KE: zmniejszenie o połowę stosowania pestycydów do 2030 r.

Jak informuje Komisja w komunikacie prasowym, są to sztandarowe wnioski ustawodawcze mające na celu realizację strategii na rzecz bioróżnorodności i strategii „od pola do stołu”, które pomogą zapewnić odporność i bezpieczeństwo dostaw żywności w UE i na całym świecie.

Wniosek dotyczący prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych ma kluczowe znaczenie dla uniknięcia załamania się ekosystemu i zapobiegania najgorszym skutkom zmiany klimatu i utraty różnorodności biologicznej. Odbudowa unijnych terenów podmokłych, rzek, lasów, użytków zielonych, ekosystemów morskich, środowisk miejskich i gatunków, które zamieszkują te tereny, jest kluczową i opłacalną inwestycją: w bezpieczeństwo żywnościowe, odporność na zmianę klimatu, zdrowie i dobrostan. W podobny sposób nowe przepisy dotyczące pestycydów chemicznych zmniejszą ślad środowiskowy unijnego systemu żywnościowego, zapewnią ochronę zdrowia i dobrostanu obywateli i pracowników rolnych, a także pomogą złagodzić straty gospodarcze, które już odnosimy w związku z pogarszającą się jakością gleb i spadkiem liczebności owadów zapylających wynikającym ze stosowania pestycydów. 

Prawo o odbudowie zasobów przyrodniczych ma na celu naprawę szkód wyrządzonych środowisku naturalnemu w Europie do 2050 r.

Komisja proponuje po raz pierwszy w historii przepisy, których przewodnim celem jest odbudowa zasobów przyrodniczych w Europie, przywrócenie dobrego stanu 80 proc. zniszczonych siedlisk w Europie oraz przywrócenie przyrody we wszystkich ekosystemach, od lasów i gruntów rolnych po ekosystemy morskie, słodkowodne i miejskie. Zgodnie z wnioskiem dotyczącym prawa o odbudowie zasobów przyrodniczych do każdego państwa członkowskiego będą miały zastosowanie prawnie wiążące cele w zakresie odbudowy zasobów przyrodniczych w poszczególnych ekosystemach, uzupełniające obecnie obowiązujące przepisy. Celem jest objęcie do 2030 r. środkami odbudowy zasobów przyrodniczych co najmniej 20 proc. obszarów lądowych i morskich UE i ewentualnie rozszerzenie ich na wszystkie ekosystemy wymagające odbudowy do 2050 r.

W prawie o odbudowie zasobów przyrodniczych określone zostaną cele i obowiązki w zakresie odbudowy w odniesieniu do szerokiego zakresu ekosystemów lądowych i morskich. Jednym z głównych priorytetów będą ekosystemy o największym potencjale w zakresie usuwania i składowania dwutlenku węgla oraz zapobiegania klęskom żywiołowym, takim jak powodzie, lub ograniczania ich skutków. Nowe przepisy opierają się na istniejących przepisach, ale obejmują wszystkie ekosystemy, wykraczając poza dyrektywę siedliskową i obszary chronione sieci Natura 2000, tak aby wszystkie ekosystemy naturalne i półnaturalne zostały objęte odbudową do 2030 r. W przepisach przewidziane jest korzystanie ze znacznych środków UE: w obecnych wieloletnich ramach finansowych około 100 mld euro zostanie przeznaczone na wydatki związane z różnorodnością biologiczną, w tym na odbudowę.

Proponowane cele obejmują:

•     odwrócenie tendencji spadkowej populacji owadów zapylających do 2030 r. i zwiększenie populacji tych owadów od tego roku;
•     zerową utratę zielonych przestrzeni miejskich netto do 2030 r., ich wzrost o 5 proc. do 2050 r., zwarcie drzewostanu na poziomie co najmniej 10 proc. w każdym europejskim mieście, miejscowości i na przedmieściach oraz zysk netto terenów zielonych zintegrowanych z budynkami i infrastrukturą;
•     w ekosystemach rolnych ogólny wzrost różnorodności biologicznej oraz pozytywną tendencję w odniesieniu populacji motyli występujących na użytkach zielonych, ptaków krajobrazu rolniczego, zasobów węgla organicznego w glebach mineralnych gruntów uprawnych oraz elementów krajobrazu o dużej różnorodności na użytkach rolnych;
•     rekultywację i ponowne nawadnianie osuszonych torfowisk wykorzystywanych w rolnictwie i w miejscach wydobycia torfu;
•     w ekosystemach leśnych ogólny wzrost różnorodności biologicznej i pozytywną tendencję w zakresie łączności leśnej, drewna posuszowego, nierównomiernego starzenia się lasów, ptaków leśnych i zasobów węgla organicznego;
•     odbudowę siedlisk morskich, takich jak trawa morska lub dno z osadami, oraz odbudowę najbardziej znanych gatunków morskich, takich jak delfiny i morświny, rekiny i ptaki morskie;
•     usunięcie barier rzecznych, tak aby do 2030 r. co najmniej 25 000 km rzek zostało przekształconych w rzeki o swobodnym przepływie.

Aby pomóc w osiągnięciu celów przy jednoczesnym zachowaniu elastyczności w zależności od uwarunkowań krajowych, prawo wymagałoby od państw członkowskich opracowania krajowych planów odbudowy w ścisłej współpracy z naukowcami, zainteresowanymi stronami i społeczeństwem. Istnieją szczegółowe przepisy dotyczące zarządzania (monitorowanie, ocena, planowanie, sprawozdawczość i egzekwowanie), które usprawniłyby również kształtowanie polityki na szczeblu krajowym i europejskim, gwarantując, że organy wspólnie rozpatrują powiązane kwestie związane z różnorodnością biologiczną, klimatem i źródłami utrzymania.

Wniosek dotyczy kluczowego elementu Europejskiego Zielonego Ładu: zobowiązania Europy w ramach strategii na rzecz bioróżnorodności 2030 do dawania przykładu w zakresie odwrócenia procesu utraty różnorodności biologicznej i odbudowy zasobów przyrodniczych. Jest to kluczowy wkład UE w toczące się negocjacje w sprawie globalnych ram różnorodności biologicznej na okres po 2020 r., które mają zostać przyjęte podczas Konwencji o różnorodności biologicznej COP15, która odbędzie się w dniach 7–15 grudnia br. w Montrealu.

Rygorystyczne przepisy mające na celu ograniczenie stosowania pestycydów chemicznych i zapewnienie bardziej zrównoważonych systemów żywnościowych do 2030 r.

Przedstawiony w dniu dzisiejszym wniosek dotyczący ograniczenia stosowania pestycydów chemicznych przekłada nasze zobowiązanie do powstrzymania utraty różnorodności biologicznej w Europie na konkretne działania. Wniosek pomoże w budowaniu zrównoważonych systemów żywnościowych zgodnie z Europejskim Zielonym Ładem i strategią „od pola do stołu”, przy jednoczesnym zapewnieniu trwałego bezpieczeństwa żywnościowego i ochrony zdrowia.

W związku z tym Komisja proponuje jasne i wiążące przepisy:

•     prawnie wiążące cele na szczeblu UE i szczeblu krajowym polegające na ograniczeniu do 2030 r. o 50 proc. stosowania pestycydów chemicznych i związanego z nimi ryzyka oraz stosowania bardziej niebezpiecznych pestycydów. Państwa członkowskie określą własne krajowe cele w zakresie ograniczenia stosowania pestycydów w ramach określonych parametrów, aby zapewnić osiągnięcie ogólnounijnych celów. Nowe rygorystyczne przepisy dotyczące przyjaznego dla środowiska zwalczania agrofagów: Nowe środki zagwarantują, że wszyscy rolnicy i inni profesjonalni użytkownicy pestycydów będą stosować integrowaną ochronę roślin, w ramach której najpierw rozważa się alternatywne środowiskowe metody ochrony roślin przed agrofagami i ich zwalczania, zanim pestycydy chemiczne będą mogły zostać zastosowane jako środek ostateczny.  Środki te obejmują również obowiązek prowadzenia dokumentacji przez rolników i innych użytkowników profesjonalnych. Ponadto państwa członkowskie muszą ustanowić przepisy dotyczące poszczególnych upraw, określające alternatywne – w stosunku do pestycydów chemicznych – środki ochrony roślin. 
•     zakaz stosowania wszystkich pestycydów na obszarach wrażliwych. Stosowanie wszystkich pestycydów będzie zabronione w takich miejscach jak miejskie tereny zielone, w tym parki publiczne lub ogrody, place zabaw, szkoły, tereny rekreacyjne lub sportowe, publiczne szlaki i obszary chronione sieci Natura 2000 oraz wszelkie obszary wrażliwe pod względem ekologicznym, które mają być objęte ochroną na potrzeby zagrożonych owadów zapylających. Nowe przepisy sprawią, że pestycydy chemiczne znikną z naszego najbliższego otoczenia w życiu codziennym.

Wniosek przekształca obowiązującą dyrektywę w rozporządzenie, które będzie bezpośrednio stosowane we wszystkich państwach członkowskich. Pozwoli to rozwiązać utrzymujące się problemy związane ze niewystarczającym i nierównym wdrażaniem obowiązujących przepisów w ostatnim dziesięcioleciu.  Państwa członkowskie będą musiały przedkładać Komisji szczegółowe roczne sprawozdania z postępów i wdrażania.

Źródło: KE