KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Smardz jadalny

Opublikowano 13.09.2022 r.
Smardz jadalny jest jednym z pierwszych grzybów smardzowatych pojawiających się w  lasach i ogrodach. Grzyb ten występuje w Europie (Polska, Słowacja, Czechy, Dania, Francja, Hiszpania, Niemcy, Austria, Słowenia, Szwecja i Norwegia), w Azji (Chiny, Tajwan, Japonia, Korea Południowa), a także w Ameryce Północnej i w Nowej Zelandii.

smardz jadalny

Smardz jadalny występuje w lasach iglastych i liściastych. Najczęściej rośnie w pobliżu jesionów. Można go znaleźć również w miejscach trawiastych, na skrajach lasów, na brzegach potoków i rzek, wśród żywopłotów. Preferuje żyzne gleby bogate w szczątki organiczne, rzadko pojawia się na glebach organicznych.

Zazwyczaj rośnie w większych gromadach, ale czasami można spotkać pojedyncze osobniki. Smardze lubią wyrastać właśnie tam, gdzie glebę nawożono korą. Dzikie stanowiska występowania grzyba można znaleźć przeważnie na terenach górskich i podgórskich, wzdłuż potoków i wśród różowych lepiężników (roślina lecznicza z rodz. astrowatych). Chętnie pojawiają się tam, gdzie składowano lub obrabiano drewno drzew iglastych, a więc na polanach, gdzie zwozi się pnie świerkowe z lasów i w tartakach. Na nizinach występuje w lasach łęgowych pod topolą białą. Smardze jadalne lubią towarzystwo roślin różowatych i bywa, że pojawiają się w sadach owocowych, np. pod jabłoniami.

Gatunek ten objęty jest częściową ochroną prawną w Polsce. Ochronie podlegają jedynie okazy rosnące poza terenem ogrodów, upraw ogrodniczych, szkółek leśnych oraz poza terenami zieleni. Jest zaliczony do grzybów rzadkich – kategoria R na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ze względu na dość liczne stanowiska tego gatunku odnotowane w ostatnich latach na terenie całego kraju, według niektórych nie należy do grzybów rzadkich, choć nie jest też pospolity.

Smardze są jednymi z najsmaczniejszych grzybów jadalnych. Charakteryzują się delikatnym smakiem i korzennym aromatem. Ze względu na walory smakowe zyskał uznanie w wielu kuchniach, jednak należy go poddać obróbce termicznej, gdyż spożywany na surowo może być trujący. Zawiera duże ilości błonnika i białka, a także węglowodany oraz tłuszcze. W jego skład wchodzą także śladowe ilości witamin i składników mineralnych: jest bogaty w potas i żelazo. Najlepiej smakuje duszony lub smażony, ale można go także suszyć. Jest doskonałym dodatkiem do dań mięsnych, ryżu i makaronu. Można go z powodzeniem stosować również jako składnik zup i sałatek. Zielarze przygotowują na jego bazie nalewki, które mają lecznicze zastosowanie w przypadku chorób narządu wzroku. Z kolei obecne w tym grzybie dobrze przyswajalne białko, może być alternatywą dla białka zwierzęcego. Smardz jadalny obfituje w takie aminokwasy, jak: arginina, alanina, glicyna, cysteina, kwas glutaminowy, glutamina, izoleucyna, lizyna, metionina, fenyloalanina, seryna, tyrozyna, walina, leucyna, tryptofan, prolina. Dzięki temu bogactwu, smardz jadalny wykazuje działanie antyoksydacyjne, wspomagające pamięć, przyspieszające proces spalania tkanki tłuszczowej, przeciwzapalne i poprawiające nastrój.

Smardz jadalny może być mylony z innymi gatunkami, m.in. naparstnicą czeską, piestrzenicą, smardzem stożkowym czy smardzem wyniosłym. Należy zachować szczególną ostrożność, ponieważ pomyłka może skutkować poważnym zatruciem pokarmowym.

Przepis na smardze duszone w śmietanie

Składniki: 80 dag smardzów, 5 dag cebuli, 1 łyżka masła, 1 łyżka mąki, ¼ szklanki śmietany, sól i pieprz, 1 łyżka siekanego koperku lub zielonej pietruszki.


Wykonanie: grzyby starannie opłukać z piasku i innych zanieczyszczeń, pokroić w talarki i ugotować w osolonej wodzie. Cebulę pokroić w piórka, zeszklić na maśle, następnie dodać grzyby i 2–3 łyżki wody. Dusić do momentu, aż grzyby będą miękkie. Śmietanę wraz z mąką dodać do grzybów, doprawić solą i pieprzem, pogotować do czasu połączenia się składników. Gotową potrawę posypać koperkiem lub natką pietruszki.

Smacznego!
 

 

 
Emilia Kucińska
"Wieś Kujawsko-Pomorska", lipiec 2022 r. Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do niego tutaj
POWIĄZANE TEMATY:grzybysmardz jadalny
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO