Pszenica jara - kalkulacje rolnicze

Przedstawiona analiza powierzchni upraw, zbiorów, kształtowania się cen i prognoz cen w 2021 roku dotyczy pszenicy ozimej i jarej razem, ponieważ ze względu na dostępne informacje nie da się wyodrębnić osobno pszenicę jarą. 

Według danych wynikowych GUS możemy stwierdzić, że zbiory głównych ziemiopłodów rolnych w 2020 r. przedstawiają się optymistycznie, szczególnie był to bardzo dobry rok dla zbóż. Zbiory zbóż ogółem oszacowano na 33,5 mln t, tj. o około 16% więcej od zbiorów z poprzedniego roku. Powierzchnia uprawy zbóż ogółem w 2020 r. wyniosła około 7,9 mln ha, w tym powierzchnia zasiewów zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi – około 7,2 mln ha, w tym pszenicy 2,5 mln ha.

Według szacunków GUS plony zbóż w kraju w 2020 r. ogółem wyniosły około 42,5 dt/ha, tj. o 5,8 dt/ha (o 16%) więcej w porównaniu z 2019 r., a plony zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi wyniosły 40,3 dt/ha, tj. w stosunku do poprzedniego roku więcej o 5,1 dt/ha (o 14%). Natomiast plony zbóż jarych łącznie z jarymi mieszankami zbożowymi oszacowano na 34,3 dt/ha, tj. o 5,6 dt/ha (o 20%) więcej od plonów ubiegłorocznych.

Na podstawie analiz KOWR w Polsce podaż zbóż w skupie w listopadzie 2020 r. uległa dalszemu sezonowemu obniżeniu. Producenci dostarczyli do skupu 588 tys. ton zbóż podstawowych z mieszankami, tj. o 19% mniej niż w poprzednim miesiącu, ale o 11,5% więcej niż przed rokiem. W strukturze skupu dominowała pszenica, która stanowiła 73% (427 tys. ton), żyto – 10% (59 tys. ton) i jęczmień – 6% (34 tys. ton). 

Na ceny skupu zbóż według GUS w listopadzie 2020 r. miały wpływ następujące czynniki: sezonowe zmniejszenie dostaw zbóż do skupu w kraju, znaczący eksport. Czynniki te wywierały znaczącą presję na wzrost cen. Cena pszenicy w skupie według GUS wyniosła 823 zł/t i była o 8% wyższa niż miesiąc wcześniej.

Na rynku krajowym w grudniu 2020 r. odnotowano niewielkie zmiany cen zbóż podstawowych. Według danych Zintegrowanego Systemu Rolniczej Informacji Rynkowej MRiRW w dniach 14–20 grudnia 2020 r. za pszenicę konsumpcyjną płacono średnio 848 zł/t, tj. o 1% więcej niż w poprzednim tygodniu. Jednocześnie cena pszenicy była o 2% wyższa niż miesiąc wcześniej i o 19% wyższa niż przed rokiem.

Zdaniem ekspertów IERiGŻ na koniec sezonu skupowego, czyli w II kwartale 2021 r. cena pszenicy może kształtować się średnio na poziomie 790–840 zł/t (pszenicy paszowej 750–800 zł/t, pszenicy konsumpcyjnej – 810–860 zł/t). 

Swoją prognozę eksperci Instytutu, oparli na kilku przesłankach. Według nich, w sezonie 2020/21 na światowych rynkach zbóż wzrosły nadwyżki produkcji nad przewidywanym zużyciem w bilansie pszenicy, a w bilansie zbóż paszowych zmalały niedobory. W warunkach rekordowych zbiorów i nieco niższego stanu zapasów, całkowita podaż zwiększyła się więc o 2,1% do 2,79 mld ton. Przy wzroście zużycia o 1,7% do 2,21 mld ton i obrotów handlu zagranicznego o 3,1% do 402 mln ton, spowoduje to zwiększenie zapasów końcowych o 3,2% do 652 mln ton, co będzie dotyczyło pszenicy, a zapasy zbóż paszowych pozostaną zbliżone do ubiegłorocznych.

Pomimo stosunkowo wysokich zbiorów polscy rolnicy nie mają jednak problemów ze zbytem zbóż i uzyskaniem dość dobrej ceny za sprzedane tegoroczne zboża. Szczególnie dużym zainteresowaniem na rynku cieszy się pszenica konsumpcyjna, której ceny wciąż się pną w górę. 

Zamieszczona obok tabela zawiera kalkulację uprawy 1 ha pszenicy jarej według cen brutto ziarna i środków do produkcji ze stycznia 2021 r. opracowaną na podstawie wydawnictwa „Kalkulacje Rolnicze”. Założenia metodyczne do „Kalkulacji Rolniczych” znajdziecie Państwo na stronie KPODR.

Tabela 1. Kalkulacja uprawy 1 ha pszenicy jarej

Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Kalkulacji Rolniczych” KPODR w Minikowie
    1) jednolita płatność obszarowa, płatność za zielenienie, płatność dodatkowa,
    2) zbiór, prasowanie słomy,
    3) koszty utrzymania budynków, podatki i ubezpieczenia, pozostałe koszty.