KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Przygotowanie do stanówki i jej przebieg

Opublikowano 16.07.2021 r.
Rozpoczęcie sezonu rozpłodowego u owiec czyli stanówki, stanowi ważny element w prowadzeniu produkcji owczarskiej. Od prawidłowego jej przebiegu, zarówno w fazie przygotowań do krycia jak i wyboru właściwej metody pokryć, zależą dalsze losy funkcjonowania owczarni.

Dobra decyzja to podstawa 

Tu należy postawić sobie pytanie: jak ma wyglądać w kolejnym sezonie nasza produkcja owczarska w gospodarstwie? 
Czy stawiamy na postęp hodowlany, czyli poprawę wartości genetycznej naszego stada, a tym samym poprawę efektów  produkcyjnych, a więc wełny mleka czy mięsa baraniego lub materiału rozpłodowego (produkcja jagniąt), czy idziemy  wyłącznie w produkcję towarową, stawiając tylko i wyłącznie na efekty finansowe.Prawidłowa stanówka wpływa na lepszą organizację wykotów, mniejszą ilość stresów oraz łatwiejszy odchów jagniąt, a w dalszej perspektywie - młodzieży.

Z ekonomicznego punktu widzenia zdrowe, dobrze odchowane i wyrównane wagowo sztuki, stanowią cenną ofertę  handlową, co sprzyja łatwości ich zbytu i uzyskaniu lepszej ceny.

Przygotowanie do stanówki 

Fazę przygotowań do tego okresu można podzielić na:

  • czynności związane z przygotowaniem budynków i bazy paszowej
  • czynności związane z przygotowaniem zwierząt uwzględniając różnice płci ( maciorki- tryki).

Ad. a) Wykorzystując nieobecność owiec w owczarni, należy przed rozpoczęciem okresu rozpłodowego wywieźć z niej obornik, dokonać oczyszczenia wnętrza ( bielenie ścian) połączonego  z jego dezynfekcją. Dodatkowo jest to  czas na naprawy uszkodzonych paśników, przegród, poideł itp.

W kwestii przygotowania bazy paszowej, to należy mieć na uwadze zwiększone zapotrzebowanie na białko, minerały i witaminy w żywieniu zarówno tryków jak i maciorek. Właściwe zabezpieczenie odpowiedniej ilości paszy, czy to własnej czy dokupionej, pozwoli na prawidłowe przygotowanie zwierząt do rozpłodu.

Ad. b) Jak wiadomo większość ras owiec występujących w Polsce wykazuje sezonowość okresu w którym rozpoczyna się dla nich czas rozrodu. Jedynie owce rasy merynos polski i wrzosówka, są asezonalne, czyli mogą być pokrywane w ciągu całego roku

Jesienny okres stanówek jest wynikiem wpływu zmniejszającej się długości dnia, co sprzyja wystąpieniu rui, po okresie laktacji i zasuszenia, a tym samym intensyfikacji poziomu owulacji u grzejących się maciorek

Przygotowanie maciorek 

Po okresie wykotów i laktacji, owce uzupełniają straty wagowe wykorzystując pastwiska bogate w składniki pokarmowe, z dużym udziałem roślin wysokobiałkowych w runi.Mimo to, na około 1 miesiąc przed stanówką, przeprowadza się tzw. „podpędzanie” maciorek, polegające na dalszym zwiększaniu udziału białka dawce oraz ilości makro i mikroelementów, a także 
witaminy A i E, przy równoczesnym poszerzaniu możliwości swobodnego ruchu samic.

Celem takiego postepowania jest intensyfikacja rui oraz produkcja większej ilości komórek jajowych, co prowadzi do 
zwiększenia ilości urodzonych jagniąt, a tym samym wzrostu wskaźnika plenności w stadzie. 

Przygotowanie tryków 

Ze względu na dominującą rolę tryków w rozrodzie, ich przygotowanie do krycia należy rozpocząć już na 1.5 miesiąca przed stanówką.Podstawową czynnością jest strzyża, która spowoduje, że samce będą lżejsze i nie będzie im już tak gorąco. Nadmierna temperatura otoczenia i przegrzanie, wpływa niekorzystnie na przebieg procesu spermatogenezy (produkcji plemników) jak i na żywotność i kondycję samców w trakcie krycia.

Zalecam również, aby przyjrzeć się dokładnie nogom i racicom tryków. Nadmierny rozrost rogu racicowego czy ograniczenie ruchomości stawów skokowych wynikające np. z urazów czy stanów zapalnych, skutecznie uniemożliwia dokonywanie skoków na grzejącą się maciorkę, a poza tym wpływa negatywnie na aktywność rozpłodową tryka.

U tryków również należy zastosować bardziej bogate w składniki pokarmowe żywienie, szczególnie w zakresie białka i mikroelementów (selen) jak i witamin ( A,E). Jednakże należy mieć na uwadze to, że nadmiar białka w paszy przy braku dostatecznej ilości ruchu, może powodować wzrost masy ciała tryków (zatuczenie), co będzie miało negatywny wpływ 
na ich aktywność rozpłodową. Fakt ten może znacząco wpłynąć na negatywny przebieg stanówki w postaci przedłużającego się okresu jej trwania, nieskutecznych zapłodnień czy powtórek krycia.

Jaki model krycia wybrać? 

W hodowli owiec wyróżnić można następujące rodzaje krycia:

  • wolne – bez kontroli zarówno terminu pokrycia jak i identyfikacji samca pokrywającego maciorkę, a więc niepolecane w chowie czy hodowli zarodowej.
  • haremowe – a więc wybranie określonego tryka do wyznaczonej przez nas grupy około 20 maciorek do pokrycia.
  • krycie grupowe – wykorzystywane tylko do produkcji jagniąt rzeźnych, gdzie nie zależy nam na identyfikacji tego jaki tryk z grupy przebywającej w koszarze pokrył daną maciorkę.
  • krycie kontrolowane tzw. „z ręki” – a więc pod ścisłą kontrolą człowieka, dany samiec przypisany do danej samicy.
  • sztuczna inseminacja – ze względu na duże koszty wykonywania zabiegu oraz nie najwyższą skuteczność zapłodnień, nie znalazła ona powszechnego zastosowania w stadach towarowych czy produkcji towarowej.

Przy okazji pragnę przypomnieć, aby do jarek dobierać tryki starsze, a nie młode tryczki wchodzące w okres rozpłodowy, a po wtóre, aby dobierać sztuki względem wagi i wzrostu, tak, aby nie było kłopotów z utrzymaniem ciężaru samca przez grzejącą się maciorkę w czasie kopulacji.

Prawidłowo przeprowadzona stanówka spełni nasze oczekiwania o czym piszę na wstępie oraz wpłynie korzystnie 
na uniknięcie stresu i ograniczenie lub wręcz wyeliminowanie kosztów związanych z popełnieniem ewentualnych błędów w tym strategicznym okresie produkcji owczarskiej.

 
Maurycy Hankiewicz 
Artykuł opracowany przez specjalistów ze Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO