KGW muszą zwrócić pieniądze... interweniuje RPO

Koła złożyły wnioski o pomoc finansową samodzielnie - odpowiednio 24 i 30 sierpnia. We wnioskach wskazały to samo miejsce i czas wydarzenia. KGW uzyskały pomoc po 8 tys. zł każde.

Pół roku później biuro ARiMR uznało wydarzenie za nieefektywną realizację pomocy finansowej i zobowiązało koła do zwrotu całej kwoty pomocy.  Decyzję utrzymał oddział regionalny ARiMR oraz WSA.

Koła wykorzystały te pieniądze na pokrycie poszczególnych kosztów organizacji wydarzenia 5 września 2021 r. Przeznaczono je na m.in. umowę z przychodnią zapewniającą funkcjonowanie punktu szczepień oraz przygotowanie atrakcji kulturalnych. Każde z kół zawierało samodzielne umowy, tak by wywiązać się ze swoich indywidualnych obowiązków wynikających z udzielonej pomocy. W rezultacie program wydarzenia był proporcjonalnie bogatszy. Do udziału zostali zaproszeni mieszkańcy obu wsi, których poinformowano dzięki plakatom i kampanii informacyjnej w internecie i mediach społecznościowych.

9 lutego 2022 r. kierownik Biura Powiatowego ARiMR wydał wobec obu kół decyzje zobowiązujące do zwrotu całej kwoty pomocy. W jego ocenie taki sam efekt osiągnięto by, gdyby wydarzenie zorganizowało tylko jedno koło.

Stanowisko te podzielił Wojewódzki Sąd Administracyjny. Wskazał, że „skoro skarżące Koło podało we wniosku, że jest organizatorem wydarzenia, to oznacza, że to ono samodzielnie, a więc odrębnie od innych podmiotów również ubiegających się o pomoc, zobowiązało się do zorganizowania konkretnego wydarzenia, a nie do jego współzorganizowania, czy uczestnictwa w nim.”

Sprawa trafiła do Rzecznika Praw Obywatelskich. 

W skargach kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje, że interpretacja przepisów, która doprowadziła do decyzji o odebraniu środków, jest niezgodna z konstytucyjną zasadą zaufania obywateli do państwa i prawa.

W skargach kasacyjnych zastępca RPO Stanisław Trociuk wskazuje, że nie ma wątpliwości, iż w dacie wskazanej we wnioskach kół o pomoc finansową odbyło się wydarzenie promujące akcję szczepień i umożliwiające mieszkańcom zaszczepienie. Zwraca ponadto uwagę na fakt, że – mimo faktycznego przeprowadzenia wydarzenia i poniesienia w związku z tym przez koła istotnych kosztów – oba koła zostały zobowiązane do zwrotu całości środków.

Nie można, zdaniem RPO, mówić o niezrealizowaniu celu finansowania, gdy bezsprzecznie doszło do promocji szczepień, co jest podstawowym celem stawianym przez ustawodawcę podmiotom ubiegającym się o pomoc finansową. 

Skargi podkreślają, że forma kołom forma pomocy została wprowadzona nieco ponad dwa miesiące przed planowanym terminem organizacji wydarzeń (miały odbyć się do 30 września 2021 r.). Koła gospodyń wiejskich nie miały zatem możliwości, by nabyć doświadczenia w składaniu wniosków w tym przedmiocie ani przewidzieć na podstawie praktyki, że wybrana przez nie forma spowoduje odebranie pomocy - zwłaszcza że przepisy nie zawierały wyraźnych wytycznych co do odrębności czasowej wydarzeń organizowanych przez poszczególne koła. A skoro kierownik BP ARiMR, wydając decyzje o przyznaniu płatności kołom, dysponował oboma wnioskami i wiedział, że zakładają one organizację wydarzeń w tym samym miejscu i czasie, koła tym bardziej miały prawo przewidywać, że realizacja planu wskazanego we wnioskach nie narazi je na odebranie pomocy.

RPO wnosi o uchylenie zaskarżonych wyroków WSA i przekazanie mu obu spraw do ponownego rozpoznania.

Źródło: RPO