KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Kalkulacja opłacalności rzepaku ozimego

Opublikowano 17.08.2021 r.
Rzepak ozimy jest rośliną typu oleistego. Odznacza się wysoką zwartością tłuszczu w nasionach, które wykorzystywane są do produkcji oleju przeznaczanego na cele konsumpcyjne i przemysłowe. Może być również wykorzystywany na cele energetyczne. Uprawa rzepaku wymaga dużego doświadczenia, nakładów oraz znajomości agrotechniki.

Po dwóch sezonach spadków, w sezonie 2020/21 światowe zbiory rzepaku wzrosną niewiele, o 2,3% do 63,0 mln ton, a ich poziom będzie drugim najniższym od 8 lat. W grupie kluczowych producentów wzrosły zbiory w Kanadzie (o 1,2%), Indiach (o 6,8%) i Chinach (o 2,0%), przy spadku w UE-27 łącznie z Wielką Brytanią (o 1,2%) oraz na Ukrainie i w Rosji (razem o 6,9%). W drugiej połowie sezonu przewidywany jest duży wzrost zbiorów rzepaku w Australii (o 51,9%), po ich znaczącym spadku w sezonach 2018/19–  –2019/20. Przy niskich zapasach na początku sezonu, światowe zasoby rzepaku zmniejszą się o 0,4%, ale jego globalne zużycie zwiększy się o 0,9% i przekroczy poziom produkcji. Dlatego światowe zapasy rzepaku na koniec sezonu 2020/21 zmniejszą się o 10,4% (do 7,4 mln ton), a relacja zapasów do zużycia obniży się do 11,5%, z 13,0% przed rokiem i 15,4% przed dwoma laty, a jego ceny wzrosną.
 
W 2020 r. zbiory rzepaku w UE-27 łącznie z Wielką Brytanią były najniższe od 14 lat, zmniejszyły się do 17,0 mln ton, tj. o 1,2% w relacji r/r, w wyniku spadku areału uprawy o 2,3%, przy wzroście plonów o 1,0%. Był to trzeci z rzędu spadek zbiorów rzepaku, spowodowany głównie niekorzystnymi warunkami pogodowymi w okresie zasiewów. 
 
Według szacunku ekspertów IERiGŻ-PIB, w 2020 r. zbiory rzepaku w Polsce zwiększyły się  o ok. 16% (do 2,7 mln ton), w wyniku wzrostu plonów o ok. 17%, przy ok. 1% spadku areału uprawy. W III kwartale 2020 r., w którym skupiono 1,1 mln ton rzepaku (ok. 41% zbiorów), przeciętna cena skupu rzepaku wyniosła 1 608 zł/t i była o 4,9% wyższa w relacji r/r. Wyższe ceny i plony rzepaku w 2020 r. zachęcały plantatorów do wzrostu zasiewów rzepaku ozimego pod zbiory następnego roku, ale czynnikiem ograniczającym były trudne warunki pogodowe w wielu regionach kraju  w czasie siewów. Według szacunku IERiGŻ-PIB, rzepak ozimy pod zbiory w 2021 r. zasiano na powierzchni 0,9 mln ha, tj. o ok. 4% większej w porównaniu z areałem uprawy w 2020 roku. Przy założeniu, że nie wystąpią anomalie pogodowe i średnie plony rzepaku wyniosą co najmniej 3 t/ha (niewiele mniej niż przed rokiem), zbiory rzepaku w 2021 r. osiągną poziom 2,7 mln ton i będą zbliżone do uzyskanych w 2020 roku. W sezonie 2020/21, przy wyższych zbiorach, nastąpi wzrost eksportu rzepaku o ok. 21% (do 0,42 mln ton), a jego import zmniejszy się o ok. 18%  (do 0,39 mln ton). Polska odzyska w niewielkim zakresie, utraconą w ostatnich czterech sezonach, pozycję eksportera netto rzepaku. Przemysł tłuszczowy przerobi 2,62 mln ton rzepaku, tj. o ok. 8% więcej niż w sezonie 2019/20. Zapasy rzepaku na koniec sezonu nadal będą niskie. 
 
W 2021 roku, zakładając powrót na ścieżkę rozwoju krajowej gospodarki i w ślad za tym poprawę sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych, można spodziewać się kontynuacji powolnego wzrostu bilansowego spożycia tłuszczów roślinnych, przy dalszym niewielkim spadku spożycia masła i stabilizacji spożycia „pozostałych tłuszczów zwierzęcych”.
 
Na ceny skupu rzepaku w maju 2021 roku miała wpływ, podobnie jak w latach ubiegłych, ocena stanu przezimowania oraz stosunkowo sprzyjający układ warunków atmosferycznych. Biorą pod uwagę te czynniki możemy zaobserwować wahania cen, które powiązane są z niewielkim spadkiem. Jest to zwykle normalny w tym czasie efekt dla rynku, ale jeśli dodatkowo ten trend powiąże się z umocnieniem krajowej waluty, to spadki cen rzepaku mogą być większe. Na cenę rzepaku w roku bieżącym będzie miał również wpływ jakości dostarczonego ziarna do punktów skupu. Obecnie obserwujemy również duże zagrożenie upraw szkodnikami  i chorobami grzybowymi. 
 
Podmioty skupowe w woj. kujawsko-pomorskim za dostarczony rzepak ozimy płaciły w miesiącu maju 2021 roku (w zależności od parametrów jakościowych) od 200 do 230 zł za dt netto. Średnia cena netto skupu rzepaku w okresie od lipca 2020 roku do maja 2021 kształtowała się na poziomie 196 zł/dt (cena min. wynosiła  157 zł/dt, natomiast max 240 zł/dt). Od maja obserwuje się niewielki spadek cen rzepaku ozimego. Więcej informacji odnośnie kształtowania się cen płodów rolnych w wybranych punktach skupu na terenie woj. kujawsko-pomorskiego, w tym cen rzepaku można uzyskać na stronie naszego Ośrodka: www.notowania.kpodr.pl.
 
Poniższa tabela zawiera kalkulację uprawy 1 ha rzepaku ozimego wg cen brutto nasion i środków do produkcji z maja 2021 r. opracowaną na podstawie wydawnictwa „Kalkulacje Rolnicze”. Założenia metodyczne do „Kalkulacji Rolniczych” znajdziecie Państwo na stronie naszego Ośrodka.
 
Tabela 1. Kalkulacja uprawy 1 ha rzepaku ozimego
 

Lp.

Poziom intensywności

Niski
20 dt/ha

Średni
30 dt/ha

Wysoki
40 dt/ha

Wyszczególnienie

A

Wartość produkcji

5 075

7 135

9 195

 

Nasiona rzepaku ozimego (206 zł/dt – (średnia cena skupu od lipca 2020 do maja 2021 r.)

4 120

6 180

8 240

JPO1)

955

955

955

1.

Materiał siewny

191

191

191

2.

Nawozy mineralne

1 155

1 443

1819

3.

Środki ochrony roślin

447

753

814

B

Koszty bezpośrednie (1+2+3)

1 793

2 387

2 824

C

Nadwyżka bezpośrednia (A-B)

3 282

4 748

6 371

4.

Usługi2)

312

360

384

5.

Praca maszyn własnych

680

752

784

6.

Pozostałe koszty3)

753

769

786

D

Koszty pośrednie (4+5+6)

1 745

1 881

1 954

E

Koszty całkowite (B+D)

3 538

4 268

4 778

F

Koszt jednostkowy (zł/dt)

176,9

142,9

119,4

G

Dochód rolniczy netto (C-D)

1 537

2 867

2 777

Źródło: Opracowanie własne na podstawie „Kalkulacji Rolniczych” KPODR w Minikowie

1 – jednolita płatność obszarowa, płatność za zielenienie, płatność dodatkowa,
2 – zbiór, 
3 – koszty utrzymania budynków, podatki i ubezpieczenia, pozostałe koszty.
Wykorzystano materiały: Rynek rzepaku IERiŻ
Waldemar Poświata, KPODR 

 

 

 
Waldemar Poświata
"Wieś Kujawsko-Pomorska", iipiec 2021 r. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do niego tutaj

POWIĄZANE TEMATY:rzepak
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO