2019 r.
Zwalczanie chwastów w zbożach ozimych należy przeprowadzić jesienią. Odchwaszczone w tym terminie będą mniej wrażliwe na przemarzanie. Jesienne zabiegi odchwaszczania można rozpocząć bezpośrednio po siewie lub wykonać nalistnie w różnych fazach rozwojowych zbóż. 

Większość uciążliwych chwastów zbóż ozimych to rośliny zimujące, np. miotła zbożowa, przytulia czepna, chaber bławatek, mak polny, rumianowate, fiołek polny czy maruna nadmorska (dawniej: bezwonna). Wschodzą one jesienią, dobrze ukorzeniają się i, niezależnie od przebiegu pogody, przechodzą kolejne fazy rozwojowe przy niewielkiej masie liści. Zimą przeważnie nie wymarzają. W przypadku zimowych ociepleń, gdy zboża jeszcze nie rozpoczęły wegetacji, potrafią szybko się rozwijać, jednocześnie pobierając z gleby wodę i składniki pokarmowe. 

W porównaniu z roślinami uprawnymi, chwasty są bardziej agresywne i pobierają znacznie więcej i w szybszym tempie wodę i składniki pokarmowe. Wczesne ich wyeliminowanie stworzy korzystne warunki dla roślin uprawnych, co sprawi, że w okres spoczynku zimowego wejdą w lepszej kondycji - dobrze ukorzenione i dokarmione. Takie rośliny lepiej zniosą niskie temperatury i lepiej przezimują.

Progi pomocne w walce

Znajomość szkodliwości danego gatunku chwastu na roślinę uprawną dla praktyki rolniczej stanowi podstawę racjonalnej walki z nimi. Pomocne w tej kwestii są ekonomiczne progi szkodliwości chwastów dla rośliny uprawnej. Określają one taki stopień zachwaszczenia plantacji, przy którym wartość obniżonego plonu jest równa kosztom zastosowanej metody odchwaszczenia. Prowadzone od wielu lat w Zakładzie Herbologii i Techniki Uprawy Roli we Wrocławiu badania pozwoliły określić wartość ekonomicznych progów szkodliwości dla niektórych gatunków chwastów występujących w pszenicy ozimej. Wyjątkowo konkurencyjnymi gatunkami są m.in.: miotła zbożowa, chaber bławatek, przytulia czepna, fiołek polny i maruna nadmorska.

  • Miotła zbożowa to trawa jednoroczna, ozima lub jara. Lubi gleby lekkie, słabo kwaśne, o dobrym uwilgotnieniu. Kiełkuje od jesieni do wiosny, na głębokości 0-1 cm. Rozmnaża się z nasion. Produktywność jednej rośliny to 1000 do 15 000 nasion, które utrzymują zdolność kiełkowania w glebie przez 1-4 lata. Miotła zbożowa jest gatunkiem o wysokiej sile konkurencyjności. Ekonomicznym progiem szkodliwości jest występowanie w łanie 10-15 roślin/m2. Masowe zachwaszczenie tym gatunkiem plantacji powoduje obniżenie plonu o 50-60%.

 

  • Chaber bławatek jest gatunkiem jednorocznym, pospolicie występującym w zbożach ozimych. Jest rośliną jednoroczną ozimą lub jarą. Lubi gleby przewiewne, bogate w składniki pokarmowe, piaszczyste i gliniaste. Jedna roślina wytwarza 700-1600 nasion, które w glebie zachowują żywotność przez 5-10 lat. Jest rośliną silnie konkurencyjną dla zbóż. Występowanie 7-10 szt./m2 powoduje straty w plonie o około 5%. Ekonomiczny próg szkodliwości dla zbóż wynosi 1-5 roślin na 1 m2.

  • Przytulia czepna występuje w formie ozimej i jarej. Preferuje przede wszystkim gleby wilgotne, bogate w składniki pokarmowe, próchniczne, o dużej miąższości, gliniaste i ilaste. Gatunek ten rozmnaża się z nasion. Jedna roślina może wytworzyć od 100 do 500 nasion, zachowując zdolność kiełkowania w glebie przez 7-8 lat. Występowanie jej w łanie sprzyja wyleganiu zbóż oraz utrudnia zbiory. Zboża reagują obniżeniem plonowania do 10% w przypadku zachwaszczenia w stopniu małym (5-10 roślin/m2). Przy masowym wystąpieniu przytulii w łanie (50 roślin/m2) następuje zmniejszenie plonu nawet o 30-50%. Ekonomiczny próg szkodliwości dla tego gatunku to występowanie 2-5 szt./m2.

 

  • Fiołek polny to jednoroczny, ozimy lub jary, chwast kiełkujący przez cały rok. Pospolity w całym kraju. Występuje na wszystkich glebach, preferuje gleby ubogie w wapń średnio kwaśne. Jedna roślina produkuje około 30 nasion, zachowując zdolność kiełkowania w glebie przez kilka lat. Ekonomiczny próg szkodliwości dla tego gatunku w zbożach to występowanie 20-25 roślin na 1 m2.

 

  • Maruna nadmorska to roślina jednoroczna, jara lub ozima, kiełkująca od jesieni do wiosny. Preferuje gleby bogate w składniki pokarmowe o niskiej zawartości wapnia, gliniaste i piaszczyste. Jedna roślina wytwarza nawet do 5000 nasion kiełkujących w szerokim zakresie temperatur (5-35oC), które zachowują żywotność do 6 lat. Ekonomiczny próg szkodliwości w zbożach dla tego gatunku to 2-5 roślin na 1 m2. Przy dużym nasileniu bardzo zacienia łan, dodatkowo powodując wyleganie roślin. Występowanie tego gatunku w ilości 50 szt./m2 powoduje obniżenie plonu pszenicy ozimej o 30%.

Nie zniszczenie, ale regulowanie

Silna konkurencja roślin segetalnych o podstawowe czynniki niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju rośliny uprawnej wymusza konieczność jej ochrony przed chwastami. Jest to proces trudny i związany z zalegającymi zasobami zdolnych do życia nasion chwastów znajdujących się w glebie. Z tego powodu całkowita eliminacja chwastów jest niemożliwa. Dlatego celem ochrony rośliny uprawnej przed chwastami nie jest całkowite ich niszczenie, ale regulowanie zachwaszczenia w taki sposób, aby zminimalizować ujemne skutki wywołane ich obecnością. 

Dominujące znaczenie w ochronie roślin przed chwastami mają herbicydy. Właściwie dobrane i zastosowane w odpowiednim czasie pozwalają na wyeliminowanie konkurencyjnego oddziaływania chwastów na rośliny uprawne.

Zależnie od terminu  i fazy rozwojowej

Prawie wszystkie herbicydy zalecane do zabiegów jesiennych w zbożach są uniwersalne i przeznaczone do równoczesnego zwalczania zarówno miotły zbożowej, jak i charakterystycznej dla poszczególnych zbóż grupy chwastów dwuliściennych. Przyjmując, że miotła zbożowa występuje we wszystkich uprawach zbożowych, nie pozostaje nic innego jak wybór herbicydu, który skutecznie zniszczy pozostałe gatunki dwuliściennych.

Kolejną decyzją jest wybór terminu. Jeśli istnieją odpowiednie warunki uwilgotnienia gleby oraz rolnik doskonale zna historię pola i potrafi przewidzieć, jakie chwasty mogą wystąpić, możemy zdecydować się na wykonanie zabiegu doglebowego. Jeżeli gleba jest przesuszona, rozsądniej jest wykonać zabieg nalistny. Jest wówczas więcej czasu do jego wykonania, ponieważ zabiegi powschodowe możemy wykonywać od momentu ukazania się pierwszego liścia zbóż (szpilkowanie) aż do końca wegetacji jesiennej. 

Pod uwagę należy wziąć także fazę rozwojową chwastów, z reguły im są one młodsze tym bardziej wrażliwe. Jest to istotne nie tylko z punktu widzenia skuteczności, ale również ze względów ekonomicznych - młode, wrażliwe chwasty można niszczyć niższymi dawkami herbicydu. Często wysokość dawki można obniżyć o 20-30%, co oznacza, że koszt herbicydu na hektar będzie niższy o taki sam procent. 

Istotnym czynnikiem skuteczności zabiegów nalistnych jest odpowiedni stan roślin. Preparaty powinny być stosowane na rośliny suche, niepokryte rosą czy mgłą. Zabiegów również nie należy wykonywać krótko przed spodziewanym deszczem. Wynika to z ryzyka zmycia substancji do gleby, gdzie traci ona aktywność chwastobójczą.

Duży wybór herbicydów

Dostępne na rynku, zarejestrowane herbicydy pozwalają na wykonanie zabiegów zwalczania chwastów zarówno przed, jak i po wschodach zbóż. Zabiegi przedwschodowe należy wykonać jak najwcześniej po siewie zbóż na wilgotną, dobrze doprawioną glebę. 

W okresie od siewu do wschodów zbóż zaleca się stosować: Glean 75 WG, Racer 250 EC, Cougar 600 SC, Golden Pendimet 330 EC Maraton 375 SC i inne. W fazie od szpilkowania do końca wegetacji zaleca się stosować: Komandos 560 EC, Komplet 560 EC, Expert 600 SC, Snajper 600 SC, Dyplomata 600 SC i inne. 

Od fazy 1 liścia właściwego można stosować: Lexus 50 WG, Maraton 375 SC, Golden Pendi 330 EC, Exspert Met 56 WG, Axial 100 EC, Boxer 800 EC, Tajpan 800 EC i inne.

W fazie od 2-3 liści właściwych zbóż można stosować: Legato 500 SC, Diflanil 500 SC, Premazor Sad 500 SC, Trinity 590 SC, Blotron 300 SC, Alister 162 OD, Legato Pro 425 SC, Master 50 WG, Dicurex Flo 500 SC.

Jesienią taniej

Zwalczając chwasty jesienią, powodujemy ich wcześniejsze wyeliminowanie z łanu, co wpływa na lepszy stan zbóż przed okresem zimowania. Z reguły koszty zabiegu są niższe, w porównaniu do zabiegów stosowanych wiosną. Jeżeli zajdzie potrzeba ewentualnej korekty zachwaszczenia wiosną, po lustracji plantacji i stwierdzeniu występowania innych chwastów można dobrać odpowiedni herbicyd.

 

kontakt1.jpg
Janusz Dąbski
Lubelski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Końskowoli
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO