Krzem – mikroelement (nie)zbędny?

Krzem

Ostatnie lata przyniosły szereg badań nad znaczeniem krzemu dla roślin uprawnych. Wykazały one, że rola tego mikroelementu we wzroście i rozwoju jest bardzo duża. Z dużej zawartości krzemu w organizmie znane są: drzewa iglaste, paprocie, mchy, skrzypy, a wśród roślin uprawnych – jednoliścienne. W roztworze glebowym, z którego pobierana jest większość składników pokarmowych, występuje pewna płynna forma krzemu – kwas krzemowy (H4 SiO4). Uwalnianie tego związku chemicznego z krzemianów i krzemionki jest procesem bardzo powolnym. Natomiast wyzwolony do roztworu glebowego jest bardzo niestabilny. Poza tym, na ilość dostępnego dla upraw krzemu wpływa dodatkowo temperatura, ale przede wszystkim poziom wolnej formy zależy głównie od odczynu gleby i zawartości próchnicy.

Stwierdzono, że dolistne dokarmianie krzemem prowadzić może do zwiększenia zawartości chlorofilu w tkance asymilacyjnej roślin i wpływać na intensyfikację procesu syntezy cukrów. Nawożenie tym pierwiastkiem działa korzystnie na warzywa, zarówno zwiększając ich odporność na choroby, jak i poprawiając ich jakość. Dzieje się tak z dwóch powodów. Po pierwsze: krzem pobrany przez rośliny zostaje wbudowany w ściany komórkowe, sprawiając, że stają się one mocne, a tym samym utrudniają przenikanie patogenów. Ponadto krzem wysyca wiązki przewodzące w roślinie, dzięki czemu zapobiega ich wiotczeniu, jednocześnie ułatwiając transport wody w całym organizmie.

Dzięki mocnym ścianom komórkowym rośliny w warunkach niedoboru wody nie tracą turgoru, przez co lepiej znoszą suszę. Krzem stymuluje także rozrost masy korzeniowej oraz prowadzi do lepszego przyswajania potasu, a ten z kolei odpowiada za prawidłową gospodarkę wodną w roślinie. W taki pośredni sposób krzem pozwala roślinie przetrwać stres związany z suszą oraz sprawia, że jest ona lepiej przygotowana na walkę ze szkodnikami (np. mszycami) i patogenami (np. wirusami, bakteriami, grzybami).

Opisane powyżej właściwości krzemu sprawiają, że szczególnie w uprawach ekologicznych warto rozważyć zabiegi nawożenia tym składnikiem. Dla rolnictwa ekologicznego zostało dopuszczonych do stosowania kilka preparatów zawierających w swoim składzie krzem. Są to między innymi:

• Algasil – w składzie: K2O rozp. w wodzie – 9,59%; SiO2 rozp. w wodzie – 20,11%; do stosowania w ogrodnictwie (drzewa i krzewy owocowe, rośliny warzywne)
• Herbagreen®Basic – w składzie: CaO – 38,3%, SiO2 – 14,3%, MgO – 2,1%, S-SO 3 – 0,5%, P 2O5 – 0,1%, K 2 O – 0,1%; przeznaczenie: rośliny ogrodnicze (drzewa i krzewy owocowe, rośliny warzywne)
• Lithovit – w składzie: CaCO 3 – 84,5%, MgCO 3 – 4,6%, SiO 2 – 7,6%, Fe – 0,75%, Mn – 0,017%; przeznaczenie: okopowe, oleiste (rzepak), pastewne (kukurydza), rośliny ogrodnicze (rośliny warzywne), specjalne (chmiel), zboża
• Optysil ECO – w składzie: Si-SiO 2 – 16,5%; do stosowania w okopowych (ziemniaki), oleistych (rzepak, soja), pastewnych (kukurydza), roślinach ogrodniczych (drzewa i krzewy owocowe, rośliny warzywne), uprawach polowych (strączkowe), zbożach
• Ökophos PLUS – w składzie: CaO – 31%, CaCO3 – 38%, MgCO3 – 15%, P2O5 – 5%, S – 4%, SiO2 – 8%, Mn – 400 mg/kg, Cu – 90 mg/kg, Zn – 90 mg/kg, Se – 4,5 mg/kg; do stosowania na użytki zielone.

Aby samodzielnie przygotować preparat krzemowy, można do tego celu użyć ziela skrzypu polnego i na jego bazie przygotować gnojówkę do podlewania roślin, bowiem skrzyp polny zawiera między 5 a 8% kwasu krzemowego, łącznie z rozpuszczalnymi w wodzie krzemianami.

Halina Abramowicz Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj