KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Ekologiczna uprawa ziemniaka - jak walczyć z chwastami?

Opublikowano 04.04.2022 r.
Cechą ziemniaka jest powolny początkowy rozwój, co sprawia, że należy do roślin wrażliwych na zachwaszczenie. Od posadzenia do wschodów i dalej do zwarcia rzędów mija dużo czasu. W tym okresie występują dobre warunki do rozwoju chwastów, z którymi ziemniak nie wytrzymuje konkurencji. W rolnictwie ekologicznym nie ma dopuszczonych do stosowania herbicydów, trzeba zatem radzić sobie w inny sposób.

chwasty w ziemniakach

Jak zwalczać chwasty w ziemniakach?

Chwasty ograniczają dostępność wody, składników pokarmowych i światła, przyczyniają się do zwiększenia zagrożenia chorobami i szkodnikami, utrudniają zbiór. Konsekwencją jest obniżka plonu i jakości bulw oraz zwiększone straty podczas przechowywania.

Niezniszczenie tych niepożądanych roślin może spowodować spadek plonów sięgający 20-50%. Z chwastów jednoliściennych najczęściej spotyka się: perz właściwy i chwastnicę jednostronną; z dwuliściennych występuje znacznie więcej gatunków: komosa biała, ostrożeń polny, fiołek polny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, przytulia czepna, rdest powojowy, rumianowate, żółtlica drobnokwiatowa, gwiazdnica pospolita czy psianka czarna. Ze skrzypowatych najczęściej pojawia się skrzyp polny.

W uprawach ziemniaka przeważają chwasty jednoroczne, przy czym wiele z nich ma formy jare i ozime wschodzące i kwitnące o różnych porach roku. Gatunki zimujące i ozime w czasie jesiennych wschodów tworzą rozetki liściowe, aby wiosną wyrosnąć w pędy nasienne.

Na ich kiełkowanie ma wpływ temperatura, wilgotność, światło i głębokość, na której znajdują się nasiona. Gdy po ciepłej jesieni i łagodnej zimie na zmianę będą występowały dni o wyższej i niższej temperaturze – wiosną pojawi się więcej chwastów.

Dłuższe bezśnieżne, mroźne okresy natomiast eliminują ich część. Szkodliwy wpływ chwastów obserwowany jest już od chwili sadzenia (zachwaszczenie pierwotne) i trwa aż do zbioru (zachwaszczenie wtórne). W pierwszym okresie zagrożenie wynika z konkurencyjnego działania wobec rośliny uprawnej, w drugim – z utrudnień w zbiorze, co sprzyja uszkodzeniu bulw. Korzenie chwastnicy jednostronnej mogą sięgać do 30-50 cm głębokości, a ostrożnia polnego i powoju polnego do 100 cm. Przy znacznym zachwaszczeniu w łanie panuje wysoka wilgotność i zacienienie, co sprzyja występowaniu zarówno chorób grzybowych (zaraza ziemniaka), jak i wirusowych, przenoszonych przez mszyce.

W rolnictwie ekologicznym ograniczać zachwaszczenie można poprzez działania zapobiegawcze oraz bezpośrednie zwalczanie. Profilaktyka obejmuje: płodozmian, dobór odmian, uprawę międzyplonów, kompostowanie materiałów organicznych, mulczowanie i ściółkowanie gleby. Ważne jest odpowiednie zagęszczenie; mniejsza rozstawa międzyrzędzi i roślin w rzędzie redukuje masę zielska i ilość wytworzonych przez niego nasion. Toteż w rolnictwie ekologicznym nie zaleca się uprawy ziemniaka w szerokich rzędach (75 cm i więcej).

Bezpośrednie regulowanie zachwaszczenia polega na stosowaniu metod mechanicznych – kilkukrotnego bronowania i obredlania, aż do zwarcia rzędów. Okres od posadzenia do wschodów jest najważniejszy, wtedy zalecane jest nawet
trzykrotne powtórzenie tych zabiegów. Podczas wschodów trzeba jednak zachować ostrożność ze względu na kruchość pędów. Ponowne bronowanie można przeprowadzić, gdy rośliny osiągną wysokość 5-10 cm.

Od wschodów do zwarcia rzędów należy jeszcze raz ponowić pielenie i obsypywanie. Skuteczne zwalczanie chwastów we wczesnych stadiach wzrostu ziemniaka zmniejsza nasilenie zachwaszczenia wtórnego w drugiej połowie okresu wegetacji.

Do zabiegów mechanicznych wykorzystywany jest pielnik, pielniko-obsypnik, obsypnik, brona chwastownik. Ich efektywność zależy od stopnia i rodzaju, a także stadium rozwoju zachwaszczenia, dlatego tak ważne jest zachowanie optymalnych
terminów prac. Pielniko-obsypnik jest narzędziem uniwersalnym – pieli, spulchnia i obsypuje redliny, dodatkowo ma możliwość regulacji rozstawu sekcji roboczych, a więc przyda się także przy pielęgnacji innych gatunków roślin. Cenionym narzędziem, nie tylko w gospodarstwach ekologicznych, jest brona chwastownik, szczególnie przydatna do ograniczania wcześnie wschodzących chwastów. Jej sprężyste zęby, połączone w luźno zawieszone segmenty robocze, precyzyjnie dopasowują się do powierzchni roli. Dzięki temu niszczone są słabiej zakorzenione chwasty, gleba jest spulchniona i bardziej napowietrzona, łatwiejszy jest też dostęp do składników pokarmowych.

A zatem, w rolnictwie ekologicznym skuteczną walkę z chwastami zapewnia intensywna pielęgnacja mechaniczna. Podnosi to znacznie pracochłonność i koszty uprawy, przez co ziemniak ekologiczny musi być droższy.

 

Andrzej Bartosik

artykuł został opracowany we współpracy z ŁODR w Bratoszewicach

Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj

Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO