Nawożenie buraka cukrowego

Dobór dawki nawozów mineralnych

Przy ustalaniu dawek nawozów mineralnych należy uwzględnić każdorazowo:
-  zawartość przyswajalnych dla roślin składników w glebie (na podstawie analizy próby gleby),
-  ilość składników w dostarczonym nawozie organicznym,
-  ilość składników w resztkach pożniwnych,
-  przewidywaną wysokość plonu buraka na danym stanowisku.
Przy określaniu dawki nawozów należy zwrócić uwagę na formę składnika, w jakiej podana jest jego zawartość. 

Metody nawożenia

Nawożenie tradycyjne. Wykonuje się na całej powierzchni pola z wykorzystaniem rozsiewaczy tarczowych lub rozsiewaczy pneumatycznych. Rozsiewacze powinny mieć możliwość precyzyjnej regulacji dawki nawozów. Przed rozpoczęciem nawożenia należy obowiązkowo wykonać próbę wysiewu. Technika nawożenia powinna zapewniać równomierność dawkowania nawozu.
Nawożenie rzędowe. Najefektywniejszym i przyjaznym dla środowiska sposobem nawożenia składnikami mineralnymi jest nawożenie rzędowe. Przyczynia się ono do oszczędności nawozów, przy utrzymaniu wysokiego poziomu plonu korzeni i istotnym wzroście plonu cukru. Znacznie mniej składników ulega wymyciu i dostaje się do wody gruntowej, niż w przypadku nawożenia tradycyjnego. Nawożenie rzędowe przeprowadza się jednocześnie z wysiewem nasion buraka. Rzędowe, wgłębne aplikowanie nawozów odbywa się przy pomocy siewnika punktowego do buraków, wyposażonego dodatkowo w zbiornik do nawozu oraz redlice umieszczające nawóz w odległości 6–7 cm od rzędów z nasionami buraków, na głębokość około 5–7 cm.
Uzupełniające nawożenie dolistne (najczęściej magnezem i borem). Zaleca się je w sytuacjach awaryjnych, tzn. gdy wystąpią objawy niedoboru składnika, a tradycyjne nawożenie doglebowe nie gwarantuje wystarczającego pobrania składnika z gleby, np. przy suszy lub niskim pH.

Ogólne zalecenia związane z nawożeniem

Magazynowanie nawozów:

• nawozy mineralne należy składować w oryginalnych opakowaniach, w zamkniętych magazynach lub pod dachem; dopuszcza się składowanie tych nawozów w pryzmach na nieprzepuszczalnym podłożu, pod przykryciem z materiału wodoszczelnego,
• nawozy dostarczone luzem powinny być przechowywane w magazynach lub pod zadaszeniem, ewentualnie w pryzmach zabezpieczonych przed wpływem warunków atmosferycznych,
• pryzmy nie mogą być zakładane na spadkach terenu oraz w strefie ochrony pośredniej wód i w strefach wrażliwych,
• nie dopuszcza się składowania w pryzmach saletry amonowej i nawozów zawierających azotan amonowy w ilości, która odpowiada zawartości azotu całkowitego powyżej 28%.

Do nawożenia mineralnego, naturalnego i organicznego należy stosować sprawny i wyregulowany sprzęt, który umożliwi równomierne rozprowadzenie nawozu na powierzchni pola. Konieczne jest wykonywanie próby wysiewu nawozów w celu sprawdzenia dawki aplikowanych nawozów.

Nawozy stosowane jesienią i wiosną przed wysiewem nasion powinny być jak najszybciej wymieszane z glebą, aby nie dopuścić do strat składników nawozowych i wystąpienia zbyt wysokiej, szkodliwej koncentracji składników w wierzchniej warstwie gleby.

Zabrania się stosowania nawozów:

• azotowych oraz naturalnych w postaci płynnej na glebach bez okrywy roślinnej, położonych na stokach o nachyleniu większym niż 10%,
• mineralnych, jak i naturalnych na glebach zalanych wodą, przykrytych śniegiem lub zamarzniętych,
• gnojówki i gnojowicy w końcowym okresie wegetacji roślin,
• przy silnym wietrze.

Wapnowanie

Celem wapnowania jest neutralizacja kwasowości gleby i zmiana jej właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych w kierunku pożądanym dla roślin. Wapń sprzyja przyswajalności najważniejszych składników mineralnych, ogranicza pobieranie składników szkodliwych, poprawia strukturę gleby i jej właściwości biologiczne oraz wpływa pozytywnie na rozwój systemu korzeniowego i podwyższa odporność roślin na choroby. Burak nie toleruje nadmiaru wapnia. Odczyn zasadowy nie sprzyja wzrostowi i rozwojowi buraków.

Odczyn gleby przeznaczonej pod uprawę buraka należy z kilkuletnim wyprzedzeniem uregulować tak, aby był zbliżony do obojętnego. Wielkość zalecanej dawki wapnia uzależniona jest od odczynu i kategorii agronomicznej gleby i podawana w zaleceniach wyspecjalizowanego laboratorium.

Wapnowanie gleby pod buraki najlepiej wykonać zaraz po zbiorze przedplonu i wymieszać nawóz z glebą podczas uprawy pożniwnej. Na glebach łatwo zaskorupiających się dopuszczalne jest stosowanie niedużych dawek wapnia również w okresie wiosny.

Nawozy wapniowe nie mogą znaleźć się na powierzchni pola łącznie z innymi nawozami mineralnymi czy obornikiem, gdyż spowoduje to straty składników.

Dobrym nawozem wapniowym jest wapno defekacyjne, w które rolnik może zaopatrzyć się u producenta cukru.

Nawozy zielone i słoma

Bardzo korzystne, z uwagi na działanie nawozowe i fitosanitarne, jest przyoranie nawozów zielonych, wysiewanych jako międzyplon po zbożach w roku poprzedzającym wysiew buraków.
Najbardziej cenione w uprawie międzyplonu są gatunki roślin (wykorzystywane jako mulcz) szybko wschodzące, dobrze zacieniające rolę, dające dużą masę organiczną oraz łatwo ulegające rozkładowi. Można tu wymienić:

•  krzyżowe – gorczyca biała – antymątwikowa, rzodkiew oleista, rzepa ścierniskowa,
• motylkowate – łubin, wyka, koniczyna czerwona, seradela,
• inne – facelia błękitna, słonecznik.

Uprawiając międzyplony plantator może uzyskać dopłatę w ramach programów rolnośrodowiskowych, zależną od rodzaju międzyplonu. Informacje szczegółowe można uzyskać na stronie internetowej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Do nawożenia można też wykorzystywać słomę zbóż. Aby przyspieszyć mineralizację substancji organicznej należy zastosować pod przyorywaną, rozdrobnioną słomę około 30–50 kg/ha 
azotu.