Zaraza ziemniaka – prawdopodobnie najbardziej wyniszczająca choroba roślin uprawnych w rolnictwie
Czym jest zaraza ziemniaka Phytophthora infestans?
To poważna i powszechna choroba grzybowa roślin z rodziny psiankowatych Solanaceae, często nazywana też pomorem pomidorowym, bo atakuje również te warzywa. Może zniszczyć uprawy ziemniaków i pomidorów w ciągu zaledwie 10 dni. Patogen przyczynowy u wszystkich psiankowatych jest taki sam.
Ta niszczycielska choroba jest powodowana przez zarodniki mikrogrzyba Phytophthora infestans, które rozprzestrzeniają się na wietrze i zarażają owoce psiankowatych rosnące nad ziemią, jak i podziemne bulwy ziemniaków.
Pierwsze odnotowane przypadki zarazy ziemniaka pojawiły się w USA w Filadelfii i Nowym Jorku na początku 1843 r. Potem w 1845 r. przebyły Atlantyk do Europy wraz z transportem sadzeniaków do belgijskich rolników. Nasilenie tej choroby zaobserwowano w latach 40. XIX w., gdy kolejne epidemie zarazy ziemniaka doprowadziły do słynnego irlandzkiego „głodu ziemniaczanego”.
Kiedy pojawia się późna zaraza ziemniaka?
Zaraza późna jest szczególnie powszechna podczas ciepłej i wilgotnej pogody i może być bardziej problematyczna późnym latem. W Wielkiej Brytanii zaraza pomidorów i ziemniaków na południu może wystąpić nawet już w czerwcu. Choroba ta jest najbardziej szkodliwa dla roślin uprawianych na wolnym powietrzu, choć atakuje też uprawy szklarniowe pomidorów i ziemniaków, jeśli warunki pogodowe są bardzo wilgotne.
Jak wyglądają ziemniaki zaatakowane Phytophthora infestans?
Szczególnie bliżej wierzchołków i krawędzi liści pojawiają się ciemnobrązowe plamy, wokół których na spodniej stronie liści rozwijają się białe zarodniki grzyba. Na łodygach powstają dalsze zmiany chorobowe. Zaatakowane liście i łodygi szybko czerwienieją i gniją, powodując załamanie roślin w uprawach. Zarodniki są uwalniane i roznoszone z wiatrem, przez co szybko zarażają kolejne rośliny. Spłukiwane do gleby wraz z deszczem, mogą też infekować bulwy ziemniaków, powodując pod skórką czerwonobrunatną zgniliznę, rozprzestrzeniającą się stopniowo do środka bulwy. Podobnie wygląda to w uprawach pomidorów.
Jak rozprzestrzenia się zaraza ziemniaka na kolejne sezony wegetacyjne?
Zarodniki grzyba Phytophthora infestans zimują w postaci późnej zarazy w starych bulwach ziemniaków, które pozostają niezebrane w ziemi, lub zostały wyrzucone np. na kupę kompostu. Bulwy te porastają w następnym roku wiosną, wytwarzając od razu już zainfekowane pędy, z których uwalniają się świeże,wiosenne zarodniki grzybów, które roznosi wiatr i deszcz (wymywa je z gleby i niesie dalej), infekując nowe uprawy.
Uwaga!
Zaraza ziemniaka jest bardzo groźna i trudna do całkowitej eliminacji, tym bardziej, że w 2006 r. pojawiły się w Europie nowe agresywne genotypy tego patogenu! Na świecie choroba ta powoduje co roku ok. 6 miliardów dolarów szkód w uprawach.
Wskazówki dotyczące zwalczania pomoru pomidorów i ziemniaków. Zainfekowanych roślin już praktycznie nie uratujemy.
Bardzo ważne jest więc zapobieganie późnej zarazie, by uniemożliwi jej zimowanie:
- Do sadzenia ziemniaków wybieraj miejsca otwarte i z dobrym przepływem powietrza, pozostaw też wystarczającą przestrzeń pomiędzy roślinami. Umożliwi to lepszy przepływ powietrza i pozwoli liściom szybko obsychać po deszczu. To dobra przeszkoda w rozprzestrzenianiu się zarodników grzyba;
- Niestety na razie nie wyhodowano odmian całkiem odpornych na zarazę ziemniaczaną, można jednak wybierać do sadzenia odmiany możliwie najbardziej odporne na zarazki i choroby odmiany ziemniaków, jak np. węgierska seria Sarpo, opracowana specjalnie ze względu na ich doskonałą odporność na Phytophthora infestans i wirusy.
- Zawsze sadź wyłącznie zdrowe i wolne od chorób sadzeniaki, kupowane od renomowanego dostawcy;
- Rotacja upraw pomoże zapobiegać narastaniu chorób, dzięki unikaniu zakażonych roślin z przeoczonych rok wcześniej bulw ziemniaczanych, a jeśli coś zostanie i zacznie wiosną kiełkować, to trzeba to wyrwać i zniszczyć;
- Pryskaj uprawy ziemniaka ochronnym fungicydem, nawet zanim pojawią się oznaki zarażenia Phytophthora infestans, zaczynając już około czerwca, szczególnie, gdy IMGW przewiduje deszczowe okresy pogody. Oprysk powtarzaj po kilku tygodniach;
- Zainfekowane rośliny należy usunąć i zniszczyć (nie dodawać do sterty kompostu, lecz spalić). Jeśli bulwy ziemniaków są już rozwinięte, można je jeszcze uratować, wycinając i usuwając liście i łodygi.
- Trzeba też zniszczyć wszelkie niechciane lub chore bulwy ziemniaczane, by nie przenosić przetrwalników zarazy ziemniaka przez zimę na następny sezon wegetacyjny.
 |
Redakcja KalendarzRolnikow.pl
Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj
|