Uprawa kukurydzy - coraz bardziej popularna wśród polskich rolników

Decydując się na typ ziarnowy, trzeba zwrócić uwagę na cechy, takie jak: korzystny stosunek masy ziarna do pozostałej części roślin, szybkie wysychanie nasion na polu, duży udział ziarna w kolbach. Pożądane jest ponadto równomierne osadzenie kolb na tej samej wysokości, ponieważ ułatwia to żniwa.

Przystępując do zbiorów, należy dokonać obserwacji całej plantacji, a także poszczególnych roślin. Żółtawe, zaschnięte liście okrywowe oraz twarde kolby to wstępne oznaki dojrzałości. Charakterystyczną cechą jest, tzw., czarna plamka widoczna na dolnej stronie ziarniaka. Jej pojawienie się oznacza zakończenie procesów odkładania asymilatów, przerwanie pobierania wody i składników pokarmowych z gleby, a także osiągnięcie dojrzałości fizjologicznej przez rośliny. Tworzy się ona z reguły po około 60 dniach od wiechowania.

Ziarna wówczas nie zwiększają już swojej masy, a ich wilgotność wynosi 30-35%. Optymalny termin zbioru kukurydzy przypada na mniej więcej 2 tygodnie po wytworzeniu się czarnej plamki.

Różnice w osiąganiu stadium dojrzałości zbiorczej zależą też od rodzaju ziarna. W ziarniakach typu flint dojrzewanie i oddawanie wody zachodzi wolniej niż w ziarniakach dent. Dlatego wilgotność dentów jest przeważnie o 2-3% niższa. Na szybkość osiągania dojrzałości zbiorczej wpływa również grubość osadki kolbowej. Im jest ona grubsza, tym proces ten zachodzi wolniej.

Dobre odmiany kiszonkowe cechuje wysoka strawność masy organicznej oraz duża energetyczność.
Znaczny wpływ na jakość kiszonki ma zawartość suchej masy w roślinach podczas zbioru (najlepiej 30-35%), a udział kolb w plonie powinien wynosić powyżej 50%.

Kukurydza zbyt sucha jest trudniejsza do rozdrobnienia (należy ją ciąć na krótsze odcinki), obniżona jest jej
strawność oraz gorzej się ugniata. Słabe zagęszczenie sieczki ułatwia rozwój grzybów i stwarza zagrożenie
zatruć mykotoksynami.

Przybliżoną zawartość suchej masy w roślinach możemy sprawdzać poprzez skręcenie łodygi w dolnej części. Jeżeli soki wypływają wolno w postaci piany, wówczas zawartość s.m. oscyluje w granicach 24-25%.
Plantację należy wtedy częściej monitorować, ponieważ oznacza to, że zbliża się termin zbioru.

Drugim istotnym elementem określającym optymalny czas żniw jest dojrzałość ziarna, która przypada od późnej dojrzałości woskowej do początku dojrzałości fizjologicznej (zawartość suchej masy 55-60%). Aby stwierdzić, czy jest odpowiednia, należy w kilku miejscach plantacji ze środkowych części kolb wyłuskać ziarniaki. Jeżeli po ściśnięciu wydostaje się z nich stwardniała masa, to znaczy, że zawartość s.m. wynosi ok. 55%.

Zdarza się, że odmiany charakteryzują się wszechstronnym zastosowaniem, spełniają cechy nie tylko dobrej ziarnówki, lecz także sprawdzą się w uprawie z przeznaczeniem do zakiszenia. Te, które mają właściwość stay green, dłużej zachowują zieloność liści i dostarczają roślinie składników pokarmowych. Z reguły plonują one wyżej w uprawie na ziarno, natomiast kiszonka ma większą strawność. Ponadto mają zwiększoną odporność na choroby.

Szczególne znaczenie przy wyborze odmiany mają warunki klimatyczno-glebowe w danym rejonie. Kukurydza jest rośliną ciepłolubną i wymaga dopasowania odmiany na podstawie jej klasy wczesności, czyli liczby FAO. Im ta liczba mniejsza, tym odmiana jest wcześniejsza, a jej okres wegetacyjny jest krótszy. W województwie łódzkim zaleca się uprawę kukurydzy o klasie wczesności w zakresie FAO 230-260.

Cecha ta związana jest z plennością. Ma to ogromne  znaczenie przy wyborze kierunku uprawy. Nieodpowiedni dobór wczesności odmiany może mieć poważne konsekwencje. Jeśli zostanie dobrana zbyt wczesna odmiana, grozi to utratą części plonów, możliwych do uzyskania przy wyborze odmiany późniejszej i plenniejszej. Natomiast gdy zostanie wybrana odmiana późna, zwiększa się ryzyko zbioru ziarna nadmiernie wilgotnego, a to spowoduje wzrost nakładów na jego suszenie lub obniży cenę sprzedaży. Zbyt późna odmiana w uprawie na kiszonkę może opóźnić osiągnięcie dojrzałości technologicznej, co nadmiernie przesunie zbiór lub spowoduje, że trzeba będzie go przeprowadzić w zbyt wczesnej fazie. Taka kiszonka będzie miała znacznie mniejszą wartość żywieniową.

Przy dokonywaniu wyboru odmian należy także zwrócić uwagę, jak reagują one na chłody, niedobór wilgoci (te o ziarnie typu flint są nieco mniej wrażliwe), odporność na korzeniowe i łodygowe wyleganie czy jakość stanowiska. Znaczenie ma także podatność na choroby grzybowe, m.in.: fusarium, głownię guzowatą i pyłkową, drobną plamistość liści oraz szkodniki, takie jak: ploniarka zbożówka czy omacnica prosowianka.

Na wielkość zbiorów poszczególnych odmian wpływ mają także lokalne warunki środowiskowe oraz pogodowe w danym sezonie wegetacyjnym. Dlatego w celu uzyskania obiektywnej informacji warto porównywać plonowanie odmian w danym regionie w okresie ostatnich kilku lat. Wyniki takich badań dostępne są w publikacjach Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych (COBORU).