KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Narodowy Instytut Wolności
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Właściwy dobór międzyplonów

Opublikowano 19.07.2022 r.
Stosowanie międzyplonów ma dla budowania materii organicznej w glebie istotne znaczenie, zwłaszcza przy braku obornika. Niewiele mówi się jednak o ewentualnym zagrożeniu fitosanitarnym, które może wyniknąć z nieodpowiedniego doboru gatunków przeznaczonych do tego celu.

międzyplony

Międzyplony

Gorczyca biała jest chyba najbardziej popularnym gatunkiem stosowanym w międzyplonach – wpływa na to zarówno niski koszt jej nasion, jak i wytwarzanie późnym latem i jesienią dużych ilości zielonej masy. Jeśli wybierzemy odmianę mątwikobójczą, korzyść będzie jeszcze większa. Taka odmiana ograniczy liczbę cyst mątwika w glebie i stworzy sprzyjające warunki do uprawy ziemniaka i buraka w kolejnych latach. Gorczyca, a także rzodkiew nie są jednak zalecanymi roślinami przed uprawą rzepaku, innych gatunków z rodziny kapustowatych i większości dwuliściennych. Na gorczycy mogą rozwinąć się grzyby i szkodniki przenoszące się na rośliny następcze. Należy tu wymienić zagrożenia: zgnilizną twardzikową, szarą pleśnią, cylindrosporiozą, werticiliozą, grzybami z rodzaju Alternaria czy śmietką kapuścianą. Rzodkiew natomiast, uwzględniając wymienione ograniczenie, dzięki palowemu systemowi korzeniowemu dobrze działa na pola  z podeszwą płużną.

Kolejnym powszechnym gatunkiem stosowanym w międzyplonach jest facelia – roślina miododajna, o niedrogich nasionach. Niestety, jest gospodarzem patogenów, które powodują zgniliznę twardzikową, czopowatość ziemniaka (choroba wirusowa) i szarą pleśń. Może też być żywicielem przędziorka chmielowca – szkodnika soi i buraków. Facelii nie zaleca się zatem przed ziemniakami, rzepakiem i słonecznikiem. Można ją natomiast z powodzeniem siać przed burakami i soją na terenach, na których nie ma przędziorka.

Częstym składnikiem międzyplonów są zboża. Do poplonów ozimych wybierane jest zwykle żyto, a do wymarzających – owies. Stosowanie zbóż stwarza ryzyko przetrwania i namnażania się zarodników. Szczególnie grzybów fuzaryjnych, które powodują pleśń śniegową, zgorzel podstawy źdźbła oraz fuzariozy kłosów i wiech. Mogą namnażać się również mszyce przenoszące wirusy, a także zarodniki fuzariozy łodyg kukurydzy. Z tego powodu, w miejscach, gdzie będzie pszenica lub pszenżyto, nie należy siać w międzyplonie zbóż. Odporny owies jest tutaj wyjątkiem, ale należy zlikwidować go przed zimą.

Najbezpieczniejszymi pod względem sanitarnym gatunkami do stosowania w międzyplonach są rośliny strączkowe. Większość chorób im zagrażających (włącznie z mączniakiem prawdziwym), to odrębne dla poszczególnych strączkowych patogeny, które nie stanowią większego zagrożenia dla innych roślin.

Jeśli chodzi o dobór gatunków do międzyplonów, łatwiej jest określić, czego nie wybierać przed określonymi uprawami. Przed zbożami dobrze jest unikać siewu innych zbóż (wyjątkiem jest owies). 

Również przed kukurydzą wskazana jest rezygnacja ze zbóż (choroby grzybowe – fuzariozy) i okopowych (drutowce i inne szkodniki glebowe). Przed ziemniakami nie należy siać facelii, a stosowana gorczyca powinna mieć właściwości mątwikobójcze (o ile występuje problem). Przed burakami nie powinno się wysiewać mieszanek z gryką (potem są kłopoty ze zwalczaniem samosiewów) lub zlikwidować ją przed kwitnieniem. Trudność sprawia dobór międzyplonu pod rzepak, ponieważ nosicielami chorób i szkodników tej uprawy jest wiele roślin. Tutaj jednak, ze względu na termin siewu, międzyplon ma mało czasu na wzrost i potrzebne są gatunki szybko rosnące. 

Przy dostatecznej wilgoci można wysiać owies, facelię lub peluszkę albo całkowicie zrezygnować z poplonu.

 
Andrzej Bartosik
Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
POWIĄZANE TEMATY:międzyplony
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO