KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności

WYSZUKIWARKA

Działanie rolno-środowiskowo-klimatyczne w 2022 r.

Opublikowano 26.04.2022 r.
Zmiana Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020 zatwierdzona przez Komisję Europejską wniosła aktualizację w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach Działania rolno-środowiskowo klimatycznego od 2022 roku

Nowe przepisy wprowadzają modyfikację w realizowanych dotychczas wariantach, a także w pakietach, do których dodają ponadto dwa nowe. Bieżący rok jest ostatnim, w którym będzie można rozpocząć zobowiązanie w tym obszarze. 

W obrębie istniejących wcześniej pakietów i wariantów zostały wprowadzone zmiany, takie jak:

  • umożliwienie podejmowania zobowiązań w rammach wariantów 4.8., 4.9., 4.10. i 4.11, tj. dotyczących ochrony siedlisk lęgowych ptaków, na całym obszarze Natura 2000 

Dotychczas warianty ptasie (4.8. – 4.11) Pakietu 4. mogły być realizowane tylko na działkach rolnych położonych na wyznaczonych obszarach specjalnej ochrony ptaków (OSO). Oczekuje się, że wprowadzenie tej zmiany spowoduje zwiększenie powierzchni użytkowania gruntów w sposób sprzyjający bytowaniu zagrożonych gatunków ptaków, a tym samym zwiększy się efekt środowiskowy Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego.

  • umożliwienie objęcia wsparciem w ramach Pakietu 7. Zachowanie zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie dodatkowych dwóch ras owiec: polskiej owcy górskiej i białogłowej owcy mięsnej oraz dwóch ras kóz: kazimierzowskiej i sandomierskiej 

W ramach tego pakietu wspierana jest hodowla określonych ras zachowawczych zwierząt, dla których prowadzony jest program ochrony. Organem odpowiedzialnym za działanie jest Instytut Zootechniki – Państwowy Instytut Badawczy. Wprowadzenie możliwości objęcia pomocą dodatkowych ras owiec i kóz ma istotne znaczenie dla zachowania różnorodności genetycznej zwierząt gospodarskich. Minimalne wymagane liczebności matek w stadach polskiej owcy górskiej i białogłowej owcy mięsnej wynoszą co najmniej 15 sztuk, natomiast w przypadku nowych ras kóz – minimum 3 sztuki. 

  • dopuszczenie mulczowania międzyplonów w Pakiecie 1. Rolnictwo zrównoważone i Pakiecie 2. Ochrona gleb i wód

Dotychczas w okresie jesienno-zimowym zabronione było wykonywanie wszelkich zabiegów agrotechnicznych na polach obsianych międzyplonem w ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego. Zakaz ten od 2022 roku nie będzie dotyczył zabiegu mulczowania, tj. ścięcia, rozdrobnienia i pozostawienia na polu masy roślinnej jako okrywy ochronnej, bez naruszania struktury gleby, z wykorzystaniem biomasy międzyplonów. Występujące w ostatnich latach zmiany klimatu powodują wydłużenie okresu wegetacyjnego. 

Gatunki wysiane jako międzyplon osiągają jesienią dużą masę, co utrudnia uprawę rośliny następczej. Wykonane późną jesienią mulczowanie zapewnia ochronę i wzbogacenie gleby, a także ma znaczenie środowiskowe, gdyż ogranicza wymywanie biogenów, chroni glebę przed erozją i utratą wody, a jednocześnie nie prowadzi do utrudnień w produkcji rolnej w kolejnym roku. Umożliwienie mulczowania międzyplonów będzie stanowiło uproszczenie dla beneficjentów realizujących ww. pakiety poprzez możliwość dostosowania sposobu produkcji do warunków pogodowych, przy zapewnieniu realizacji celów środowiskowych.

W bieżącym roku zostały wprowadzone w ramach Działania rolno-środowiskowo-klimatycznego dwa nowe 
Pakiety:

  • Pakiet 8. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk oraz Pakiet 9. Retencjonowanie wody.

Pakiet 8. będzie stanowić instrument wsparcia zrównoważonego gospodarowania na trwałych użytkach zielonych i pozwoli na pogodzenie celów ochrony przyrody z założeniami produkcyjnymi gospodarstw. 

Jego realizacja ograniczona jest do terenów poza siecią Natura 2000. W efekcie oczekuje się zwiększenia powierzchni TUZ-ów użytkowanych rolniczo w sposób sprzyjający zachowaniu ich bioróżnorodności. Warunkiem przyznania płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach Pakietu 8. będzie posiadanie przez rolnika: 

  • co najmniej jednej sztuki zwierzęcia z gatunków: bydło domowe (Bos taurus), bawoły domowe (Bubalus bubalis), kozy (Capra hircus), owce (Ovis aries) lub konie (Equus caballus), w okresie od 15 marca do 30 września danego roku, w odniesieniu do których rolnik dokonał wymaganych, na podstawie przepisów o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt, zgłoszeń do rejestru: 
  • zwierząt gospodarskich oznakowanych i siedzib ich stad
  • koniowatych (w przypadku koni), określonych w przepisach o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt
  • użytków rolnych o powierzchni co najmniej 1 ha. 

Wymogiem jest, oczywiście, obowiązek posiadania planu działalności rolnośrodowiskowej oraz zachowania wszystkich trwałych użytków zielonych i elementów krajobrazu nieużytkowanych rolniczo, a stanowiących ostoje przyrody. 

Możliwe jest użytkowanie TUZ-ów jako: kośne, kośno-pastwiskowe i pastwiskowe. Koszenie należy przeprowadzić w terminie, określonym przez doradcę rolnośrodowiskowego, od 1 czerwca do 30 września. 

Wymogi obowiązujące w ramach pakietu we wszystkich typach użytkowania, to m.in.: zakaz tworzenia nowych, rozbudowy i odtwarzania istniejących urządzeń melioracji wodnych, stosowania komunalnych osadów ściekowych oraz przeorywania. Natomiast zabiegi, takie jak: włókowanie i bronowanie mogą być wykonywane tylko w określonych terminach. Dopuszcza się 
ograniczone nawożenie – do 60 kg N/ha/rok, z wyłączeniem obszarów zasilanych przez namuły rzeczne. 

Ponadto zakazuje się stosowania środków ochrony roślin, a także składowania biomasy wśród kęp drzew i zarośli, w rowach, jarach i innych obniżeniach terenu. 

Dodatkowym wymogiem przy użytkowaniu kośnym i kośno-pastwiskowym jest zebranie i usunięcie skoszonej biomasy. Zabieg koszenia musi być przeprowadzony w terminie od 1 czerwca do 30 września. 

Przy użytkowaniu kośnym należy wykonać dwa pokosy, a przy kośno-pastwiskowym – jeden pokos. Ponadto trzeba pozostawić nieskoszony fragment działki rolnej o powierzchni wynoszącej 5-10% jej areału. 

Termin wypasu zwierząt określa doradca rolnośrodowiskowy, przy czym okres ten rozpoczyna się nie wcześniej niż 1 maja i kończysię nie później niż 15 października na obszarach do 300 m n.p.m. lub rozpoczyna się nie wcześniej niż 20 maja i kończy się nie później niż 1 października na obszarach powyżej 300 m n.p.m. Ponadto przy użytkowaniu kośno-pastwiskowym obsada zwierząt powinna wynosić od 0,3 DJP/ha do 1,5 DJP/ha, natomiast przy pastwiskowym od 0,5 DJP/ha do 2 DJP/ha gruntów objętych wsparciem.

Zobowiązanie będzie trwało 1 rok, a stawka płatności wyniesie 838 zł/ha. Celem wprowadzonego Pakietu 9. jest promowanie retencjonowania wody i poprawa gospodarki wodnej oraz zachowanie siedlisk hydrogenicznych. Pomoc ma 
stanowić rekompensatę strat spowodowanych utrzymywaniem wody na trwałych użytkach zielonych, powodującej utrudnienia w produkcji rolnej. Pakiet ten ma charakter płatności, której podstawę stanowią rezultaty, tzw. result-based (czyli nieco odmiennie niż obecnie wdrażane pakiety). Dlatego też część przepisów rozporządzenia rolno-środowiskowo-klimatycznego nie ma w tym przypadku zastosowania; brak również obowiązku posiadania planu działalności rolnośrodowiskowej oraz dokumentacji przyrodniczej, a także prowadzenia rejestru działalności. 

Płatność będzie przyznawana do trwałych użytków zielonych lub obszarów przyrodniczych: 

  • na których w danym roku wystąpiło zalanie lub podtopienie, rozumiane jako stan wysycenia profilu glebowego wodą na poziomie przynajmniej 80%, przez co najmniej 12 następujących po sobie dni, w okresie od 1 maja do 30 września
  • położonych na działkach rolnych, o powierzchni wynoszącej co najmniej 0,1 ha, na których jest realizowane zobowiązanie RŚK w ramach Pakietu 4, 5 lub 8 (z wyłączeniem wariantu 4.3/5.3). 

Warunek dotyczący zalania lub podtopienia będzie potwierdzany na podstawie danych z monitoringu satelitarnego Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB, udostępnianych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do 10 października.

Rolnik lub zarządca ubiegający się o przyznanie płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej w ramach Pakietu 9, w dniu składania wniosku o przyznanie płatności nie będzie wiedział, w którym miejscu i na jakiej powierzchni jego gruntów wystąpi zalanie lub podtopienie, będące warunkiem przyznania środków. Dlatego w tym dokumencie nie musi on deklarować działek rolnych objętych zobowiązaniem. Powinien natomiast zaznaczyć pole check-box, co będzie stanowiło deklarację ubiegania się o przyznanie dotacji w ramach Pakietu 9 w danym roku. Czas trwania zobowiązania to 1 rok, a stawka płatności wyniesie 260 zł /ha.

 
Anita Maj-Kałdońska
Emilia Boguszewska 
Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO