KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Zioła w żywieniu zwierząt - jakie mają właściwości?

Opublikowano 20.01.2022 r.
Od czasów starożytnych rośliny, zwłaszcza zioła, były wykorzystywane w profilaktyce i leczeniu ludzi oraz zwierząt gospodarskich. Specyficzne ich atrybuty znane były przez ludzi już w starożytnych cywilizacjach, m.in., egipskiej, chińskiej czy greckiej.

zioła w żywieniu zwierząt

Zioła w żywieniu zwierząt

Stosowanie określonych roślin zielarskich w leczeniu konkretnych chorób pierwotnie opierało się na obserwacjach zwierząt i tradycjach medycyny ludowej. Obecnie rozwój nauki umożliwia dokładną identyfikację wielu substancji biologicznie czynnych tych roślin.

Zioła to zarówno przyprawy, jak i środki lecznicze. Ryzyko związane z pozostałościami antybiotyków w mleku i mięsie oraz ich szkodliwy wpływ na zdrowie człowieka doprowadziły do wprowadzenia unijnego zakazu stosowania antybiotyków w paszach dla zwierząt. Z biegiem lat dodawanie stymulatorów wzrostu do pasz dla zwierząt gospodarskich spowodowało, że wiele patogenów uodporniło się na leki. Obecnie rośnie zainteresowanie produktami, które stanowią dla nich alternatywę.

Zioła, m.in., ułatwiają procesy trawienne, wspomagają wydzielania enzymów czy żółci. Polepszają też apetyt i pobudzają produkcję mleka. Do substancji biologicznie czynnych w nich występujących zaliczyć możemy:

  • alkaloidy, które odpowiadają za uśmierzanie bólu; garbniki, działają przeciwbiegunkowo i przeciwzapalnie; glikozydy przeczyszczają oraz regulują pracę mięśnia sercowego; gorycze, pobudzają apetyt;
  • flawonoidy są naturalnymi przeciwutleniaczami, mają działanie rozkurczowe w przewodzie pokarmowym zwierzęcia; kwasy organiczne, olejki eteryczne działają moczopędnie, wykrztuśnie oraz uspokajająco; pektyny pomocne są przy stanach zapalnych błon śluzowych;
  • saponiny u przeżuwaczy wywołują działanie negatywne – zmniejszają napięcie w żwaczu przez co tworzy się piana, zwierzę jest zagazowane i ma wzdęcia, natomiast u innych zwierząt pobudzają trawienie.

Na rynku paszowym stosowane są naturalne zamienniki antybiotyków. Dzielimy je na 8 grup:

  • probiotyki
  • prebiotyki
  • synbiotyki
  • związki mineralne
  • enzymy
  • wyciągi zielarskie w formie płynnej oraz sypkiej
  • wyodrębnione z roślin substancje roślinne
  • zakwaszacze.

Mikroflorę zwierząt dzielimy na 3 grupy: drobnoustroje korzystne, które chronią organizm przed Lactobacillusem i Bifi dobacterium; drobnoustroje potencjalnie szkodliwe, odpowiedzialne za Eschericha coli; drobnoustroje szkodliwe, zaburzające działanie przewodu pokarmowego, m.in. Clostridium sp., Salmonella sp.

Rola ziół w żywieniu drobiu

Ogromny wpływ na pobieranie paszy przez drób mają olejki eteryczne, pobudzające do pracy wątrobę i trzustkę, czym poprawiają przyswajanie paszy, a skutkiem jest lepsza produkcyjność i jakość mięsa brojlerów. Dodatkowym ich atutem jest poprawa układu odpornościowego. Stosowanie ziół jako dodatku do paszy polepsza walory smakowe mięsa drobiowego czy jaj. Hamuje nieprzyjemne zapachy i zatrzymuje proces jełczenia. Do takich ziół możemy zaliczyć: oregano, szałwię, rozmaryn czy nagietek. Przy żywieniu paszami gospodarskimi należy dodawać drożdże, które
chronią ptaki przed deformacją nóg. U kur niosek fitobiotyki działają pozytywnie na jakość jaj, skorupę i wybarwienie. Dodany do paszy czosnek obniża zawartość cholesterolu w jajkach, krwi czy mięsie, działa również odbudowująco na kosmki jelitowe. Natomiast oregano, szałwia i tymianek niwelują stany zapalne.

Rola ziół w żywieniu przeżuwaczy

Najlepszymi substancjami dla przeżuwaczy, które pobudzają ich apetyt, są saponiny. Ale uwaga, działają one również negatywnie – powodują u nich wzdęcia. Występują w tymianku czy nagietku. Za dobre trawienie tłuszczów odpowiadają: mniszek, jaskółcze ziele, cykoria i rzepik. Występujące w rumianku, czosnku czy kozieradce flawonoidy to naturalne przeciwutleniacze. Stosowanie mieszanek ziołowych u bydła opasowego
powoduje działanie uspokajające, poprawia ich kondycję oraz morfologię krwi.

Rola ziół w żywieniu trzody chlewnej

W chowie loch duże znaczenie mają zioła, które działają przeciwzapalnie i przeciwbakteryjnie, bowiem podczas wyproszeń częste są infekcje macicy i wymienia. Stosowanie kminku zwyczajnego, tymianku pospolitego czy rumianku znacznie je ogranicza. Pokrzywa zwyczajna i koper włoski odpowiadają za przyspieszenie akcji porodowej oraz wydalenia łożyska. Do pobudzenia laktacji możemy zastosować zioła o działaniu mlekopędnym, m.in.: koper włoski, biedrzeniec, anyż, kminek zwyczajny. Lochy są podatne na mytotoksyny, dlatego podawanie ostropestu plamistego jako dodatku do paszy będzie wpływać korzystnie na pracę wątroby.

Melisa z kolei wpływa na mniejszą grubość słoniny oraz obniża zawartość cholesterolu. Stosowanie ziół powoduje hamowanie procesów utleniających w mięsie, które zachodzą po uboju i w trakcie jego przechowywania. Ważny dla rozwoju prosiąt jest okres przyzwyczajania
ich do samodzielnego spożywania paszy stałej, czyli odsadzenia od matek. Bardzo dobrymi zamiennikami dla antybiotykowych stymulatorów wzrostu są czosnek i oregano, zwane lebiodką. Zawierają one w sobie właściwości bakteriobójcze i bakteriostatyczne. Pasze z dodatkami tych ziół pozytywnie wpływają na zdrowotność prosiąt, ograniczają biegunki, a w konsekwencji zmniejszają liczbę upadków.

 

 
Iwona Kłos
Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO