KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • ODR Bratoszewice
  • Partner serwisu Narodowy Instytut Kultury i Dziedzictwa Wsi w Warszawie
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • Narodowy Instytut Wolności
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego

WYSZUKIWARKA

Bóbr – wróg czy przyjaciel?

Opublikowano 27.08.2022 r.
Bobry to zwierzęta, które w ostatnich latach wyrządzają rolnikom wiele szkód na polach. Należy jednak zwrócić uwagę, że przyczyniają się także do wzrostu bioróżnorodności.

bóbr europejski

Bóbr europejski

Bóbr europejski (Castro fiber) objęty jest częściową ochroną na mocy prawa krajowego. W przepisach o ochronie przyrody zawarte są informacje dotyczące szeregu zakazów, m.in. niszczenia nor, żeremi, tam oraz umyślnego płoszenia, odławiania, okaleczania i niepokojenia tych zwierząt. Ten największy gryzoń często niesłusznie uznawany jest za sprawcę powstawania powodzi. Tymczasem ma duże znaczenie dla wzrostu bioróżnorodności. Budowane przez bobry tamy podnoszą bowiem poziom wód w ciekach, przyczyniając się do zwiększenia naturalnej retencji wody.

W lasach prowadzi to do odtwarzania śródleśnych bagien, stanowiących cenne środowisko życia dla wielu gatunków roślin i zwierząt. W okolicach stawów bobrowych podwyższa się i stabilizuje poziom wody gruntowej, zmniejsza się erozja oraz zwiększają możliwości samooczyszczenia cieków wodnych.

Niestety, tamy budowane przez bobry w wielu przypadkach przyczyniają się do zalewania upraw rolnych, a głównym źródłem problemów jest
często brak bieżącej konserwacji systemów melioracyjnych. Zaniedbane rowy obfitują w bujną roślinność, która stwarza idealne warunki dla bytowania bobrów. Trzeba zdawać sobie sprawę, że rodzina bobrowa może składać się nawet z 10 osobników, a każdy z nich ma duży apetyt – latem na rośliny zielne i liście, a w okresie jesienno-zimowym i wczesnowiosennym na młode pędy, cienkie gałązki, łyko i korę.

Bobry mogą także powodować szkody w lasach i zadrzewieniach nadwodnych, ścinając drzewa na budowę tam i żeremi lub obgryzając je z kory.
„Walka” z bobrami jest bardzo trudna, uciążliwa i często skazana na niepowodzenie, ponieważ zwierzęta te mają doskonale rozwinięty węch, słuch i dotyk. Wyczuwają kierunek i siłę prądu wody i prawie natychmiast rozpoznają uszkodzenie tam. Ich naprawa zajmuje bobrom tylko kilka godzin. Przesiedlenie rodziny bobrowej również nie przynosi zamierzonych rezultatów, ponieważ opuszczone przez nią siedlisko natychmiast zajmowane jest przez kolejne osobniki.

Zapobieganie występowaniu bobrów jest natomiast proste, a polega przede wszystkim na szczególnym dbaniu o regularną konserwację urządzeń melioracyjnych i na właściwym utrzymaniu odpowiedniego stanu urządzeń wodnych (rowów melioracyjnych, wałów przeciwpowodziowych oraz grobli stawowych).

Wystarczy uczynić te miejsca mniej atrakcyjnymi i zasobnymi w pożywienie dla zwierząt. Ostatnio bardzo skuteczną metodą zwalczania bobrów jest pozostawienie wzdłuż cieków wodnych strefy buforowej o szerokości ok. 50 m, na której nie prowadzi się działań gospodarczych, jednak zabiegi te są niekorzystne dla producentów rolnych.

W uzasadnionych przypadkach właściwy regionalny dyrektor ochrony środowiska może wydać decyzję zezwalającą na odstępstwo od ww. zakazów, np. niszczenia tam. W tym celu należy do Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska złożyć wniosek. Mogą go składać właściciele gruntów, na których znajdują się tamy.

W przypadku wystąpienia takich barier na rzekach wniosek ten składa Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych. Natomiast, gdy tamy powstały na rowach, z wnioskiem występują właściciele lub zarządcy (rolnik lub spółka wodna, w imieniu spółki wodnej może wystąpić gmina). Samowolne ich niszczenie bez uzyskania odpowiedniej decyzji może być karane mandatem. W przypadku zniszczeń dokonanych przez te zwierzęta, zgodnie z ustawą, szacowaniem i wypłatą szkód zajmuje się właściwa Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. Po stwierdzeniu w swoim gospodarstwie szkody wyrządzonej przez bobry należy złożyć wniosek o odszkodowanie wraz z wymaganymi dokumentami:

  • kopią aktualnego aktu potwierdzającego prawo własności mienia
  • oświadczeniem poszkodowanego, że powstała szkoda skutkuje zmniejszeniem przychodów z działalności rolniczej
  • upoważnieniem od współwłaścicieli gruntów
  • umową dzierżawy (jeśli z wnioskiem występuje dzierżawca)
  • pozwoleniem wodnoprawnym lub pozwoleniem na budowę w przypadku wystąpienia szkód w obiektach stawowych.

Należy dostarczyć także pisemne pełnomocnictwo – w przypadku, gdy poszkodowany ustanowił pełnomocnika lub oświadczenie o odstąpieniu od dochodzenia odszkodowania przy współwłasności. Wymagane jest także przedłożenie oświadczenia poszkodowanego o planowanym terminie sprzątnięcia uprawy lub płodów rolnych, które uległy szkodzie, przy czym termin zbioru nie może być krótszy niż 14 dni od dnia zgłoszenia szkody.

Dla własnego bezpieczeństwa wskazane jest zrobienie dokumentacji w postaci fotografii tuż po zajściu zdarzenia. Wnioski te są zwolnione z opłaty skarbowej. Należy je złożyć do wydziału spraw terenowych, obejmującego swoim zasięgiem daną część województwa. Decyzja wydawana jest w terminie 30 dni od daty złożenia poprawnego wniosku. Odszkodowanie może być wypłacone za zniszczenia na terenie gospodarstwa rolnego
pod warunkiem, że szkody zostały zgłoszone nie później niż 14 dni po zakończeniu okresu zbiorów poszczególnych gatunków roślin uprawnych. Pracownicy RDOŚ, po analizie złożonego wniosku oraz dokumentów, ustalają z poszkodowanym termin wizji w terenie, podczas której opisywane są rodzaje szkody, dokonywane odpowiednie pomiary w celu oszacowania jej wielkości oraz spisywany jest protokół. Dopiero na tej podstawie, w oparciu o określone przeliczniki, obliczana jest wysokość kwoty odszkodowania.

 

 
Barbara Kuśmierek
Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
POWIĄZANE TEMATY:bobrybóbr
Komitet do spraw pożytku publicznego
NIW
Sfinansowano ze środków Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Rządowego Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030
PROO