Integrowana produkcja cukinii

Rolnik powinien zgłosić zamiar wprowadzenia integrowanej produkcji roślin podmiotowi certyfikującemu, nie później niż 30 dni przed siewem albo sadzeniem. Chęć realizacji tego systemu zgłasza się do jednej z dziewięciu jednostek certyfikujących w Polsce. 

Poświadczeniem jego stosowania jest certyfikat wydawany na wniosek producenta roślin, który uzyskuje się 
na 12 miesięcy. 

Jak podaje Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa, podmiot certyfikujący prowadzi kontrolę producentów roślin stosujących integrowaną produkcję roślin. Czynności te obejmują zwłaszcza:

• ukończenie szkolenia z zakresu integrowanej produkcji i prowadzenie jej zgodnie z metodykami zatwierdzonymi przez głównego inspektora ochrony roślin i nasiennictwa 
• nawożenie 
• dokumentowanie 
• przestrzeganie zasad higieniczno-sanitarnych 
• pobieranie próbek i kontrolę najwyższych dopuszczalnych pozostałości środków ochrony roślin oraz poziomów azotanów, azotynów i metali ciężkich w roślinach i produktach roślinnych.

Wykorzystanie cukinii w kuchni

To niskokaloryczne, smaczne oraz zawierające dużo witamin warzywo można przygotowywać na ciepło (np. grillując lub smażąc) i faszerować jego kulistą odmianę różnymi dodatkami. W sklepach coraz łatwiej kupić pasty oraz kiszonki z dodatkiem cukinii. Jest ona lekkostrawna i dzięki temu, że nie magazynuje metali ciężkich oraz azotanów, bardzo dobrze sprawdza się w żywieniu dzieci. 

Roślina z klimatu równikowego

Cukinia jest rośliną pochodzącą z Ameryki Środkowej. Ma duże wymagania cieplne i wodne. Optymalna temperatura do jej prawidłowego rozwoju to 20-25°C. Jesienią lub wiosną znosi spadki temperatur do 6-8°C. Poniżej 0°C rośliny zamierają i giną. Ten rodzaj dyni ma również bardzo wysokie zapotrzebowanie na wodę, szczególnie w okresie kwitnienia i zawiązywania owoców. 

Nasiona lub rozsada

Siew wykonuje się bezpośrednio do gruntu po 15 maja. Na 1 hektar pola potrzeba około 5-6 kg nasion. Można też wysadzać młode sadzonki. Rozsadę należy przygotowywać już w drugiej połowie kwietnia w tunelach foliowych lub szklarniach. Temperatura gleby w trakcie 
wschodów nie może być niższa niż 25-30°C, później należy ją obniżyć do 20-25°C. Produkcja rozsady trwa 4-5 tygodni. Na 5-7 dni przed wysadzeniem roślin do gruntu, trzeba je zahartować, ograniczając podlewanie i stopniowo obniżając temperaturę, przez coraz dłuższe wietrzenie 
pomieszczeń, w których była produkowana. Sadzonki na miejsce stałe można wysadzać w II dekadzie maja w rozstawie 1 m na 80 cm. 

Stanowisko pod cukinię 

Warzywo to nie powinno być uprawiane po innych dyniowatych i psiankowatych ze względu na ryzyko przenoszenia chorób. Wskazane jest więc zastosowanie 4-letniej przerwy pomiędzy tymi gatunkami. Stanowisko pod cukinię musi być żyzne, bogate w próchnicę, dobrze utrzymujące wilgoć, szybko nagrzewające się, nasłonecznione, osłonięte od wiatru, o odczynie gleby zbliżonym do obojętnego. W płodozmianie dobrze zastosować rośliny bobowate lub zboża, po których wybiera się nawożenie organiczne, np. obornik. Gleba pod uprawę cukinii powinna być dobrze przygotowana ze względu na jej delikatny i płytki system korzeniowy. 

Ściółkowanie

Zabieg ściółkowania gruntu jest bardzo dobrym sposobem na zapobieganie wyrastaniu chwastów. Do tego celu powszechnie używa się folii polietylenowej i włókniny polipropylenowej. Można wykorzystać też biodegradowalne folie i włókniny lub ściółki organiczne pochodzenia roślinnego, np. skoszone części nadziemne roślin motylkowych lub traw (ich stosowanie nie tylko ogranicza zachwaszczenie, lecz także ma korzystny wpływ na właściwości gleby).

Odmiana

Jest wiele odmian cukinii, które różnią się pod względem długości wegetacji, koloru, sposobu uprawy (w gruncie lub pod osłonami). Do zalecanych w produkcji integrowanej należą: Astra Polka, Lajkonik, Nefryt F1, Nimba, Soraya. 

Ochrona przed agrofagami 

Można wykorzystać wiele sposobów ochrony przed chorobami oraz szkodnikami na plantacjach. Do najbardziej znanych należy walka chemiczna, czyli opryski, które stosuje się na konkretne organizmy. Ważne jest uwzględnienie progu ekonomicznej szkodliwości. Wykorzystuje się również metody agrotechniczne, biologiczne i mechaniczne. Bardzo istotna jest profilaktyka, czyli lustracja pól, w celu wykrycia oraz rozpoznania choroby lub szkodnika, a także zastosowanie metod, które pomogą określić, czy warto stosować środki chemiczne w danej 
uprawie. Rolnik powinien na przykład prowadzić przegląd roślin, aby móc wykryć choroby wirusowe, oraz stosować pułapki, np. żółte tablice lepowe na wykrycie wciornastków. 

Szczegółowy wykaz zalecanych do IP środków ochrony roślin jest dostępny na Platformie Sygnalizacji Agrofagów pod adresem https://www.agrofagi.com.pl/143,wykazsrodkow-ochrony-roslin-dlaintegrowanej-produkcji.html oraz na stronach Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod adresem https://www.gov.pl/web/rolnictwo/ochrona-roslin 

Ochrona przed chwastami

Ochrona przed chwastami upraw cukinii może być prowadzona jedynie metodami niechemicznymi, gdyż brak jest obecnie herbicydów dopuszczonych do odchwaszczania tych upraw. Jednym ze sposobów, które można wykorzystać w celu zapobiegania wydaniu nasion przez chwasty, a także ich przenoszeniu z okolicznych pól, jest obowiązkowe wykaszanie nieuprawianych terenów wokół plantacji, co najmniej 2 razy w roku w okresie letnim

Zbiór i przechowywanie 

Im częściej przeprowadza się zbiór małych owoców, tym szybciej wyrastają nowe. Nie należy więc dopuszczać do tego, by na roślinie pozostawały duże, dojrzewające egzemplarze, ponieważ znacznie osłabia to plonowanie.

Cukinie należy zbierać w fazie niepełnej dojrzałości, gdy nie przekraczają one 25 cm długości. Najlepszy smak uzyskujemy, kiedy nasiona są jeszcze miękkie. Skórka powinna być cienka, delikatna i błyszcząca. Owoce szybko rosną, więc zbiór należy wykonywać codziennie lub co drugi dzień. Cukinie zbiera się ręcznie, odcinając je ostrym nożem lub sekatorem. 

Im mniejsze owoce się zrywa, tym delikatniej trzeba to robić. Nie można ich obijać i uszkadzać skórki. Gdy są ubrudzone ziemią, można je ostrożnie umyć wodą, ale przed wstawieniem do przechowywania cukinie należy wysuszyć. Do zbioru kwiatów przeznacza się zawiązki o długości 7-15 cm, ze zwiniętymi płatkami korony. Trzeba je zrywać jak najwcześniej rano, by zachowały świeżość i obchodzić się z nimi bardzo delikatnie. 
Zwiędnięte i uszkodzone nie nadają się do obrotu. Owoce bezpośrednio po zbiorze powinny być jak najszybciej schłodzone. Optymalne parametry do ich przechowywania to temperatura 5°C i wilgotność powietrza na poziomie 95%. W takich warunkach powinny utrzymać dobrą jakość do 14 dni. Przedłużając długość okresu przechowania, trzeba się liczyć z szybko rosnącymi stratami, bowiem jest to warzywo delikatne i jego trwałość jest słaba.

Wszelkich szczegółowych informacji dotyczących produkcji cukinii należy szukać w metodyce integrowanej produkcji cukinii, kabaczka i patisona podanej na stronie www.piorin.gov.pl.

Natalia Meler Artykuł opublikowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj