Ekologiczna uprawa kukurydzy - dobre praktyki w zwalczaniu chwastów

Walkę z chwastami najlepiej rozpocząć podorywką, którą należy wykonać możliwie jak najwcześniej po zbiorze przedplonu. Powinna być płytka, wykonana na głębokość 5-7 cm. Taki zabieg ogranicza straty wilgoci w glebie, niszczy już rosnące rośliny niepożądane i pobudza nasiona do kiełkowania. Aby uniknąć strat wody, należy następnie jak najszybciej pole zabronować. W miarę wschodów chwastów można stosować kultywator lub ciężkie brony. Orka zimowa wykonana na głębokość 25-30 cm powinna być pozostawiona w ostrej skibie. Powoduje to, że część nasion niechcianych gatunków przemieszcza się w głąb, co uniemożliwia im wschody, natomiast część, zwłaszcza nasion roślin jarych, kiełkuje i ginie w trakcie mrozów podczas zimy.

Podejście – nazwijmy je tradycyjne – mówi, że wiosną, gdy tylko warunki wilgotnościowe pozwalają na wjazd bez groźby zniszczenia struktury gleby, należy przystąpić do bronowania. Zmniejszy to parowanie i przyspieszy nagrzanie ziemi, a w efekcie pobudzi kolejne nasiona do kiełkowania. Ponowny taki zabieg niszczy wschodzące chwasty. Te, co wzejdą w rzędach oraz ich bezpośrednim sąsiedztwie, niszczone są ręcznie, a w międzyrzędziach – opielaczami. Skuteczne pielenie – to wyrywanie lub motyczenie zielska we wczesnym stadium wzrostu. Usuwanie go w fazie zaawansowanego rozwoju grozi uszkodzeniem systemu korzeniowego młodej kukurydzy. Pielenie i mechaniczne odchwaszczanie najlepiej wykonać podczas przeciętnego uwilgotnienia gruntu. Usuwanie chwastów z przesuszonej gleby niszczy jej strukturę i może być przyczyną uszkodzenia, a nawet wyrwania roślin kukurydzy. Pielenie w momencie, gdy powierzchnia jest silnie wilgotna powoduje wtórne ukorzenianie się
roślin niepożądanych.

Zadaniem opracowania sposobu ograniczenia ilości chwastów w uprawie kukurydzy w gospodarstwach ekologicznych zajął się także zespół pracowników Instytutu Uprawy i Nawożenia Gleb pod kierunkiem prof. dr. hab. Jerzego Księżaka.

W badaniach były oceniane, m.in., różne sposoby mechanicznej pielęgnacji z wykorzystaniem tradycyjnych narzędzi oraz pielnika szczotkowego. Ponieważ ważnym elementem zapewniającym wysoki poziom plonowania jest właściwe stosowanie nawozów, dlatego poszukiwano również optymalnej dawki nawożenia organicznego umożliwiającego uzyskanie wysokich plonów o dobrej jakości surowca kiszonkarskiego.

Doświadczenie przeprowadzono na glebie kompleksu żytniego dobrego, kl. IIIa; nawozów mineralnych nie stosowano. Brane były pod uwagę dwa poziomy dawek obornika kompostowanego – 20 i 40 t/ha, a także następujące sposoby pielęgnacji.

• A – kontrola – bez zwalczania chwastów
• B – pielnik szczotkowy 3 razy:

- po wschodach kukurydzy – 1-2 liście
- 4-6 liści kukurydzy
- 25-30 cm wysokości rośliny

• C – opielacz 3 razy:

- po wschodach kukurydzy – 1-2 liście
- 4-6 liści kukurydzy
- 25-30 cm wysokości

•  D – pielnik szczotkowy 2 razy:

- po wschodach kukurydzy
- 4-6 liści kukurydzy
oraz obsypnik – 25-30 cm wysokości.

Najwyższe plony świeżej i suchej masy kukurydzy wystąpiły w wariancie D, gdy do pielęgnacji wykorzystano dwukrotnie pielnik szczotkowy oraz jeden raz obsypnik.

Zwiększenie dawki nawożenia organicznego z 20 do 40 t/ha na obiektach pielęgnowanych mechanicznie, jak i na kontroli korzystnie wpływało na poziom plonowania suchej masy, choć różnice nie są tak wielkie, jak można by oczekiwać. Brak pielęgnacji mechanicznej (wariant A), bez względu na dawkę nawożenia organicznego sprawił, że plony suchej masy na obiekcie kontrolnym były o około 60% mniejsze niż na pozostałych. Również tam uwidoczniły się największe procentowe różnice w plonowaniu między nawożeniem 20 i 40 t. Wysokość dawki zastosowanych nawozów organicznych nie wpłynęła istotnie na różnice w liczebności i składzie gatunkowym chwastów. Przy optymalnych warunkach wilgotnościowych tylko pielęgnacja mechaniczna spowodowała w tym doświadczeniu ich zniszczenie w ok. 77%, co w warunkach rolnictwa ekologicznego należy uznać za skuteczną metodę odchwaszczania.