KalendarzRolników.pl
PARTNERZY PORTALU
  • Partner serwisu Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego
  • Partner serwisu Krajowa Rada Izb Rolniczych
  • ODR Bratoszewice

WYSZUKIWARKA

Właściwości zdrowotne jarzębiny

Opublikowano 09.10.2022 r.
Jarzębina to popularne drzewo nie tylko ze względu na swój ciekawy wygląd, ale przede wszystkim na łatwe warunki uprawy. Już wiele lat temu sadzono ją przy szkołach, parkach oraz wzdłuż ulic. Jest odporna na mróz i suszę, a rośnie zarówno w cieniu, jak i słońcu. 

jarzębina właściwości

Najpopularniejsze rodzaje jarzębiny to:

  • Fastigiata – odmiana charakteryzująca się powolnym wzrostem i wysokością ok. 8 m,
  • Pendula – ten typ jest bardziej dekoracyjny o kilkumetrowej szerokości korony,
  • Edulis – preferowana głównie w celach kulinarnych, gdyż rośnie najszybciej i jest to jarzębina jadalna. Ma czerwono-pomarańczowe owoce o słodko-kwaśnym smaku, nie zaleca się jeść jej w postaci surowej, ale w formie przetworów, inaczej może powodować biegunki i wymioty.

Drzewo kwitnie w maju, ale najpiękniej wygląda jesienią, gdy w pełni dojrzałe owoce nabierają szkarłatnoczerwonej barwy. Kuliste i mięsiste jagody są w smaku gorzkie i cierpkie. Utrzymują się na drzewie jeszcze dość długo po opadnięciu liści. Medycyna ludowa od stuleci wykorzystuje jej zdrowotne właściwości w chorobach płuc, nerek i wątroby.

Kwiaty jarzębiny zawierają karotenoidy, antocyjany i kwasy organiczne. Posiadają właściwości, które były wykorzystywane do łagodzenia wielu dolegliwości:

  • przy zaburzeniach pracy wątroby i nerek oraz występowaniu obrzęków,
  • jako środek moczopędny, przydatne przy łagodnych nieżytach przewodu pokarmowego,
  • odwar z kwiatów jarzębiny do płukania gardła przy chrypce;
  • wyciągi z jarzębiny to środek rozwalniający kał, przeciwreumatyczny i przeciwkamiczy,
  • w profilaktyce kamicy moczowej, cukrzycy, reumatyzmu, zaburzeń metabolicznych i artretyzmu,
  • zwiększa wydalanie kwasu moczowego;
  • zapobiega hipowitaminozie C,
  • pobudza przemianę materii,
  • stymuluje pracę jelit, działa przeciwzapalnie na błony śluzowe żołądka i jelit.

Napar z kwiatów jarzębiny 


1 łyżkę rozdrobnionych kwiatów zalać 1 szklanką wrzącej wody. Po 20–30 minutach przecedzić. Pić po ½ szklanki naparu 2–4 razy dziennie, zależnie od choroby. W nieżytach układu oddechowego, grypie, przeziębieniu dodać sok malinowy, miód i pić częściej.

W jarzębinie znajduje się wiele cennych substancji. Wśród nich wymienić można, między innymi witaminy: A, C, E, K. Owoce są też szczególnie bogate w witaminę C, są także ważnym źródłem witaminy P, a obu tych witamin niektóre odmiany jarzębiny mają więcej niż jabłka czy gruszki. Dostarcza minerałów: magnezu, miedzi, potasu i sodu. Ponadto zawiera antocyjany, kwasy organiczne, gorycze, garbniki, flawonoidy, terpeny i cukry, w tym przede wszystkim fruktozę.


Jak można wykorzystać owoce jarzębiny?


Suszona jarzębina – w tej formie można dodawać ją do herbaty, sosów czy nalewek. Suszone owoce działają w schorzeniach wątroby oraz nerek, chronią przed brakiem witaminy C w organizmie, a także m.in. stymulują jelita do prawidłowej pracy.

Jarzębina do herbaty


Zalecana jest przede wszystkim w okresie obniżonej odporności i podatności na przeziębienia. Wystarczy 2 łyżeczki suszonej jarzębiny zalać wrzącą wodą i odstawić na całą noc. Dla lepszego efektu warto wymieszać ją razem z dziką różą oraz czarną porzeczką.

Przetwory z jarzębiny


W łatwy sposób można przygotować marmoladę z owoców jarzębiny. Należy 0,5 kg owoców zalać wodą i gotować do miękkości. Następnie przetrzeć przez sitko, dodać 0,5 kg cukru i gotować, jak każdy rodzaj marmolady. Proporcje można dobierać według indywidualnych preferencji. Można również wykonać przetwory z czosnkiem, imbirem i papryką i wykorzystać jako dodatek do mięs. 

Nalewka z jarzębiny


Popularnością cieszy się też nalewka z jarzębiny, którą można pić po jednej łyżeczce, 3 razy w ciągu doby. Dojrzałe owoce należy zamrozić na 24 godziny, następnie sparzyć wrzątkiem, osuszyć i zalać spirytusem. Tak przygotowane owoce zostawić na 5 miesięcy w miarę słonecznym miejscu.

Po tym czasie zlać nalew. Zagotować wodę z cukrem. W zależności od upodobań można zastosować dowolną ilość cukru. Po ostudzeniu połączyć w proporcji: 1 litr nalewu uzupełniamy 870 ml wody. Całość odstawiamy na 4–6 tygodni. Po tym czasie nalewkę filtrujemy, rozlewamy do butelek i odstawiamy na 6 miesięcy. 


Dzikie owoce zbierajmy za miastem, w miejscach oddalonych od zakładów przemysłowych i ruchliwych szos. Zwracajmy uwagę, by nie były przejrzałe lub mokre, bo takie łatwo pleśnieją. 

 

 
Adam Kowalski 
Artykuł opublikowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach 
 
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj