Proso na późny siew

Proso

Proso to jedno z najstarszych ziaren występujących na świecie, wrażliwe na mróz, światło i temperaturę za to bardzo odporne na suszę. Z racji późnego siewu jest to dobra roślina uzupełniająca, np.: tam gdzie coś wymarzło, wymokło lub po poplonach ozimych zbieranych na kiszonkę.

Na rynku coraz częściej poszukiwane jest proso uprawiane bez stosowania chemicznej ochrony roślin. Pokrótce przedstawię integrowaną metodę uprawy tej rośliny.

Stanowisko w płodozmianie – należy unikać pól, gdzie masowo występowały chwasty z rodziny prosowatych, szczególnie chwastnica jednostronna. Najlepszym przedplonem są rośliny bobowate, okopowe i oleiste, mogą być też zboża uprawiane w drugim roku po oborniku oraz późno schodzące poplony ozime.

Przygotowanie gleby – po zbiorze przedplonu należy starannie unicestwić chwasty poprzez wielokrotne zabiegi niszczące ich siewki. Wiosną po orce zastosować włókowanie ograniczające parowanie wody i przyspieszające kiełkowanie chwastów, następnie bronowanie w celu ograniczenia ich dalszego wzrostu. Proso ma bardzo drobne nasiona, dlatego przed siewem stanowisko powinno być wyrównane i bez brył.

Nawożenie – podstawą dobrego wykorzystania składników pokarmowych przez proso jest odpowiednie pH gleby w granicach 6-6,5. Z uwagi na krótki okres wegetacji 80-115 dni roślina ma niskie zdolności do pobierania składników pokarmowych z substancji organicznych. Nawozy fosforowe, potasowe i startową dawkę azotu stosujemy przedsiewnie. Drugą dawkę azotu należy wysiać w fazie 2-3 liści, gdy rośliny mają wysokość w granicach 5 cm.

Dobór odmian – obecnie mamy zarejestrowane dwie odmiany Gierczyckie o zielonej krótkiej rozpierzchłej wiesze i kremowych ziarniakach (można będzie je zobaczyć na poletkach demonstracyjnych w Bratoszewicach w obecnym sezonie) oraz Jagna o zwartej wiesze, wyższych roślinach, mniejszej zdolności do wylegania i zdecydowanie wyższym plonie; ziarno w kolorze bladożółtym. Wielokrotnie można spotkać w uprawie odmiany regionalne i amatorskie prosa zwyczajnego niezapisane w krajowym rejestrze.

Siew – najlepsze plony prosa uzyskuje się wysiewając je w trzeciej dekadzie maja. Zbyt wczesny siew naraża roślinę na niekorzystne warunki klimatyczne i nadmierne zachwaszczenie, zbyt późny – ogranicza wypełnianie ziarna. Rozstawa rzędów przy pielęgnacji w międzyrzędziach 25-30 cm. Bez pielęgnacji mechanicznej podczas wegetacji rozstawa jak przy zbożach – 12 cm. Głębokość siewu od 2 do 4 cm w zależności od rodzaju gleby. Norma wysiewu 30-50 kg/ha.

Ochrona – prawidłowo przeprowadzona agrotechnika przed siewem i odpowiednie zmianowanie – to główne elementy ograniczenia zachwaszczenia w czasie wegetacji. Po wschodach roślin, aż do zakrycia międzyrzędzi można wielokrotnie wykonać zabieg pielnikiem wielorzędowym w celu niszczenia chwastów przy uprawie w szerokich międzyrzędziach. Zagrożenie chorobami i szkodnikami jest niewielkie. Szybkie wschody i dobra dostępność licznych składników pokarmowych powodują zwiększoną odporność roślin na porażenie przez patogeny.

Zbiór – przypada na I i II dekadę września, gdy ziarna z górnej części większości wiech są w pełni dojrzałe, a w środkowej uzyskują dojrzałość woskową. Nasiona często wymagają dosuszania; wilgotność powinna być na poziomie 13-15%.

Plon prosa wynosi od 20 do 40 dt/ha, obecna cena rynkowa oscyluje w granicach 100 zł/dt. Poszukując rekompensaty przy uprawie odmian amatorskich i regionalnych, z których uzyskujemy niższy plon, można przystąpić do programu rolnośrodowiskowego pakiet 6 Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie. W przypadku uprawy – wariant 6.1 – wysokość dotacji wynosi 750 zł/ha, natomiast w wariancie 6.2 – wytwarzając nasiona lub materiał siewny otrzymamy 1000 zł/ha. Dopłata przysługuje tylko do 5 ha dla jednego wariantu i pod warunkiem przystąpienia do zobowiązań rolnośrodowiskowych trwających 5 lat (PROW 2014–2020 dane z 2020 roku).