KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych

WYSZUKIWARKA

Warzywa kapustne w uprawie ekologicznej

Opublikowano 29.04.2022 r.
Grupa warzyw kapustnych jest bardzo złożoną i liczną rodziną. Należy do niej kapusta biała, włoska i czerwona, kalafior, brokuł, brukselka, jarmuż, kapusta pekińska, kalarepa, rzepa, rzodkiew, rzodkiewka, brukiew oraz chrzan. 

 

Gospodarstwa produkujące na rynek detaliczny, chcąc zaoferować konsumentowi zróżnicowaną gamę świeżych warzyw, często decydują się na uprawę kilku czy kilkunastu gatunków na małym areale. Gospodarstwa towarowe natomiast, dostarczające surowiec do zakładów przetwórstwa, zazwyczaj skupiają się na uprawie na dużych powierzchniach, przede wszystkim brokułu, kalafiora i kapusty.

Uprawa kapustnych - Grunt to gleba!


Ideą upraw ekologicznych jest stworzenie jak najlepszych, naturalnych warunków do wzrostu i rozwoju roślin. Dobrze odżywione, silne rośliny będą mniej podatne na działanie chorób i szkodników, dlatego należy zadbać o dostateczną podaż składników pokarmowych w glebie. Zdrowej, zasobnej gleby o odpowiedniej strukturze nie uzyska się jednak podczas jednego sezonu. Pozwolą 
na to jedynie wieloletnie i racjonalnie zaplanowane: zmianowanie roślin, nawożenie i wapnowanie.

Warzywa kapustne mają wysokie wymagania, w zakresie potrzebnych im makro- i mikroelementów. Nie znoszą zbyt dobrze gleb kwaśnych, na których często ulegają porażeniu przez groźną chorobę – kiłę kapusty. Optymalny odczyn ziemi w zakresie pH wynosi 6,5-7,3 dla gleb mineralnych oraz 6,0-6,5 dla gleb torfowych. W uprawach na gruntach o odczynie poniżej podanego zakresu 
mogą występować objawy niedoboru mikroelementów, np. molibdenu lub symptomy nadmiaru manganu i glinu. 

Z kolei brak dostępnego dla roślin wapnia zazwyczaj negatywnie wpływa na rozwój systemu korzeniowego. Istotne jest to, że prawie wszystkie warzywa kapustne powinno się uprawiać w pierwszym roku po zaaplikowanym oborniku. Po przefermentowaniu jest on jednym z lepszych nawozów naturalnych, polecanych do stosowania w uprawie warzyw, podobnie jak kompost i biohumus (nawóz powstający w wyniku przerobienia substancji organicznej przez dżdżownice kalifornijskie), ze względu na dużą zawartość próchnicy. W przypadku braku dostatecznej ilości powyższych nawozów organicznych można zastosować nawóz zielony, czyli wysiew roślin międzyplonowych, przyorywanych we wczesnej fazie wzrostu. 

Ważne jest, aby w skład międzyplonów nie wchodziły rośliny z rodziny rzepakowatych i kapustowatych, np. gorczyca, ponieważ mogą one przenosić choroby i szkodniki. 

Bardzo korzystnym przedplonem są rośliny motylkowate

Uprawa kapustnych - materiał siewny i nasadzeniowy


W rolnictwie ekologicznym należy stosować przede wszystkim materiał siewny wyprodukowany metodami ekologicznymi. Wykaz takiego materiału siewnego i nasadzeniowego prowadzi Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i Nasiennictwa. Z każdym rokiem zestaw ten powiększa się o nowe gatunki i odmiany. Najbardziej zróżnicowany asortyment ekologicznego materiału siewnego warzyw kapustnych prezentuje fi rma Bejo Zaden. Oferuje nasiona brokułu, jarmużu, kalafiora, kalarepy, kapusty głowiastej białej, kapusty białej, kapusty czerwonej, brukselskiej, włoskiej, kapusty pekińskiej oraz rzodkiewki. Równie szeroką ofertę proponuje firma W. Legutko, w której z palety warzyw kapustnych można nabyć nasiona kalarepy, kapusty głowiastej czerwonej, kapusty Mizuny (potocznie nazywanej kapustą japońską), kapusty włoskiej, rzeżuchy, rzodkiewki (aż 7 odmian) oraz rukoli. Od niedawna na polskim rynku dostępna jest również ekologiczna rozsada jarmużu, kapusty głowiastej i kapusty głowiastej białej, produkowana przez Grupę Producentów Rozsady Krasoń Sp. z o.o.

Rozsadę można wyprodukować także we własnym zakresie i to w dwojaki sposób: jako rozsadę rwaną lub z wielodoniczek. Rozsada rwana jest tańsza w produkcji, ale wiąże się z większym ryzykiem, ze względu na brak możliwości zapewnienia optymalnych warunków do kiełkowania czy prawdopodobieństwo porażenia przez choroby i szkodniki. Produkując rozsadę w wielodoniczkach, mamy większe szanse na uzyskanie wyrównanych, dobrze odżywionych sadzonek. Pierwszym krokiem jest zakup podłoża ekologicznego lub wyprodukowanie go we własnym zakresie. Osiągamy to, stosując odpowiednie proporcje kompostu, torfu wysokiego, piasku oraz dozwolone nawozy fosforowe, potasowe i wapniowe.

Zawartość składników pokarmowych powinna wynosić odpowiednio: 100-200 mg azotu, 80-150 mg fosforu, 200-300 mg 
potasu i 60-120 mg magnezu, właściwy odczyn natomiast to pH 6,5-7. Dokarmianie rozsady należy rozpocząć, kiedy rośliny zaczną wytwarzać drugi liść. Wskazane jest, by powtarzać je 3-4-krotnie, najlepiej co kilka dni. Uprawę należy zasilać makroelementami NPK oraz mikroelementami, takimi jak bor i molibden. Rozsada nie może być niedożywiona, ponieważ wtedy źle się przyjmuje po posadzeniu. Wykaz nawozów i środków poprawiających właściwości gleby, zakwalifikowanych do stosowania w rolnictwie ekologicznym, prowadzi Instytut Uprawy, Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach.

W zależności od przeznaczenia i odbiorcy produktu, podczas sadzenia stosuje się różny rozstaw. W przypadku kapusty białej, uprawianej na świeży rynek, stosuje się większe zagęszczenie, ponieważ preferowane są główki mniejsze (1-2 kg). Kapustę uprawianą z przeznaczeniem na przetwórstwo powinno się wysadzać w zagęszczeniu mniejszym, aby uzyskać główki o masie 3-4 kg. Z praktyki rolników ekologicznych wynika, że brokuł korzystniej jest wysadzać w zagęszczeniu mniejszym, niż jest to wskazane w uprawie konwencjonalnej. Rośliny mają wtedy zapewnione optymalne warunki do wzrostu i nie konkurują między sobą o światło i składniki odżywcze.

Walka z chwastami


Kapustne uprawiane z rozsady nie są tak wrażliwe na zachwaszczenie jak inne warzywa uprawiane z siewu. Jednak zaniedbanie zabiegów odchwaszczających może przyczynić się do jakościowej i ilościowej zniżki plonu. Chwasty powinny być usuwane w bardzo wczesnej fazie rozwoju, aby nie dopuścić do ich ukorzenienia. Mają bowiem duże tempo wzrostu w początkowej fazie i wysoką skuteczność w pobieraniu wody i składników pokarmowych. Na 3-4 tygodnie przed planowanym wysadzeniem obsady wskazane jest mechaniczne zwalczanie chwastów, poprzez bronowanie wykonywane, najlepiej co 7-10 dni. Skuteczność takich zabiegów jest większa przy temperaturze powyżej 10°C, która sprzyja kiełkowaniu chwastów. Po posadzeniu, do uprawek odchwaszczających stosuje się wszelkiego rodzaju opielacze i pielnik.

Największym błędem w uprawie warzyw kapustnych jest niedobór wilgoci, ponieważ rośliny te mają bardzo duże zapotrzebowanie na wodę. Gleba powinna być stale wilgotna. Całkowite wymagania w okresie wegetacji wynoszą 400-600 mm. Nawadnianie przeprowadzać trzeba kilkukrotnie, w zależności od warunków pogodowych.

Zbiór


Termin zbioru uzależniony jest od pory sadzenia. Kapustne przeznaczone na cele produkcji przemysłowej zbiera się na przełomie października i listopada. W przypadku brokułu zbiór powinien być przeprowadzony w sposób całkowicie ręczny. Polega on na ucinaniu nożem każdej róży, przewiezieniu w skrzyniach do magazynu, a następnie na jej podzieleniu na mniejsze części (różyczkowanie).

Podsumowanie


Uprawa roślin kapustnych metodami ekologicznymi wymaga odpowiedniego przygotowania, dlatego decyzja o jej rozpoczęciu nie powinna być podejmowana pochopnie. Jednak z racji nieustannego rozwoju rynku żywności ekologicznej oraz coraz lepszej dostępności środków rekomendowanych do produkcji ekologicznej, warto zainteresować się szerzej możliwością przejścia na ten pożądany i ogólnie ceniony system uprawy.

 
Katarzyna Rolewska 
Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO