Nowe zasady identyfikacji i rejestracji zwierząt

Wprowadzane zmiany w zakresie identyfikacji i rejestracji zwierząt gospodarskich dotyczą:

• gatunków zwierząt objętych obowiązkiem ewidencjonowania
• zasad i terminów dokonywania zgłoszeń
• wyboru środków identyfikacji.

Nowelizacja przepisów ma skutkować dostosowaniem polskiego prawa do regulacji obowiązujących w Unii Europejskiej. Pozwoli także na skuteczne czuwanie nad dobrostanem zwierząt i walkę z chorobami, np. afrykańskim pomorem świń czy ptasią grypą. Jednocześnie system identyfikacji i rejestracji zwierząt po modyfikacjach ma być kompatybilny, m.in. z bazami danych Inspekcji Weterynaryjnej.

Rozbudowanie ewidencji

Dotychczasowy rejestr zwierząt gospodarskich i siedzib stad, który zawierał dane dotyczące bydła, owiec, kóz i świń, zostanie uzupełniony o informacje na temat nowych gatunków zwierząt: koniowatych, wielbłądowatych, jeleniowatych, a także zakładów drobiu.

Obowiązkowi zgłoszenia podlegać będą cztery główne rodzaje działalności:

1. siedziba stada, jeśli: prowadzi się chów, hodowlę, wypas, miejsce gromadzenia, grupę tresowanych zwierząt, ich skup, obrót nimi, pośrednictwo w tym obrocie bądź cyrk objazdowy; organizuje się targi, wystawy, pokazy lub konkursy zwierząt;
2. dokonuje się uboju tych pochodzących z innych siedzib w celu produkcji mięsa na użytek własny
3. rzeźnia
4. zakład drobiu 
5. zakład przetwórczy lub spalarnia. 

Nowe zasady i terminy dokonywania zgłoszeń

Każdy z wyżej wymienionych rodzajów działalności oznaczony zostanie odrębnym numerem. Posiadacze zwierząt dotychczas nieewidencjonowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa będą zobowiązani do wystąpienia o nadanie statusu producenta i do zarejestrowania:

• siedziby stada koniowatych oraz zgłoszenia zwierząt w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy
• siedziby stada jeleniowatych i wielbłądowatych nie później niż 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy – również od tej daty posiadacze zwierząt będą mieć 18 miesięcy na oznakowanie i zgłoszenie zwierząt
• zakładu drobiu oraz dokonania zgłoszenia w komputerowej bazie liczby ptaków lub jaj wylęgowych w ciągu 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.

Odrębne terminy będą obowiązywać na zgłaszanie urodzeń i znakowanie zwierząt w zależności od gatunku:

• hodowcy bydła na dokonanie obu czynności będą mieć niezmiennie 7 dni
• posiadacze owiec i kóz na zgłoszenie urodzeni zwierzęcia i jego oznakowanie dostaną do 30 dni, jeśli matka była objęta wsparciem dobrostanowym;
• w innym przypadku znakowanie owcy lub kozy będzie musiało nastąpić w terminie 30 dni od dnia objęcia matki wsparciem – jednak nie później niż 180 dni od dnia urodzenia potomstwa lub przed opuszczeniem przez nie siedziby stada, w której się urodziło
• w przypadku jeleniowatych i wielbłądowatych termin na dokonanie obu czynności wyniesie maksymalnie 9 miesięcy
• w przypadku świń, nowe przepisy zobligują ich posiadacza do poinformowania o urodzeniu i oznakowaniu tych zwierząt nie później niż 37 dni od zdarzenia, a informacja o podejrzeniu wystąpienia choroby zakaźnej powinna znaleźć się w komputerowej bazie w ciągu 2 dni
• gdy mowa o koniowatych – na zgłoszenie urodzenia ustawa daje 3 miesiące, a opisu i identyfikacji będzie musiał dokonać właściwy związek hodowców koni w ciągu 12 miesięcy od urodzenia zwierzęcia.

W przypadku wszystkich wymienionych gatunków trzeba będzie poinformować o zdarzeniu innym niż urodzenie przed upływem 7 dni od jego wystąpienia.

Dopuszczenie alternatywnych metod identyfikacji

Zmiana przepisów pozwoli na stosowanie unijnych środków identyfikacji:

• zwykłych i elektronicznych kolczyków lub opasek na pęcinę
• kapsułek ceramicznych (bolusów)
• wszczepianych transponderów
• tatuaży.

Będzie to uzależnione od kombinacji oznaczeń przypisanych konkretnym gatunkom zwierząt oraz oferty dostawców, którzy zostali wpisani na prowadzoną przez ARiMR listę.

Upowszechnianie internetowej obsługi zgłoszeń

Od wejścia w życie ustawy nałożony zostanie obowiązek składania zgłoszeń w formie elektronicznej na podmioty nadzorowane – rzeźnie, pośredników czy targi i spalarnie. Natomiast posiadacze zwierząt do końca 2025 roku wciąż będą mogli dokonywać zgłoszeń w formie papierowej. Formularze do pobrania i wydruku dostępne będą wyłącznie na stronie internetowej agencji.

Obowiązkowe stanie się od 2026 roku informowanie o zdarzeniach dotyczących utrzymywanych zwierząt za pośrednictwem aplikacji IRZplus. Ci, którzy robią to teraz wyłącznie elektronicznie, zostaną automatycznie zwolnieni z obowiązku prowadzenia tradycyjnej księgi rejestracji lub ewidencji.

Natomiast w przypadku świń 2 razy w roku (do 30 czerwca oraz do 31 grudnia) trzeba będzie sporządzać spis zwierząt, który uwzględni również nieoznakowane jeszcze zwierzęta. Istotną zmianą jest także rezygnacja z paszportów dla bydła w obrocie krajowym. W przypadku planowanego wywozu zwierzęcia tego gatunku do innego kraju Unii Europejskiej obowiązkowe będzie zgłoszenie tego z wyprzedzeniem 5 dni w biurze powiatowym ARiMR, które w ciągu 3 dni wyda bezpłatnie niezbędny dokument. Będzie go można odebrać osobiście, za pośrednictwem placówki pocztowej lub pobrać z systemu – po wcześniejszym wyrażeniu na to zgody.

Ustawa z 4 listopada 2022 r. o systemie identyfikacji i rejestracji zwierząt weszła w życie 6 stycznia 2023 r.

Anita Maj-Kałdońska Artykuł opublikowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj