KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Jak odnowić trwałe użytki zielone?

Opublikowano 28.03.2022 r.
Degradacja łąk i pastwisk jest procesem stopniowego obniżania ich wartości użytkowej, czyli spadku wielkości i jakości plonu. Między innymi na skutek niekorzystnych warunków siedliskowych, takich jak susza lub nadmierne uwilgotnienie, bądź nieprawidłowej gospodarki prowadzonej przez człowieka, nieuregulowane pH – brak wapnowania oraz niewłaściwe nawożenie – brak lub niedobór poszczególnych makro- i mikroelementów, następuje zanikanie wartościowych gatunków roślin. Pojawiają się w to miejsce chwasty obniżające znacząco potencjał plonotwórczy użytków zielonych.

Zagospodarowanie zdegradowanych TUZ zaczyna się od wapnowania. Zgodnie z Zasadami Dobrej Praktyki Rolniczej, właściwe dawki wapnowania wynoszą od 1,0 do 1,5 t CaO/ha w odstępach co 6 lat. Najczęściej na gleby mineralne zalecane ilości CaO to 0,5-3,0 t/ha, zaś na gleby organiczne 1,0-2,5 t CaO/ha. Częściej, ale mniejszymi dawkami wapnuje się na glebach lżejszych.

Zaleca się stosować tzw. podtrzymujące coroczne wapnowanie w celu równoważenia ubytku wapnia wywożonego z plonem, jak i zakwaszenia powodowanego przez stosowane nawozy azotowe. Następnie przechodzimy do uporządkowania powierzchni tak, aby stworzyć jednolitą przestrzeń produkcyjną.

Kolejnym etapem jest zagospodarowanie łąkarskie, którego celem jest nadanie lub przywrócenie zdegradowanym użytkom zielonym wysokiej wartości gospodarczej. Zależnie od warunków stosuje się jedną z następujących metod:
1) nawożenie połączone z chemiczną ochroną
2) podsiew
3) zagospodarowanie metodą pełnej uprawy.

Pierwszy ze sposobów stosujemy wtedy, kiedy na użytku występują wartościowe gatunki traw. Niszczymy występujące chwasty za pomocą herbicydów, a następnie wykonujemy wysokie nawożenie mineralne, które będzie stymulować intensywny rozwój pozostałych wartościowych gatunków traw. Zazwyczaj na hektar stosuje się 50-70 kg azotu, 70-80 kg fosforu, 50-60 kg potasu. Podobną dawkę nawozów, z pominięciem fosforu, stosujemy po pierwszym pokosie. Tego typu regeneracja w istotny sposób wpływa na zwiększenie ilości oraz jakości pozyskiwanej paszy już w pierwszym pokosie.

Drugim ze sposobów poprawienia składu użytków zielonych jest odnawianie metodą podsiewu. Zabieg ten polega na uzupełnieniu poprzez podsianie brakującymi gatunkami traw i motylkowych. W przypadku silnego zachwaszczenia – podobnie jak w pierwszym sposobie – wykonujemy oprysk herbicydem, następnie nawożenie mineralne. Kolejnym zabiegiem jest
częściowe zniszczenie starej darni. Możemy wykonać to za pomocą bron średnich lub ciężkich. Bronowanie najlepiej wykonać na krzyż aż do odsłonięcia się 50% powierzchni gleby, czyli na czarno. Teraz czas na wysiew nasion siewnikiem rzędowym bez redlic lub rzutowo siewką do nawozów, lub siewnikiem do poplonów. Po siewie możemy zastosować lekką bronę, aby wymieszać nasiona z glebą i… wałowanie.

Należy jeszcze pamiętać, aby w fazie krzewienia zastosować szybko działające nawożenie azotem. Do podsiewu można też wykorzystać specjalistyczne agregaty, dzięki którym podczas jednego przejazdu wprowadzane są nasiona bezpośrednio w odnawianą ruń. Tak odnowione stanowisko znacząco zwiększa swój potencjał produkcyjny już w pierwszym roku po zabiegu.
Trzecim ze sposobów jest metoda pełnej uprawy gleby i ponowny wysiew mieszanki nasion roślin łąkowych. Stosujemy ją wówczas, gdy w runi brakuje wartościowych gatunków roślin, a dominującymi są uciążliwe chwasty. Na glebach mineralnych orkę wykonujemy na głębokość ok. 20 cm, zazwyczaj jesienią; w przypadku gleb torfowych – wiosną w celu ograniczenia zniszczeń w ich strukturze. Przed orką można zastosować nawozy wapniowe w dawce około 2 t/ha.

Wiosną na glebach mineralnych do doprawienia gleby można użyć glebogryzarki, na glebach torfowych nie jest to zalecane ze względu na niszczenie ich struktury. Przed siewem stosujemy nawożenie mineralne, w zależności od zasobności gleby, w wysokości 60-80 kg fosforu i 80-100 kg potasu na hektar. To metoda radykalna, pracochłonna i droga. Nie jest zalecana na gleby torfowe. Nie zawsze jest też możliwa ze względu na usytuowanie łąk i pastwisk na terenach podmokłych. Pozwala nam jednak uzyskać przez kolejne lata wysokie i wartościowe plony.

Z wymienionych trzech sposobów podniesienia wartości użytkowej łąk i pastwisk najmniej wad wykazuje druga metoda – podsiew. Stąd zdobywa coraz więcej zwolenników. Poszerza się również park maszynowy który pozwala zabieg ten wykonać podczas jednego przejazdu ograniczając pracochłonność oraz koszty.

 

 

Łukasz Krawiec

ŁODR w Bratoszewic

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
POWIĄZANE TEMATY:trwałe użytki zielone
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO