O produktach pszczelich - kilka ciekawostek o ich powstawaniu

MIODY NEKTAROWE (KWIATOWE)

Miody nektarowe, inaczej kwiatowe, są wytwarzane przez pszczoły z nektaru, wydzielanego przez nektarniki kwiatów roślin. Głównym składnikiem nektaru są cukry. W nektarze niektórych roślin, np. kasztanowca i robinii, przeważa sacharoza, a w nektarze gryki znajdują się tylko cukry proste. Nektar zawiera w sobie również drobne ilości soli mineralnych (potasu), a także olejków eterycznych, kwasów i związków zasadowych. Z zebranego przez pszczoły nektaru powstaje miód nektarowy, który – jeśli jest niedojrzały – może zawierać nie więcej niż 5% sacharozy. Większa jej ilość w miodzie handlowym jest niedopuszczalna. 

Ciekawostka. Nektar niektórych roślin może zawierać składniki trujące dla ludzi lub pszczół, np. dla ludzi trujący jest nektar z tojadu, ale jest on dostępny tylko dla trzmieli, więc miód pszczeli go nie zawiera. 

MIODY SPADZIOWE

Popularny miód spadziowy pochodzi od spadzi, a jak powstaje spadź? Przyczyną występowania spadzi na roślinach są mszyce i czerwce pojawiające się latem w dużych ilościach na niektórych roślinach. Owady te mają kłująco-ssący aparat gębowy i żywią się sokiem roślin. 

Głównym składnikiem soku są cukry proste i złożone, takie jak np. sacharoza. Pobrane przez mszyce wraz z sokiem cukry złożone ulegają w przewodzie pokarmowym mszyc rozkładowi na cukry proste i przenikają do ich krwi, czyli hemolimfy. 

W procesach dalszego przetwarzania w organizmach mszyc powstają nowe cukry złożone, takie jak melecytoza nazywana cukrem spadziowym. Mszyce wydalają sok roślinny wzbogacony o melecytozę i to jest spadź, którą zbierają pszczoły.

Miody spadziowe różnią się od miodów kwiatowych smakiem: mniejszą słodyczą, brakiem aromatu i brakiem tak zwanej ostrości. Najczęściej spotykany w handlu spadziowy miód górski z jodły ma barwę zieloną, żywiczny aromat i nieco cierpki smak.
Największą wartość odżywczą posiada świeży pyłek zebrany przez pszczoły. 

Pyłek przechowywany w temperaturze pokojowej w miarę upływu czasu traci na wartości, a przetrzymywany przez rok lub wysuszony na słońcu traci połowę swych właściwości.

Pszczoły zaprawiają pyłek wydzieliną gruczołów ślinowych z domieszką miodu. Gromadzą go w komórkach plastra wosku dokładnie ubijając i zalewają warstewką miodu, zabezpieczając w ten sposób przed dostępem powietrza. Po niedługim czasie mieszanka ta ulega fermentacji mlekowej, co sprawia, że jest całkowicie odporna na pleśń i procesy gnilne. W ten sposób pszczoły wytwarzają pierzgę.

Ciekawostka. Dobrym źródłem pyłku jest róża pomarszczona (Rosa rugosa). 

Ze 100 metrów wyrośniętego dwustronnego szpaleru róży pszczoły zbierają 7,5 kg pyłku.

KIT PSZCZELI (PROPOLIS)

Kit pszczeli, zwany propolisem, to mieszanina balsamu pyłkowego powstającego w organizmach pszczół z pyłku 
kwiatowego i substancji żywicznych zbieranych przez nie z pączków niektórych drzew, takich jak topola, osika, sosna, jawor lub kasztanowiec.

Pszczołom jest on potrzebny do zalepiania wąskich szpar i szczelin w ulu, a człowiekowi do celów prozdrowotnych. Propolis zyskał uznanie w lecznictwie, stwierdzono bowiem, że ma właściwości regeneracyjne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, a także poprawia odporność. Kit pszczeli sprzedawany jest w przeróżnych postaciach. 

W zależności od zastosowania występuje w formie tabletek, pudru, granulatów, maści, wyciągów spirytusowych i aerozoli. 

Ciekawostka. Stradivarius i inni włoscy lutnicy z Cremony dodawali kit pszczeli do politury, aby uzyskać lepszy ton skrzypiec.

MLECZKO PSZCZELE

Jest to wydzielina ślinianek młodych pszczół robotnic, a zarazem jedyne pożywienie pszczelej królowej matki w całym jej życiu. Mleczko pszczele było spożywane przez starożytnych Greków, którzy wierzyli, że wchodzi ono w skład ambrozji – pokarmu bogów.

W starożytnym Egipcie produkt ten był już używany jako kosmetyk. Obecnie wiadomo, że mleczko pszczele posiada właściwości antybakteryjne w zastosowaniu zewnętrznym, dlatego jest dodawane jako składnik kosmetyków do pielęgnacji skóry. Mleczko pszczele może być jednak silnym alergenem, podobnie jak pozostałe produkty pszczele. 

Ciekawostka. Królowa żyje nawet do 5 lat, natomiast robotnice zwykle ok. 45 dni, dlatego mleczko pszczele nazywane jest eliksirem młodości.

PRAWIDŁOWE PRZECHOWYWANIE PRODUKTÓW PSZCZELICH

Aby produkty pszczele zachowały jak najdłużej swoje właściwości, należy je przechowywać w chłodnym i suchym miejscu o niewielkich wahaniach temperatury oraz chronić przed promieniowaniem UV. Dobrze jest także przechowywać je z dala od intensywnie pachnącej żywności, gdyż łatwo pochłaniają zapachy.