Będą wyższe odszkodowania za wywłaszczenia

W ostatnich dniach Rada Ministrów zdecydowała, że zmieni  sposób określenia wysokości odszkodowania za wywłaszczenia nieruchomości pod inwestycje celu publicznego, takie jak drogi, linie kolejowe czy zbiorniki przeciwpowodziowe. Teraz odszkodowanie ma w każdym przypadku być powiązane z wartością rynkową nieruchomości.

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez Pełnomocnika Rządu ds. Centralnego Portu Komunikacyjnego. Do odszkodowania dodawany będzie także bonus pieniężny, stanowiący zryczałtowany ekwiwalent kosztów przeprowadzki czy czynności prawnych. Bonus pieniężny będzie również dodatkowym wynagrodzeniem za przejęcie nieruchomości pod inwestycję celu publicznego. 

Najważniejsze rozwiązania

• Odszkodowanie za wywłaszczenia nieruchomości pod inwestycję celu publicznego zostanie w każdym przypadku powiązane z wartością rynkową nieruchomości.
• Do takiej wartości zawsze dodawany będzie bonus pieniężny, który wyniesie bazowo 10 proc. wartości nieruchomości. Bonus w wysokości 20 proc. dotyczyć będzie wartości budynków zlokalizowanych na nieruchomości oraz wartości lokalu mieszkalnego.
• Bonus pieniężny będzie zryczałtowanym ekwiwalentem kosztów przeprowadzki, czynności prawnych itd.
• Aby zapewnić słuszny charakter odszkodowania, przewidziane zostały dodatkowo dwa zabezpieczenia dla osób wywłaszczanych:
• Przysługiwać będzie roszczenie do sądu cywilnego o szkodę rzeczywistą w zakresie szerszym niż wynika to z odszkodowania. Z rozwiązania tego będzie mógł skorzystać np. przedsiębiorca, dla którego wywłaszczenie spowodowało wyjątkowo wysokie szkody, nie rekompensowane odszkodowaniem.

Jeżeli wysokość odszkodowania za nieruchomość zamieszkałą będzie niższa niż ustalone ustawowo wskaźniki, przysługiwać będzie zwiększenie odszkodowania do poziomu pozwalającego na odtworzenie sytuacji mieszkaniowej (może to być nawet 100 proc. wzrost  wysokości odszkodowania), zależnie od liczby osób zamieszkujących nieruchomość. Obowiązywać tu będzie kryterium zameldowania na pobyt stały w okresie poprzedzającym wywłaszczenie. Rozwiązanie to ograniczono do osób bliskich właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu.

Ponadto, projekt przewiduje szereg zachęt do zbywania nieruchomości przed formalnym ustaleniem lokalizacji CPK, w drodze decyzji administracyjnej.

W 1998 r. w Polsce wprowadzono system odszkodowawczy oparty o tzw. zasadę korzyści, która jest często niesprawiedliwa dla osób wywłaszczanych. Wysokość odszkodowania oderwana jest bowiem od wartości rynkowej nieruchomości. Ponadto, rekompensacie nie podlegają elementy szkody, które można uznać za społecznie słuszne do wynagrodzenia - wyjaśnia Kancelaria Prezesa Rady Ministrów. 

Nowe przepisy mają wejść w życie po 3 miesiącach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać z dniem następującym po dniu ogłoszenia.