Zabieg T-0 w zbożach ozimych

Zabieg T-0

Od kilku lat w naszym kraju są lekkie zimy, więc nie ma co liczyć, że patogeny się wymrożą. Niektóre odmiany roślin, mające niewystarczającą odporność na choroby grzybowe, potrzebują wyjątkowej uwagi.

W świetle zasad integrowanej ochrony, należy rozpoznać zagrożenie, aby pomyślnie je zwalczyć. Najbardziej typowe choroby zbóż, które można zaobserwować jesienią:

Zgorzel siewek (więdnięcie siewek, fuzarioza siewek)

Choroba grzybowa, która poraża kiełki i korzonki zarodkowe siewek. W tych częściach roślin pojawiają się brunatne, zatokowe plamy lub następuje całkowite ich brunatnienie. Kiełki są zniekształcone, poskręcane, spłaszczone i rzadko udaje im się wyjść na powierzchnię gleby. Jeśli jednak pierwszy liść przebije się, to jest on zniekształcony. Choroba ta prowadzi do całkowitego zamierania siewek, co jest przyczyną strat w plonie nawet do 20%. Najczęściej atakowane są: pszenica ozima, żyto i jęczmień.

Próg szkodliwości ekonomicznej dla pszenicy: brak opracowania.

Zapobieganie: stosowanie zaprawionego materiału siewnego.

Mączniak prawdziwy zbóż i traw

Choroba występująca już jesienią, która dotyka wiele gatunków zbóż. Objawia się watowatym nalotem (grzybnia) na nadziemnej części ro- ślin. Z czasem kolor grzybni ciemnieje, a wśród strzępek pojawiają się owocniki (czarne kropki). Zaatakowane chorobą liście żółkną i zamierają. Straty wywołane przez mączniaka prawdziwego mogą wynosić średnio ok. 40% plonu ziarna.

Próg szkodliwości ekonomicznej dla pszenicy jest uzależniony od fazy rozwojowej rośliny:

• w fazie krzewienia: 50-70% osobników z pierwszymi objawami porażenia (pojedyncze, białe skupienia struktur grzyba)
• w fazie strzelania w źdźbło: 10% roślin z pierwszymi objawami porażenia
• w fazie kłoszenia: pierwsze objawy porażenia na liściu podflagowym, flagowym lub na kłosie.

Septorioza paskowana liści pszenicy

Pierwsze objawy tej choroby pojawiają się już na liściach wschodzącego zboża. Początkowo są to małe, jaśniejsze, podłużne plamy, które szybko żółkną. Z czasem powiększają się, zajmując wydłużone, oddzielone nerwami obszary o nieregularnych końcach. Następnie na plamach pojawiają się ciemne punkty, czyli piknidia (owocniki grzyba), które są ułożone w równoległych rzędach. Przy silnym porażeniu zmiany te mogą pojawiać się na całym liściu i powodować jego zasychanie.

Choroba najczęściej występuje na pszenicy. Jednak można ją spotkać także na pszenżycie i życie oraz na jęczmieniu i niektórych trawach. Septorioza powoduje straty w plonie ziarna od 5 do 30%.

Próg szkodliwości ekonomicznej dla pszenicy jest uzależniony od fazy rozwojowej rośliny:

• w fazie krzewienia: 30-50% liści z pierwszymi objawami porażenia lub 1% liści z owocnikami
• w fazie strzelania w źdźbło: 10-20% porażonej powierzchni liścia podflagowego lub 1% liści z owocnikami
• w fazie kłoszenia: 5-10% porażonej powierzchni liścia flagowego lub 1% liści z owocnikami.

Łamliwość źdźbła zbóż (podsuszka)

Pierwsze objawy widoczne są na źdźbłach zbóż już jesienią w postaci plam o kształcie soczewek i kresek. Z czasem stają się jaśniejsze, a brunatna zostaje tylko obwódka. Na środkowej powierzchni tych zmian można zauważyć ciemną grzybnię. Zaatakowane źdźbła łatwo się łamią i wylegają.

Występowanie choroby prowadzi do osłabienia źdźbeł, zmniejszenia długości kłosa, obniżenia MTZ oraz wylegania zbóż poprzez wyłamywanie.

Próg szkodliwości ekonomicznej dla pszenicy od fazy krzewienia do strzelania w źdźbło to 20-30% źdźbeł z pierwszymi objawami porażenia.

Plamistość siatkowa jęczmienia

Poraża jęczmień we wszystkich fazach rozwoju. Choroba występuje w dwóch typach objawów (w zależności od szczepów grzyba i rośliny gospodarza):

• siatka lub brunatne, jednorodne plamy otoczone chlorotyczną siatką. Silnie porażone liście żółkną i zamierają. Nasileniu choroby sprzyja wysoka wilgotność powietrza (ok. 80%).

Proces zarodnikowania odbywa się w szerokich granicach temperatur od 10 do 25°C. Konidia roznoszone są przez wiatr na stosunkowo małe odległości. Zabiegi przy użyciu środków ochrony roślin wykonuje się zapobiegawczo lub z chwilą pojawienia się pierwszych objawów choroby – od końca fazy krzewienia do fazy kłoszenia. Wczesną wiosną warto wykonać lustrację plantacji i sprawdzić, czy na liściach nie pojawiają się nowe symptomy.

Próg szkodliwości ekonomicznej to 15-20% liści z pierwszymi objawami porażenia.

Zapobieganie występowaniu chorób grzybowych polega na: chemicznym zaprawianiu nasion, wyborze mniej podatnych na choroby odmian, stosowaniu przerwy w uprawie roślin zbożowych na tym samym polu, przyspieszeniu mineralizacji resztek pożniwnych, uregulowaniu stosunków powietrzno-wodnych gleby, zrównoważonym nawożeniu NPK, niszczeniu samosiewów zbóż, unikaniu sąsiedztwa zbóż oraz opryskiwaniu fungicydami. Niektóre środki ochrony roślin można stosować w tzw. terminie T-0, czyli do końca wegetacji jesiennej. Są to preparaty: Artemis 450 EC, Soligor 425 EC, Variano Xpro 190 EC, Aviator Xpro 225 EC, Kroton i Regalon.

Jesienna obserwacja zbóż ozimych, wczesne wykrycie problemu i wykonanie zabiegu fungicydowego umożliwiają oziminom niezakłócony rozwój. Dzięki temu wchodzą one w okres spoczynku zimowego zdrowe i silne. Ten stan pozwala im łatwiej przetrwać okres przerwy wegetacyjnej.