KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Dieta – wyrzeczenia czy styl życia?

Opublikowano 04.10.2018 r.
Słowo „dieta” – pochodzi od greckiego słowa diaitia, które oznacza sposób życia, a w szczególności sposób odżywiania się i najróżniejsze metody służące redukowaniu masy ciała. 

Hasło „dieta” kojarzy Ci się jedynie z restrykcjami kalorycznymi? Jest czymś, co stosujesz tylko i wyłącznie do momentu, aż osiągniesz upragniony wynik na wskazówce wagi łazienkowej? Otóż „dieta” ma podwójne znaczenie. Słowo „dieta” – pochodzi od greckiego słowa diaitia, które oznacza sposób życia, a w szczególności sposób odżywiania się i najróżniejsze metody służące redukowaniu masy ciała. 

Rodzaje diet można liczyć w tysiącach, co świadczy o tym jak skomplikowanym i trudnym problemem jest odchudzanie. Właściwa dieta to taka, która w pełni zaspokaja potrzeby żywieniowe osoby, która ją stosuje. To dieta, która dostarcza odpowiedniej ilości energii oraz wszystkich składników pokarmowych, a więc białek, tłuszczów, węglowodanów, witamin i minerałów. Ponieważ jednak znacznie różnimy się między sobą (płcią, wiekiem, masą ciała, aktywnością fizyczną, stanem zdrowia itp.) nasze potrzeby żywieniowe również nie są takie same. Np. kobiety potrzebują znacznie więcej żelaza i wapnia niż mężczyźni, a osobie pracującej fizycznie potrzeba jest więcej energii niż osobie o siedzącym trybie życia.

To pogoń za szczupłą sylwetką wymusiła fakt, iż dieta stała się synonimem odchudzania (czasem nawet bardziej głodzenia i wyniszczania, aniżeli odchudzania). Tak naprawdę dieta to zdrowy, racjonalny sposób odżywiania, niekoniecznie powiązany z redukcją masy ciała.

Kiedy natomiast mowa o prawidłowo zbilansowanej diecie? 

  • Osoby racjonalnie podchodzące do własnego żywienia najczęściej podążają za kilkoma zasadami. Przede wszystkim uważnie wybierają produkty żywnościowe, kierując się głównie swoimi zmysłami. Polegają także na intuicji, która przydaje się do wybierania np. świeżych i dojrzałych warzyw, owoców i mięs oraz uważnie czytają etykiety.
     
  • Osoby o zdrowym podejściu do żywności nie odmawiają sobie żadnych produktów, jednak zawsze potrafią zachować miary w ilości spożywanych porcji. Nie rezygnują z potraw ogólnie uważanych za kaloryczne i niezdrowe, jednak włączają je do diety rzadziej, bądź jedzą je zaraz po głównym posiłku tak, aby wykorzystać uczucie sytości i spożyć mniejszą ilość niezdrowego produktu.

Nie ma jednego, idealnego produktu, który zawierałby wszystkie składniki pokarmowe w optymalnych dla nas proporcjach. Kiedy regularnie trenujemy, powinniśmy stosować odpowiednią ku temu dietę. Żywność osób uprawiających rekreacyjnie sport powinna mieć wysoką wartość odżywczą, to znaczy powinna dostarczać odpowiedniej ilości energii, białka, węglowodanów, witamin i minerałów. Bardzo ważna jest również odpowiednia ilość płynów. 

Odżywianie, to inaczej zaopatrywanie organizmu żywego we wszystkie elementy niezbędne do prawidłowego rozwoju. Są to elementy budulcowe, energetyczne oraz biorące udział w skomplikowanych procesach przemiany materii, jak witaminy, enzymy, związki chemiczne i nieorganiczne oraz pierwiastki.

Prawidłowe odżywanie polegałoby więc na dowozie odpowiednich ilości tych elementów i w odpowiednich proporcjach każdego dnia i przez całe życie. Aby dostarczyć do organizmu wszystkie niezbędne elementy człowiek powinien zjadać dziennie kilkanaście kg bardzo urozmaiconego pożywienia, co w rzeczywistości jest nierealne.

Cel odżywiania jest wspólny dla wszystkich, niezależnie od wielu okoliczności: codzienne dostarczenie organizmowi wymaganej ilości kalorii, by utrzymać go w zdrowiu i zapewnić potrzebną energię. Ważne jest, by źródłem kalorii były białka, węglowodany i tłuszcze w odpowiednim stosunku.

Zalecane proporcje to 44% węglowodanów, 14% białka i 42% tłuszczu. W okresie wzrostu ilość białka powinna się zwięszyć kosztem węglowodanów.


Praktyczne konsekwencje podanej reguły nie tak łatwo ustalić. W związku z tym najważniejszą sprawą jest jedzenie różnorodnych potraw, spożywanie pokarmów świeżych, naturalnych czy unikanie dużych ilości produktów przetworzonych, słodyczy, chipsów i słodzonych napojów.

Żywność powinna być jednym z elementów przyczyniających się do czerpania radości z życia – nie zaś polem do wyrzeczeń i stresu.

Sprawdź, co u Ciebie jest przyczyną tycia.


1. Brak śniadań

Wiele osób bagatelizuje poranny posiłek, a to właśnie jego brak bardzo zwalnia metabolizm. Poza tym w przyrodzie nic nie ginie: nie jesz przed południem – nadrobisz z nawiązką po południu i wieczorem. Przy niejedzeniu śniadań bardzo często dochodzi również do silnego łaknienia na słodycze, które są najpoważniejszym czynnikiem tłuszczotwórczym.

2. Długie przerwy między posiłkami i nieregularne posiłki

Organizm najlepiej toleruje 3–4 godzinne przerwy między posiłkami. Podwyższają one tempo metabolizmu i zapobiegają odczuwaniu głodu. Jeśli jesteś głodny, to jedz. Przeciąganie tego stanu powoduje, że zjesz za dużo w kolejnym posiłku, a organizm odłoży sobie energię zapasową (tkankę tłuszczową) na kolejną długą przerwę. Oczywiście mózg upomni się też o regularny dowóz energii i popchnie Cię w objęcia słodyczy.

3. Cukier i słodycze

Komórki tłuszczowe najłatwiej powstają i wypełniają się tłuszczem, kiedy zjadasz za dużo cukru: sacharozy, glukozy, fruktozy. Średnio przyjmuje się, że w ciągu doby możesz spożyć ok. 50 g węglowodanów słodkich, a to niestety bardzo łatwo przekroczyć nawet nie jedząc słodyczy: 1 płaska łyżeczka cukru – 5 g, 100 g owoców – 10–25 g, 1 szklanka soku owocowego – 30–40 g, 1 szklanka napojów gazowanych – 40 g. Cukier lub jego zamienniki (syropy glukozowe lub fruktozowe) obecne są dodatkowo prawie we wszystkich przetworzonych wytrawnych produktach. Nadkonsumpcja cukru to plaga współczesnej cywilizacji, za którą idzie otyłość.

4. Brak warzyw w codziennym menu.

Warzywa są produktami niskokalorycznymi, zasadotwórczymi oraz są źródłem witamin, błonnika i polifenoli. Te cechy plasują je na samym dole piramidy żywieniowej, co oznacza, że należy jeść ich najwięcej spośród wszystkich produktów spożywczych. W śniadaniu, obiedzie i kolacji powinny stanowić połowę tego, co zjadamy. Jeśli nie chcesz mieć problemów z nadwagą, musisz zjadać dziennie co najmniej 0,5 kg warzyw pod różną postacią (surowe, po obróbce cieplnej). Chronią Cię nie tylko przed otyłością, ale także przed chorobami cywilizacyjnymi.

5. Podjadanie między posiłkami.

Podjadanie między posiłkami dotyczy osób, które jadają nieregularnie i których posiłki są źle zbilansowane. Mózg nie ma więc komfortu sytości po posiłku, więc domaga się więcej. Gdyby przekąskami były tylko warzywa, to podjadanie nie byłoby groźne. Niestety między posiłkami najczęściej wybieramy produkty wysokokaloryczne: słodycze, ciastka, wafle wytrawne, chrupki, chipsy, paluszki, krakersy, owoce suszone. W ten sposób łatwo podbić dietę nawet o 1 000 kcal, których nadmiar zawsze odłoży się w postaci tkanki tłuszczowej.


Bardzo dobre cechy racjonalnej, zdrowej diety oddaje „zasada 5 U” profesora Bergera:

 

  1. Urozmaicenie – dieta powinna bazować na jak największej liczbie różnorodnych produktów żywnościowych, należy zjadać pokarmy należące do wszystkich „pięter” Piramidy Zdrowego Żywienia IŻŻ.
     
  2. Umiarkowanie – pożądane jest zachowywanie umiaru w ilości zjadanej żywności, co ułatwia kontrolę masy ciała i utrzymanie jej na zalecanym poziomie.
     
  3. Uregulowanie – czyli ustalenie stałych pór posiłków i trzymanie się tej zasady (dobrze jest zjadać 4–5 posiłków dziennie, zachowując odstępy rzędu ok. 3 godzin pomiędzy poszczególnymi z nich, ułatwia to kontrolę apetytu).
     
  4. Uprawianie – sportu, regularne podejmowanie aktywności fizycznej warunkuje utrzymanie zdrowia na wiele lat.
     
  5. Unikanie – niezdrowej, kalorycznej, wysoko przetworzonej żywności, stronienie od napojów alkoholowych (które są źródłem zbędnych kilokalorii), wyrobów tytoniowych i innych produktów należących do kategorii używek.

Skutkami złego odżywiania są:

  • Choroby układu krążenia (nadciśnienie tętnicze; miażdżyca i jej powikłania np. udar mózgu i niedokrwienna choroba serca z zawałem włącznie);
  • Nowotwory;
  • Cukrzyca insulinoniezależna;
  • Nienowotworowe choroby jelita grubego;
  • Kamica żółciowa;
  • Próchnica zębów;
  • Osteoporoza;
  • Otyłość;
  • Bulimia, anoreksja.

 

 

kontakt1.jpg Redakcja KalendarzRolnikow.pl
 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO