KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Ściółkowanie upraw - konieczność czy zbędny wydatek?

Opublikowano 28.04.2023 r.
Ściółkowanie to jedna z najlepszych metod poprawy warunków wzrostu i rozwoju roślin, które w efekcie prowadzi do wyższego plonowania. Ściółki stosuje się przede wszystkim w warzywniku, ogrodach roślin ozdobnych i w plantacjach trwałych, by podnieść temperaturę gleby, utrzymać wilgoć, a także ograniczyć zachwaszczenie.

Ściółkowanie upraw

W praktyce stosuje się zarówno ściółki z ciemnych materiałów sztucznych, jak i ściółki organiczne: skoszoną trawę, zrębki drewniane, liście, próchnicę, przekompostowaną korę, kompost, słomę, siano, dojrzały obornik, pocięte młode chwasty bez nasion, trociny.

Podnoszą temperaturę podłoża o ok. 3 st. C

Gatunki roślin pochodzące z cieplejszych stref klimatycznych, które uprawia się u nas z powodzeniem prawie na terenie całego kraju (np. papryka, pomidory, ogórki, dynie, kawony, melony czy kukurydza cukrowa), wymagają zdecydowanie wyższych temperatur, a to można uzyskać poprzez właściwy dobór ściółki. Tu zda egzamin okrywanie gleby ciemno zabarwionym materiałem syntetycznym, np. folią, tkaniną polipropylenową lub włókniną. Ciemne ściółki podnoszą temperaturę podłoża o ok. 3 st. C. Nocą ściółki oddają ciepło nagromadzone w ciągu dnia, ogrzewając nieco powietrze wokół roślin. Takie ściółki charakteryzuje dobra przepuszczalność dla wody i powietrza. Woda deszczowa jest powoli przepuszczana do korzeni roślin przez materiał, który jednocześnie ogranicza parowanie wilgoci z gleby.

Chronią przez chwastami

Mimo że większość osób ściółkuje glebę typowo ze względów ozdobnych, to zbieg ten spełnia jeszcze kilka dodatkowych, pozytywnych funkcji. Przede wszystkim chroni ściółkowaną glebę przed chwastami. Nie eliminuje ich całkowicie, ale w dużej mierze ogranicza ich wzrost. Zimą ściółka częściowo ogranicza przemarzanie gleby, chroniąc tym samym system korzeniowy roślin (zwłaszcza plantacji trwałych drzew i krzewów). Ściółki organiczne posiadają właściwości odżywcze, tym samym w sposób naturalny nawożą rośliny. Chronią też glebę i system korzeniowy roślin, ograniczając dostęp drobnych szkodników oraz grzybów chorobotwórczych. Niektóre ściółki przyczyniają się do zakwaszania gleby, co również w określonych warunkach może stanowić ich zaletę. 

Warstwa kory o grubości co najmniej 5 cm

Szczególne i najbardziej popularne jest ściółkowanie korą drzew iglastych, najczęściej korą sosnową. Jest ona powszechnie dostępnym materiałem. Używa się jej do ściółkowania przede wszystkim roślin ozdobnych i plantacji trwałych. Nie jest jednak tak, że korę wystarczy „rozrzucić”. Aby ściółkowanie nią było bardziej efektywne, ważna jest grubość warstwy, co najmniej 5 cm (do 10 cm). Należy jednak zwrócić uwagę, aby warstwa kory nie była zbyt duża przy pniach roślin, ponieważ może mieć to dla nich negatywne skutki, w szczególności wpłynąć na występowanie zgnilizny. 

Skoszona trawa, kompost

Szeroko znane jest też mulczowanie gleby skoszoną trawą. W takim przypadku bezwzględnie trzeba zadbać o to, aby trawy i chwasty, którymi okrywamy glebę, były roślinami młodymi, które jeszcze nie wytworzyły nasion. Ich gruba warstwa (3-4 cm) skutecznie zadusi chwasty.

Kompost najlepiej nadaje się na rabaty bylinowe i różane. Stanowi naturalny nawóz, który nie stwarza ryzyka przenawożenia gleby. Możemy go wyprodukować sami w ogrodzie, wykorzystując odpady organiczne. Jedynym niebezpieczeństwem jest rozsianie nasion chwastów, które mogą znaleźć się w kompoście. Dlatego ważne jest, aby nie wyrzucać ich na kompost.

Liście, trociny, słoma, pokrzywy

Liście opadające na zimę można zostawić na grządce jako ściółkę, jednak takie pokrycie nie wygląda estetycznie. Lepszym rozwiązaniem jest ich wyrzucenie na kompost. 


Trociny muszą być kompostowane przez 3 lata, w przeciwnym razie nie nadadzą się na ściółkę, gdyż pobierają z gleby azot. Pociętą słomę stosuje się głównie jako ściółkę pod truskawki, dynie i kabaczki. Dobrze sprawdza się ona w przypadku długo rosnących warzyw - wzmacnia rośliny i zapobiega chorobom grzybowym. Pokrzywy wzbogacają glebę. Najlepiej jednak zebrać je zanim wykształcą nasiona, aby nie wysiały się na grządce.

Rośliny okrywowe

Inny sposób ściółkowania ogrodu polega na posadzeniu roślin okrywowych. Są to niskie, płożące się gatunki, które szybko rosną i pokrywają glebę, dzięki czemu nie dochodzi do rozrostu chwastów. Rośliny okrywowe i zadarniające chronią glebę przed erozją i wysychaniem. Są długowieczne i zwiększają estetykę ogrodu, gdyż stanowią atrakcyjne tło dla innych roślin. Można je wybrać odpowiednio do stanowisk słonecznych lub cienistych, zwracając przy tym uwagę na ich ekspansywność, aby nie zagłuszyły innych roślin. Umieszczenie roślin okrywowych w ogrodzie trzeba dokładnie zaplanować, ponieważ nie można ich usunąć tak szybko, jak zwykłej ściółki.

Zasady ściółkowania

Przed położeniem ściółki ziemię należy przygotować. Musi ona być pulchna i wilgotna. Dlatego należy zacząć od jej przekopania i rozbicia grudek. Następnie usuwa się chwasty. Ściółkę rozsypuje się tak, aby nie dotykała bezpośrednio łodyg roślin. Nie powinno mieszać się ściółki z glebą, lecz należy ją rozsypać na wierzchu. Grubość warstwy ściółki powinna wynosić około 5-10 cm. Zbyt gruba warstwa dookoła drzew na glebach gliniastych i wilgotnych może doprowadzić do opieńkowej zgnilizny korzeni.

 

Termin ściółkowania

Nie ma jednego określonego terminu na ściółkowanie. Ściółkę można wysypać o każdej porze roku, najlepiej zaraz po posadzeniu roślin na grządce i podlaniu ich. Ważne jest natomiast, aby wiosenne ściółkowanie przeprowadzić dopiero po odmarznięciu gleby. Zbyt wczesne rozsypanie ściółki spowoduje dłuższe rozmarzanie podłoża. Ściółka z czasem się wykrusza, dlatego powinno się ją systematycznie uzupełniać. Co jakiś czas należy sprawdzić, czy nie jest za cienka i czy nie prześwituje spod niej gleba. Sprawdzajmy również od spodu, czy nie dochodzi do gnicia, co może być spowodowane jej zbyt grubą warstwą. Ogólna zasada jest taka: lepiej jest ściółkować kilka razy, usypując cieńsze warstwy, niż rzadziej, tworząc jedną zbyt grubą.

Są też wady


Ściółkowanie roślin posiada też pewne wady:

  • na glebach ciężkich i wilgotnych ściółka musi być przepuszczalna, aby nie doszło do gnicia,
  • ściółka przyciąga ślimaki, szczególnie w ogrodach wilgotnych,
  • zimą w ściółce mogą bytować gryzonie,
  • ściółka może osłabić kiełkowanie nasion, dlatego krótko przed i po siewie nie należy jej rozkładać.

Agrowłóknina czy agrotkanina?


Zarówno agrowłóknina, jak i agrotkanina są wykonane z polipropylenu, jednakże agrotkanina jest zdecydowanie mocniejszym materiałem. Obydwie nie wpływają na pH gleby i na przenikanie nawozów do podłoża.


Agrowłóknina to materiał, który stosujemy w ogrodnictwie w celu zabezpieczenia powierzchni przed chwastami lub do okrycia roślin. Agrotkanina służy wyłącznie jako materiał ściółkujący. W związku z tym w przypadku okrywania roślin na zimę lub przyśpieszania plonów zdecydowanie należy wybrać agrowłókninę. Agrowłóknina świetnie sprawdzi się stosowana z korą, zaś agrotkanina, przez swoją grubszą strukturę, dobrze będzie współgrać z ciężkim grysem. Jedynie w przypadku skarpy, gdzie materiał może osuwać się ze śliskiej powierzchni agrotkaniny, lepiej zastosować agrowłókninę. Oba materiały należy po brzegach przysypać ziemią lub zastosować szpilki czy kotwy. 


Każdy z rodzajów ściółek, który wybierzemy dla naszych roślin, posiada więcej zalet niż wad. Dlatego powinny one być szeroko rozpowszechnione i stosowane w każdym gospodarstwie, mając na uwadze przede wszystkim ochronę przed niekorzystnymi warunkami uprawowymi (suszą), które zdarzają się w naszym kraju coraz częściej.

 

Agrowłóknina czy agrotkanina?

Wyszczególnienie

 

Agrowłóknina

 

Agrotkanina

 

Ochrona

przed chwastami

tak

 

tak

 

Ochrona

przed przymrozkami

tak

 

nie

 

Dostępne kolory

 

biała, czarna, zielona brązowa

 

Gramatura

 

ściółkująca - 50-100 g/m2

okrywająca - 17-50 g/m2

70 g/m2, 90 g/m2, 120 g/m2

 

Przepuszczanie

wody i nawozów

tak

 

tak

 

Cena za kolor brązowy

 

1,6x100 m (50 g/m2) 145 zł

 

1,6x100 m (70 g/m2) 217 zł

 

 

 
Małgorzata Doroszuk 
Artykuł opracowany we współpracy z Lubelskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Końskowoli

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

POWIĄZANE TEMATY:ściółkowanie upraw
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO