KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Niedobory potasu i magnezu - jak uzupełnić w gospodarstwie ekologicznym?

Opublikowano 03.09.2021 r.
Głównym powodem odpływu składników pokarmowych z gleby jest ich wywożenie wraz z płodami rolnymi. Prowadząc gospodarstwo ekologiczne, należy wiedzieć, że zasadą jest dbałość o stałe podnoszenie urodzajności gleby.

Najważniejszym nawozem jest materia organiczna wytworzona we własnej zagrodzie, lecz pierwiastki w niej zawarte mogą nie wystarczyć do uzupełnienia ubytków, a tym bardziej do budowania żyzności. W takim wypadku warto pamiętać o możliwości uzupełniającego nawożenia mineralnego, oczywiście środkami dozwolonymi w tego typu rolnictwie.

Nawożenie potasem w rolnictwie ekologicznym

Potas jest najbardziej deficytowym składnikiem w gospodarstwach ekologicznych. Własne nawozy, obornik, komposty czy gnojówki zawierają go sporo, ale zwracają tylko te elementy, które trafi ły w ich skład za pośrednictwem ściółki i paszy dla zwierząt, wcześniej pobrane z tej samej gleby. Chcąc uzupełnić zasobność podłoża w składniki pokarmowe, należy dostarczyć je z zewnątrz.

Najczęściej uprawianą grupą roślin są zboża, wkrótce przyjdzie czas na siew ozimin – w zależności od gatunku i wielkości plonów pobierają z gleby od 60 do ponad 100 kg potasu z 1 ha, przy czym słoma zawiera go 4-5 razy więcej niż ziarno. Pozbywanie się jej to nie tylko straty materii organicznej niezbędnej do podtrzymywania zawartości próchnicy, lecz także utrata składników mineralnych. Potrzeby zbóż pod względem magnezu są ok. 5 razy mniejsze niż potasu. Inne jest również jego rozmieszczenie w roślinie – w słomie gromadzi się go mniej więcej tyle samo co w ziarnie. Niedobory potasu występują dość często tak na glebach lekkich, jak i na zwięźlejszych, natomiast magnezu – zwykle na lekkich.

Składniki mineralne – to około 5% suchej masy roślin, z czego prawie połowę stanowi potas. Wpływa on na stan zdrowotny roślin, zmniejsza podatność na choroby i szkodniki, poprawia zimotrwałość. Warunkuje dodatkowo prawidłowy metabolizm, aktywuje ok. 60 enzymów, bierze udział w syntezie białek, witamin i celulozy. Reguluje także gospodarkę wodną, w tym otwie-
ranie i zamykanie szparek liściowych, dzięki czemu rośliny lepiej znoszą okresy suszy. Sprzyja budowaniu mocnej słomy (przez co podnosi odporność na wyleganie) i rozwojowi systemu korzeniowego. Przyczynia się do powstawania skrobi, produkcji i dystrybucji cukrów, ponadto wpływa na jakość płodów rolnych, zwiększając zawartość witamin, białek i tłuszczów. Jego niedobory obniżają wielkość i jakość plonów.

Nawożenie magnezem - rolnictwo ekologiczne

Magnez warunkuje przebieg fotosyntezy, jest składnikiem chlorofilu i aktywatorem kilku jej etapów, bierze udział w metabolizmie fosforu, umożliwiając jego pobieranie i transport, uczestniczy w syntezie białek, wpływa na gospodarkę wodną roślin. Niedobór magnezu (występujący zwłaszcza na glebach lekkich, piaszczystych) obniża wielkość i jakość plonów – w roślinach maleje udział białka, a wzrasta azotanów. Powszechnie znany jest duży wpływ tego pierwiastka na zdrowie człowieka i zwierząt. Wpływa na przebieg ok. 300 procesów enzymatycznych, u ludzi jego braki mogą objawiać się skurczami mięśni, nadmierną podatnością na czynniki chorobowe, lękami, szybkim męczeniem się i bólami głowy.

Aktualna lista dopuszczonych w rolnictwie ekologicznym nawozów mineralnych umieszczona jest na stronie internetowej Instytutu Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach (http://www.iung.pl/wpcontent/uploads/2021/06/Wykaz_ekologia.pdf).

Oto niektóre z nich:

  • Magnesia-Kainit – surowa sól potasowa z domieszką siarczanu magnezu (kizerytu) i sodu (11% K2O, 5% MgO, 20% Na, 4% S); nawóz wydobywany metodą górniczą, oferowany w formie granulowanej; działanie nie zależy od odczynu gleby; polecany przede wszystkim na użytki zielone i rośliny pastewne
  • Patentkali (Kalimagnesia) – siarczan potasowy z domieszką soli magnezu (30% K2O, 10% MgO, 17% S); uniwersalny nawóz stosowany od lat w rolnictwie ekologicznym w uprawach rolniczych, warzywniczych i sadowniczych; działanie nie zależy od odczynu gleby
  • Kalisop – siarczan potasu pylisty (50% K2O, 18% S); działanie nie zależy od odczynu gleby
  • Kalisop Plus – granulowany (50% K2O, 18% S); działanie nie zależy od odczynu gleby
  • Hortisul – (52% K2O, 18% S); do stosowania w uprawach rolniczych, warzywniczych i sadowniczych; działanie nie zależy od odczynu gleby
  • EPSO Top – siarczan magnezu (16% MgO, 13% S); nawóz wytwarzany metodą elektrostatyczną z kizerytu; usuwa objawy niedoboru magnezu i siarki; stosowany nalistnie w stężeniu 5% (5 kg soli w 100 l wody); może być wykorzystywany łącznie ze środkami ochrony roślin dopuszczonymi w rolnictwie ekologicznym
  • Kieserit pylisty – nawóz magnezowy pylisty (27% Mgo, 22% S)
  • Kieserit granulowany – nawóz magnezowy granulowany (25% MgO, 20% S)
  • Kizeryty – nawozy uniwersalne do stosowania w uprawach rolniczych, ogrodniczych i sadowniczych; wytwarzane z surowych soli potasowych zawierających siarczan magnezu; pozyskiwane ze złóż naturalnych metodą górniczą; magnez w formie siarczanowej jest przez rośliny łatwo przyswajalny; zasadniczo, w przypadku upraw rolniczych, uzupełnianie tego pierwiastka w glebie powinno być przeprowadzane podczas wapnowania, przy wykorzystaniu nawozów wapniowo-magnezowych.

Przy nawożeniu mineralnym potasem trzeba wiedzieć, że może być on pobierany przez rośliny luksusowo (w nadmiarze), co ogranicza pobranie innych składników i może prowadzić do zachwiania równowagi jonowej roślin, a nawet pogorszenia jakości płodów rolnych. Zbyt duże dawki sprzyjają jego wymywaniu, szczególnie na glebach lekkich. Na gruntach, gdzie występują głębokie niedobory potasu, nawożenie nim należy wykonywać corocznie, nie przekraczając dawki 50-80 kg K2O na ha, aż do uzyskania umiarkowanego poziomu. Na ziemiach o średniej zasobności wystarczy okresowo uzupełnić potas, np. raz w rotacji płodozmianu – wtedy przed roślinami najbardziej wymagającymi (ziemniaki, motylkowate wieloletnie).

 

  Andrzej Bartosik, ŁODR w Bratoszewicach
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO