KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Jak dbać o odpowiednią wilgotność ziarna?

Opublikowano 03.11.2021 r.
Jak przechowywać ziarno oraz jak dbać o odpowiednią wilgotność zebranego plonu?

wilgotność ziarna

Przechowywanie ziaren zbóż

Najważniejsze jest, aby po tak przekropnym roku dobrze przechować ziarno zbóż. Aby nie narażać się na straty, zebrany produkt musi być zdrowy, suchy i czysty oraz wolny od szkodników. W warunkach klimatycznych Polski przechowywane ziarno zboża powinno mieć nie więcej niż 14% wilgotności. To o większej przechowywane w wysokiej temperaturze może ulec samozagrzewaniu. Proces ten przebiega etapowo:

Etap 1 – rozwój pleśni i powolny wzrost temperatury do 25° C; wraz ze wzrostem wilgotności podnosi się zawartość cukrów prostych; w tym momencie smak i zapach pozostają bez zmian, jednak oznaki pleśnienia widać już gołym okiem

Etap 2 – szybki wzrost temperatury do 34-35° C, ziarno wyraźnie jest bardziej wilgotne i ciemnieje, następuje denaturacja białka i spadek siły kiełkowania; zaczyna się wzrost produktów fermentacji; zmienia się zapach i smak ziarna; w przechowalni panuje zaduch; w powietrzu daje się wyczuć zapach alkoholu i pleśni (futerka).

Niepełnowartościowe ziarno jest narażone na atak szkodników magazynowych. Nieuszkodzony i suchy produkt oraz suche i chłodne powietrze panujące w przechowalni ograniczają występowanie tych agrofagów. Gdyby jednak wystąpiły, można się ich pozbyć następującymi metodami:
1. fizycznymi poprzez ogrzewanie, oziębianie, napromieniowywanie
2. mechanicznymi poprzez czyszczenie, zabijanie
3. chemicznymi poprzez zamgławianie i fumigację (zabieg ten wykonują tylko specjalistyczne firmy).

Powszechnie wiadomo, że wilgoć i ciepło sprzyjają rozwojowi mikroorganizmów, takich jak bakterie i grzyby. Dlatego tak bardzo ważne jest, żeby w przechowalni było sucho i przewiewnie. Jeśli w porę nie zostanie zauważone, że coś się dzieje niedobrego, magazynowane ziarno może ulec zepsuciu lub zostanie zaatakowane przez szkodniki, co doprowadzi do obniżenia jego jakości.

Szkody wyrządzane przez szkodniki magazynowe to:
• zagrzewają ziarna
• zanieczyszczają je odchodami
• powodują rozdrobnienie ziarna
• oplatają oprzędami
• powodują zmianę zapachu i smaku porażonego produktu (zapach stęchlizny, pleśni)
• powodują utratę wartości handlowej.

Do zalecanych zabiegów przygotowujących zboże do przechowywania zalicza się: czyszczenie, suszenie, konserwację poprzez wymuszoną wentylację, zakiszanie, samokonserwację oraz dodawanie chemicznych środków konserwujących.

W zależności od metody konserwacji, ziarno może być przechowywane na 5 sposobów:
1. w stanie suchym – wilgotność 14%, temperatura od 10 do 17° C
2. w stanie schłodzonym do temperatury 5-10° C
3. bez dostępu powietrza, w hermetycznie zamkniętych zbiornikach
4. zakonserwowane środkami chemicznymi – o dowolnej wilgotności
5. zakiszane – wilgotność powyżej 22%.

Ziarno świeżo zebrane z pola, a tym bardziej, jeśli jego wilgotność jest wyższa niż 14%, zawiera sporo zanieczyszczeń np.: piasek, drobne kamienie, cząstki słomy, plewy, łuski, zielone części innych roślin, a nawet nasiona chwastów. Staranne oczyszczenie może doprowadzić do obniżenia wilgotności nawet o 2-3%. Najbardziej prostym i naturalnym sposobem na dosuszenie produktu jest wietrzenie.

Wilgotność ziarna

A co zrobić, gdy wilgotność ziarna przekracza normy? Jest zbyt wilgotne i nie nadaje się do normalnego przechowywania? Należy pamiętać, że czyszczenie, wietrzenie i suszenie mają za zadanie ograniczyć poziom zmian biologicznych ziarna i zahamować procesy życiowe. Ziarno zboża jest organizmem żywym i – nawet po zbiorze – zachowuje czynności życiowe. Bez względu na to, jakim pomieszczeniem do przechowywania dysponujemy (silosem czy zwykłym magazynem), trzeba pamiętać aby:
• gromadzić i magazynować ziarna mokre jedynie przez kilka tylko godzin, po czym suszyć i schładzać do wymaganej temperatury i wilgotności
• chronić składowane ziarno przed wodą gruntową, opadami deszczu, ptakami, gryzoniami
• monitorować poziom wilgotności i temperaturę ziarna w silosie – nieuzasadniony wzrost tych paramertów może sygnalizować zagrożenia mikrobiologiczne
• możliwie często przewietrzać ziarno w trakcie magazynowania
• prowadzić zapisy z pomiarów wilgotności i temperatury powietrza i ziarna; taka informacja pomoże wyjaśnić przyczyny wzrostu zagrożenia mikrobiologicznego.

Reasumując – bez względu na to czy zebrany surowiec jest wilgotny, czy suchy; czy rok był przekropny, czy nie, należy pamiętać, aby przed zgromadzeniem go w przechowalni, silosie czy magazynie, oczyścić z resztek roślinnych i zanieczyszczeń. A w czasie przechowywania monitorować jego stan.

 

 

Katarzyna Bryk

artykuł opracowany we współpracy z ŁODR w Bratoszewicach

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO