KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Produkty liofilizowane w rolnictwie ekologicznym

Opublikowano 01.02.2022 r.
Rolnictwo ekologiczne staje się coraz bardziej popularne w naszym kraju. Zapotrzebowanie konsumentów na żywność ekologiczną powoduje, że zarówno rolnicy, jak i producenci szukają coraz nowszych rozwiązań w celu zaspokojenia potrzeb klientów. Co wiemy o żywności liofilizowanej?

produkty liofilizowane

Może zacznijmy od krótkiego rysu historycznego – w 1811 roku opisano proces sublimacji; podczas II wojny światowej liofilizację stosowano do produkcji wartościowych i odpornych na zmienne warunki posiłków dla żołnierzy; w połowie ubiegłego wieku (1962) liofilizowana żywność trafiła w kosmos, była to bowiem doskonała metoda na utrwalenie produktów spożywczych przy jednoczesnym zachowaniu ich wartości odżywczych.

Na czym polega liofilizacja?

Liofilizacja to metoda konserwacji, która również polega na pozbywaniu się wody z żywności, jednak wykorzystuje się do tego inny sposób niż w przypadku suszenia. Jest ona przeprowadzana w kilku etapach. Żywność schładza się (zamraża) do temperatury -40° C. Następnie przy obniżonym ciśnieniu podnosi się ją do wyjściowej temperatury produktu. W wyniku tego procesu wyodrębnia się para wodna. Pozwala to na usunięcie z żywności od 70 do 96% wody. Ostatnim etapem jest dosuszanie w temperaturze ok. 50° C, dzięki czemu uzyskuje się produkt o wilgotności 1-2%. Powstrzymuje to rozwój mikroorganizmów i bardzo spowalnia procesy enzymatyczne.

Co ważne produkty konserwowane tym sposobem nie wymagają dodatków w postaci cukru, oleju ani innych składników, które podnoszą kaloryczność i sprawiają, że produkt jest mniej zdrowy. Podczas procesu liofilizacji możliwe jest zachowanie w 90% pierwotnego kształtu, koloru i aromatu żywności. Co więcej, pozwala on na zachowanie bardzo wielu witamin, minerałów i innych składników odżywczych. Ostatnim krokiem przygotowania żywności liofilizowanej jest pakowanie, które musi odbywać się w warunkach pozbawionych wilgotności. Przy zachowaniu odpowiednich standardów otrzymujemy gotowy, pełnowartościowy produkt o przedłużonym okresie przydatności do spożycia. Szacuje się, że nawet po trzydziestu latach można bezpiecznie zjeść takie danie. Produkty liofilizowane wymagają odpowiedniego przechowywania w celu zachowania ich cennych właściwości. Przede wszystkim nie mogą być one wystawiane na światło, dlatego warto chować je w zacienionym miejscu.

Produkty liofilizowane

Liofilizacji można poddać każdy produkt, który ma w swoim składzie wodę. Często spotykane liofilizowane produkty to owoce, warzywa, grzyby i zioła oraz gotowe dania, jak smoothie, owsianka, Strogonow i inne popularne posiłki obiadowe. Procesowi temu poddaje się również mięso, ryby i wędliny w małych kawałkach, mają jednak one krótszy termin przydatności do spożycia z powodu zawartości tłuszczu. Dzięki liofilizacji można spożywać sezonowe warzywa i owoce przez cały rok. Liofilizowane mięso to świetna, energetyczna przekąska w trakcie długich wędrówek
górskich czy uprawiania sportów ekstremalnych, natomiast suszone w ten sposób warzywa i grzyby stanowią idealną bazę do bulionów i sosów. Aby z liofilizowanego produktu przygotować pyszny posiłek, wystarczy zalać go gorącą wodą, dobrze wymieszać i odczekać kilka
minut. Pozbawiona wilgoci żywność szybko wchłonie wodę, dzięki czemu powróci niemal do pierwotnej postaci.
Jednak nie ma nic lepszego od liofilizowanych owoców! Są szeroko wykorzystywane w słodkich przekąskach (np. batonach i czekoladach), stanowią wzbogacający smak dodatek do posiłków na bazie jogurtu naturalnego czy owsianek, musli, a także do ciast, ciasteczek, babeczek czy deserów. Są przepiękną, naturalną dekoracją wypieków. Wytworzony z nich grys to cudowna posypka, a sproszkowane są naturalnym barwnikiem ciast, kremów, lukrów czy lodów.

Czy liofilizowane produkty po zalaniu wodą odzyskują swój smak?

Dobra wiadomość jest taka, że po liofilizacji nie ulega on znaczącej zmianie. Nie odzyska się jednak chrupkości pieczonego mięsa lub świeżych warzyw i owoców. Reasumując, żywność liofilizowana to: ograniczanie strat spowodowane psuciem się żywności, pozbycie się ograniczeń związanych z sezonowością produktów, zmniejszenie kosztów przechowywania, znaczne przedłużenie trwałość produktów spożywczych.

Nielicznymi wadami, które można przypisać temu procesowi, jest czas utrwalenia żywności. Trwa on średnio 1-2 doby. Dodatkowo jest aż 4-8 razy droższy od suszenia tradycyjnego za pomocą wysokiej temperatury. Obecnie oferowane są już polskie urządzenia do liofilizacji przeznaczone od domowego użytkowania (wielkości lodówki) po mały i średni biznes.

Gdzie można kupić produkty liofilizowane?

Najczęściej można je nabyć podczas codziennych zakupów w marketach, drogeriach czy w sklepach z żywnością ekologiczną. Podsumowując, liofilizacja jest innowacyjną metodą na przetworzenie produktów ekologicznych. Największą rolę odgrywa w przechowywaniu owoców i warzyw, gdyż dzięki niej na długo można się cieszyć i delektować ich smakiem i świeżością.

 
Małgorzata Świerczyńska
Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO