Odkwaszanie i regeneracja gleb

Odkwaszanie gleb

Nadmierne zakwaszenie gleb jest wypadkową działania wielu, bardzo często wzajemnie powiązanych procesów.

Na glebach nazbyt kwaśnych można zaobserwować:

• zwiększone wymywanie składników pokarmowych poza strefę korzeni roślin; jest to związane z ograniczeniem rozwoju systemu korzeniowego; ma on małą masę i nie przenika w głębsze warstwy profilu glebowego; nie pobiera łatwo przemieszczających się z warstwy ornej w głąb gleby: azotanów, potasu, magnezu i siarki
• uwstecznienie (zmniejszenie dostępności dla roślin) składników pokarmowych; w glebach charakteryzujących się pH KCl poniżej 5,5 pojawiają się formy wymienne glinu i żelaza trójwartościowego, które łącząc się z przyswajalnymi formami fosforu, powodują jego niedostępność dla roślin
• zahamowanie rozwoju drobnoustrojów glebowych asymilujących azot z powietrza i dostarczających ten pierwiastek roślinom
• podwyższenie zawartości form rozpuszczalnych niektórych metali ciężkich (kadm, nikiel, ołów), które mogą oddziaływać hamująco na wzrost i rozwój roślin; mogą się także zwiększyć powyżej wymaganych norm zawartości form rozpuszczalnych manganu i cynku w glebach.

Można więc stwierdzić, że warunkiem uzyskania opłacalnych i jakościowo dobrych plonów roślin jest przede wszystkim doprowadzenie gleb do optymalnego odczynu. Ustalając wielkość dawki nawozów wapniowych i wapniowo-magnezowych, należy wziąć pod uwagę wymagania gatunków uprawnych pod względem odczynu gleb. Rośliny podzielono na trzy grupy. Pierwsza z nich – to rośliny wrażliwe na zakwaszenie gleb, wymagające podłoża o pH KCl od 6,5 do 7,2. Zalicza się do niej: buraki cukrowe i pastewne, pszenicę, jęczmień, koniczynę, lucernę, bobik, kapustę, rzepak i konopie. Grupa druga – to rośliny wymagające gleb o pH KCl od 5,5 do 6,5. Występują tu: ziemniaki, owies, żyto, pszenżyto, rzepa, brukiew, len oraz łubiny: biały i niebieski. W grupie trzeciej są rośliny, które w niewielkim stopniu reagują na zakwaszenie gleb, a nawet na zakwaszonych ziemiach (pH KCl 5,5) dobrze się rozwijają (łubin żółty, seradela).

Stacje chemiczno-rolnicze oceniają potrzeby wapnowania (konieczne, potrzebne, ograniczone i zbędne) na podstawie kategorii agronomicznej gleb i pH. „Ogólnopolski program regeneracji środowiskowej gleb poprzez ich wapnowanie” ma na celu wsparcie działań regeneracyjnych gleb zakwaszonych w wyniku oddziaływania czynników antropogenicznych. Realizowany będzie w latach 2019–2023.

Z programu będą mogli skorzystać posiadacze użytków rolnych o powierzchni przekraczającej 75 ha, jednak dofinansowanie może być tylko do powierzchni max 75 ha. Wsparciu podlegać będzie regeneracja gleb o odczynie pH mniejszym lub równym 5,5. Dla danej działki ewidencyjnej
będzie udzielone nie częściej niż raz na cztery lata.

Należy wykonać badanie pH gleby (raz na 4 lata), próbka powinna być pobrana z powierzchni nie większej niż 4 ha. Należy również mieć zalecenia dotyczące wapnowania (zakupiona ilość nawozu powyżej zapotrzebowania na CaO + MgO nie zostanie dofinansowana).

Kosztami kwalifikowanymi są wydatki poniesione w okresie od 1.06.2019 r. do 31.10.2023 r. na zakup:

• wapna nawozowego odpowiadającego typom wapna nawozowego, określonym w załączniku nr 6 do Rozporządzenia Ministra Gospodarki z 8 września 2010 r. w sprawie sposobu pakowania nawozów mineralnych, umieszczania informacji o składnikach nawozowych na tych opakowaniach, sposobu badania nawozów mineralnych oraz typów wapna nawozowego (Dz.U. Nr 183, poz. 1229)
• środka wapnującego, o którym mowa w przepisach Rozporządzenia (WE) nr 2003/2003 Parlamentu Europejskiego i Rady z 13 października 2003 r. w sprawie nawozów.

Ważne jest umieszczenie na fakturze informacji o typie i odmianie zakupionego wapna nawozowego lub środków wapnujących oraz zawartości CaO lub CaO + MgO.

Wielkości dopłat:

• do 300 zł/t czystego składnika odkwaszającego (CaO oraz MgO) dla gospodarstw o powierzchni nieprzekraczającej 25 ha użytków rolnych
• do 200 zł/t czystego składnika odkwaszającego (CaO oraz MgO) dla gospodarstw o powierzchni powyżej 25 ha, ale nieprzekraczającej 50 ha użytków rolnych
• do 100 zł/t czystego składnika odkwaszającego (CaO oraz MgO) dla gospodarstw o powierzchni powyżej 50 ha, przy czym gospodarstwa powyżej 75 ha użytków rolnych mogą uzyskać dofinansowanie do zakupu wapna nawozowego lub środka wapnującego niezbędnego do wysiewu na powierzchni nieprzekraczającej 75 ha użytków rolnych w ciągu 1 roku kalendarzowego.

Do 31 października 2023 r. musi nastąpić zakup wapna nawozowego lub środka wapnującego, natomiast wniosek należy złożyć do 30 listopada 2023 roku.

Magdalena Krasoń Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj