KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Pasternak i jego właściwości

Opublikowano 24.04.2022 r.
Pasternak to warzywo pamiętane głównie z powiedzenia „figa z makiem, z pasternakiem”, jednak czy nie warto, by kojarzył się jako coś więcej?

 

Pasternak zwyczajny to dwuletni gatunek rośliny należący do rodziny selerowatych . W uprawie traktuje się go jako roślinę jednoroczną. Stanowił kiedyś podstawowy składnik paszy dla zwierząt, ale obecnie jest uprawiany jako warzywo i coraz częściej można spotkać go na straganach, bo zawiera wiele substancji odżywczych. 

Pasternak - skład 

Jadalny jest gruby, mięsisty i słodki korzeń, przypominający wyglądem korzeń pietruszki. Zawiera dużo białka, skrobię, pektyny i sporo witaminy C. Uprawiany był już przez starożytnych Greków i Rzymian. Na ucztach Rzymian podawany był przed innymi potrawami, w celu pobudzenia apetytu. Rzymianie wytwarzali też specjalne wino pasternakowe, olejki oraz soki i syropy z ziela i maści z pasternaku zmieszanego z oliwą lub miodem. Korzeń pasternaku jest bardzo podobny do pietruszki, ale jest większy i bardziej zaokrąglony na górze. Szarobiały korzeń ma 40 cm długości. Jeśli go dotkniemy będzie bardziej miękki od pietruszki, a jeśli powąchamy, to zdecydowanie mniej aromatyczny. By się nie pomylić warto przyjrzeć się miejscu skąd wychodzi natka – jest wklęsłe i otoczone czarną obwódką. Na pierwszy rzut oka trudno rozróżnić oba warzywa, ale najlepszym kierunkowskazem powinna być natka. Pasternak ma liście jasnozielone, duże, szerokie, pokryte włoskami od spodu, pierzaste, ząbkowane na brzegach, a liście pietruszki są ciemniejszej barwy, dużo drobniejsze i są pozbawione włosków. Smak również podobny jest do pietruszki, jest od niej jednak bardziej słodki, z tego też powodu był dawniej używany do słodzenia. Nie ma tak specyficznego i silnego aromatu, jak pietruszka, dzięki czemu może być używany nie tylko jako przyprawa, ale jako samodzielne danie. 


Pasternak jest warzywem niskokalorycznym i jest nieprzebranym źródłem wartości odżywczych. Zawiera witaminy C, E i B oraz fosfor, potas, wapń, żelazo, tłuszcze roślinne, glikozydy, białka, błonnik i cukry, działa moczopędnie oraz oczyszcza organizm z toksyn. Pasternak zawiera dodatkowo olejki eteryczne, które działają uspokajająco. Zawarty w nasionach pasternaku składnik furanokumaryna, bierze udział w powstawaniu melaniny. Dlatego używa się go do produkcji leków na bielactwo. Dzięki zawartości przeciwutleniaczy, tj.: kwercetyny, kemferolu, apigeniny, pasternak charakteryzuje się pozytywnym wpływem na układ odpornościowy, m.in. chroniąc przed infekcjami. Co ciekawe, w badaniu największą pojemność oksydacyjną odnotowano w korzeniach pasternaku o najmniejszej masie. Oznacza to, że czym mniejsze korzenie, tym potencjalnie większa koncentracja przeciwutleniaczy. Taka informacja może pomóc dokonywać wyborów podczas zakupów. 

Uprawa pasternaku 


Uprawa pasternaku jest łatwa. Preferuje gleby próchnicze o obojętnym odczynie. Pasternak nie lubi sztucznych nawozów, dobrze jest więc zasilić wcześniej glebę obornikiem. Nasiona można wysiewać wprost do gruntu późną jesienią lub wczesną wiosną, unikając stanowisk, na których w ostatnim roku rosły warzywa korzeniowe. Pasternak uprawiamy w rzędach w odstępie około 30–40 cm na głębokości 1–3 cm. Gdy siewki trochę podrosną, przerywamy je, pozostawiając najładniejsze co 8 cm. 


Pasternak w kuchni znajduje wiele zastosowań. Idealnie sprawdza się jako puree, przez co w daniu obiadowym może zastąpić ziemniaki. Zawiera więcej błonnika niż ziemniaki (4,9 g/100 g, a ziemniaki posiadają go 2,5 g/100 g), co dla osób na diecie redukcyjnej, może być atrakcyjną cechą, (jeśli nie będzie smażony, czy pieczony na głębokim tłuszczu). Powoduje większe odczucie sytości. Można z niego gotować zupę, używać jako puree zamiast ziemniaków, smażyć z innymi warzywami lub robić z niego chipsy. Gotowany korzeń używa się do gulaszu i potrawek. Ze startych korzeni można wykonywać placki w taki sam sposób, jak placki ziemniaczane. Dla fanów kuchni wegetariańskiej czy wegańskiej smacznym rozwiązaniem będzie placek pasterski, złożony z pasternaku, grzybów i soczewicy. Starty lub posiekany pasternak wykorzystywany jest jako składnik surówek. Dodatek marchewki, papryki, oliwy z oliwek i przypraw komponuje się z nim, tworząc zbilansowaną, smaczną kompozycję smakową. Jeśli ktoś z oliwek i przypraw komponuje się z nim, tworząc zbilansowaną, smaczną kompozycję smakową. Jeśli ktoś preferuje prostsze zestawienia, to z samym dodatkiem soku z cytryny oraz ziół, będzie smakował fenomenalnie.


Fanom fast-foodów do gustu mogą przypaść pieczone z marchewką chipsy z pasternaku, z dodatkiem oliwy oraz przypraw. Pasternak można wykorzystać w kuchni na wiele sposobów i jest dobrym sposobem na urozmaicenie codziennej diety. Nie należy zapomnieć o działaniu alergizującym oraz o tym, że w przeciwieństwie do pietruszki, jego liście nie są jadalne. Zdecydowanie warto znaleźć na niego miejsce w swoim jadłospisie, co przez szerokie możliwości zastosowań, jest do zrobienia przez każdego!

Pasternak - przepisy 

Zupa krem z pasternaku i selera


Składniki: 3 bulwy selera, 6 pasternaków, 1 biała cebula, 1 ziemniak, sól i pieprz, 500 ml śmietanki 30%, 300 ml bulionu z kurczaka, 3 łyżki zimnego masła, 2 łyżki oleju.

Wykonanie: cebulę pokroić w piórka, obranego ziemniaka pokroić w kostkę. Rozgrzać olej w rondlu i podsmażyć cebulę oraz ziemniaki. Dodać obrane, pokrojone w kostkę pasternak i seler, smażyć przez 4 minuty. Następnie zalać śmietanką, bulionem i gotować tak długo, aż warzywa będą miękkie. Dodać masło i zmiksować, przecedzić przez sito i doprawić do smaku solą oraz pieprzem. Zupę przyprawić świeżo zmielonym pieprzem.

Frytki z pasternaku


Składniki: kilka korzeni pasternaku, sól, pieprz, rozmaryn, chili, słodka papryka, 1–2 łyżki oleju. 
Wykonanie: pasternak obrać, opłukać i pokroić na frytki, a następnie wymieszać je z przyprawami i olejem. Piekarnik rozgrzać do temp. 220ºC.Pasternak rozłożyć na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia. Wstawić do piekarnika i piec 20 minut.

 

 
Grażyna Mikołajewska 
"Wieś Kujawsko-Pomorska", marzec 2022 r. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do niego tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO