Mikroklimat obór w okresie zimowym

Mikroklimat w budynkach inwentarskich

Istnieje zależność pomiędzy kryteriami dobrostanu w środowisku produkcyjnym a stanem zwierząt. Zmniejszenie tych wymogów powoduje obniżenie odporności zwierząt. W efekcie przyczynia się do zminimalizowania uzyskanych rezultatów produkcji. Warto podkreślić, iż dobrostan dotyczy organizmu jako całości. W związku z tym odnosi się do jego funkcji psychicznych oraz zjawisk, które zachodzą w poszczególnych komórkach. Odpowiednie postępowanie w stosunku do zwierząt jest istotne zwłaszcza wobec osobników użytkowanych gospodarczo.

Zaobserwowano, że systemy utrzymania i żywienia wpływają na mleczność krów. Równie ważne jest stworzenie oraz zachowanie właściwego mikroklimatu wewnątrz obory. Podstawowe czynniki, jakie go określają, to: temperatura, wilgotność względna powietrza, zawartość w powietrzu szkodliwych gazów, prędkość ruchu powietrza, hałas oraz oświetlenie.

Stada bydła mlecznego, utrzymywane w nowoczesnych oborach o wysokich standardach bytowych, odznaczają się dużą dzienną wydajnością mleczną, dobrą zdrowotnością racic oraz znacznym pobieraniem paszy. Wszystkie udogodnienia i rozwiązania techniczne w budynkach inwentarskich sprowadzają się do osiągnięcia jak najwyższego poziomu dobrostanu krów. Wszelkie czynniki stresogenne wpływają niekorzystnie na zdrowie krów, w konsekwencji doprowadzając do spadku pobierania paszy, zwiększenia przypadków kulawizn, wysokiego poziomu drobnoustrojów i komórek somatycznych w mleku. W ekstremalnych przypadkach złe warunki bytowania mogą doprowadzić do wcześniejszego brakowania sztuk ze stada.

Temperatura

W odniesieniu do bydła mlecznego bardzo ważnym czynnikiem tworzącym mikroklimat w oborze jest temperatura. Powinna ona się utrzymywać minimalnie na poziomie 6 st. C dla krów w oborze oraz 16 st. C dla krów w porodówce. Optymalna temperatura wynosi 8-16 st. C. Nadmierna jej wysokość może doprowadzić do stresu cieplnego, który objawia się dyszeniem, zwiększonym poceniem się oraz spadkiem pobierania paszy.

Natomiast przy zbyt niskiej temperaturze organizm przeznacza znaczną część energii na ogrzanie się, co w przypadku krów mlecznych wpływa na obniżenie produkcyjności mleka lub pogorszenie jego jakości.

Wilgotność powietrza

Najkorzystniejszy poziom wilgotności względnej powietrza w oborze powinien wynosić 60-80%. Zarówno ten parametr, jak i temperatura oddziałują
na poziom produkcji mlecznej krów. Warto zaznaczyć, że istotnym elementem mikroklimatu w oborze jest również odpowiednia wentylacja. Ważne, aby zapewniony był swobodny przepływ powietrza w budynku inwentarskim. Właściwie działający system przede wszystkim zapobiega pogorszeniu kondycji zdrowotnej krów, przeziębieniom, schorzeniom dróg oddechowych oraz zatruciom, które są spowodowane zbyt wysokim poziomem stężenia zanieczyszczeń gazowych w obiekcie. Wentylacja, która działa prawidłowo, powinna usuwać nadmiar gazów znajdujących się w powietrzu, nieprzyjemny zapach oraz parę wodną zarówno wydychaną przez zwierzęta, jak i parującą z powierzchni obornika i paszy. Jej zadaniem jest także zapewnienie dopływu świeżego powietrza z zewnątrz budynku, ale bez doprowadzania do nadmiernego przeciągu. Dla krów mlecznych poziom wymiany powietrza powinien wynosić: w okresie zimowym – 90 m3/1 szt./h, a podczas okresu letniego – 350-400 m3/1 szt./h.

W oborze dla krów mlecznych dopuszczalne stężenia zanieczyszczeń gazowych wynoszą: dwutlenek węgla – 3000 ppm, siarkowodór – 5 ppm i amoniak – 20 ppm. Aby zapewnić odpowiednią wilgotność i temperaturę w budynku, stosowane są różnego rodzaju mieszacze powietrza, wentylatory, kurtyny ścienne, kominy wyciągowe oraz zraszacze wodne.

Oświetlenie

Kolejnym ważnym czynnikiem, który wpływa na bydło mleczne jest oświetlenie. Pomieszczenia, w których przebywają zwierzęta, powinny mieć zapewniony dostęp światła naturalnego lub być oświetlane światłem sztucznym w godzinach od 9.00 do 17.00. Dzięki zapewnieniu właściwego oświetlenia krowy mogą swobodnie się poruszać, pobierać wodę oraz paszę. Najkorzystniejszy poziom natężenia światła w obiektach dla bydła mlecznego wynosi od 20 do 30 lx.

Aby zapewnić właściwe warunki świetlne, stosowane są (w nowoczesnych budynkach bezstropowych) świetliki kalenicowe oraz otwierane kurtyny ścienne. Ponadto musi być zachowany odpowiedni stosunek powierzchni okien do powierzchni podłogi (w budynkach stropowych).

Hałas

Istotnym czynnikiem mikroklimatu, który oddziałuje na poziom produkcyjności krów mlecznych jest hałas. Podczas chowu powinny mieć one zapewnioną ciszę. Zwierzęta, które przebywają w hałasie o natężeniu 80 dB, spożywają mniejszą ilość paszy. Obserwuje się u nich zarówno silny niepokój, jak i przyspieszoną akcję serca. Natężenie dźwięku 90 dB wywołuje u krów przygnębienie oraz pobudzenie. Natomiast przy natężeniu hałasu do 95 dB występują objawy, takie jak: niepokój, przyspieszenie rytmu pracy serca, częste oddawanie kału, napięcie mięśni, osłabione skurcze żwacza czy zaleganie pokarmu. W przypadku natężenia dźwięku powyżej 100 dB można zauważyć u krów zmiany morfologiczne oraz biochemiczne we krwi. Przede wszystkim zwiększa się poziom glukozy oraz może pojawić się odpowiedź układu immunologicznego w postaci podwyższonej liczby białych krwinek krwi. Zjawisko to określane jest mianem leukocytozy. Dłuższe przebywanie krów w hałasie o wysokim natężeniu może niekorzystnie oddziaływać zarówno na ilość, jak i jakość produkowanego mleka, a także przyczyniać się do wystąpienia zaburzeń w układzie rozrodczym i cyklu rujowym oraz do uniemożliwienia zapłodnienia.

Sylwester Burtka Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj