Płatności rolno-środowiskowo-klimatyczne na nowych zasadach

Istotą nowych interwencji jest również promowanie praktyk przyczyniających się do ochrony: siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków ptaków, zasobów genetycznych roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich, organizmów pożytecznych (w tym zapylaczy), a także różnorodności krajobrazu. Natomiast różnice wynikają ze zmian przepisów unijnych, doświadczeń wyniesionych z poprzedniego okresu programowania oraz konieczności realizacji dodatkowych potrzeb środowiskowo-klimatycznych i z zakresu ochrony zasobów genetycznych – czytamy w projekcie rozporządzenia.

Niektóre z dotychczasowych pakietów, np. Rolnictwo zrównoważone czy Międzyplony z Pakietu 2. Ochrona gleb i wód zostały przeniesione do dobrowolnych praktyk w ramach ekoschematów. W zamian pojawiają się nowe propozycje, tj. Interwencja 3. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000 oraz Interwencja 7. Bioróżnorodność na gruntach ornych wraz z wariantami: 1. Wieloletnie pasy kwietne i 2. Ogródki bioróżnorodności. Nowe zobowiązania też będą trwały minimum 5 lat, a ich realizacja powiązana jest z koniecznością posiadania stosownego Planu działalności rolnośrodowiskowej oraz skorzystania z opieki doradcy rolnośrodowiskowego lub eksperta przyrodniczego (w zależności od tego, jakich wymogów dotyczy zobowiązanie) i przekazania tego dokumentu do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa w terminie do 25 dni od momentu, w którym upływa termin składania wniosków o przyznanie płatności. Wyjątkiem jest Interwencja 6. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie, gdzie plan działalności nie będzie wymagany. Ponadto konieczne jest prowadzenie rejestru działalności rolnośrodowiskowej, zawierającego listę działań agrotechnicznych, w tym zastosowania nawozów i wykonania zabiegów przy użyciu środków ochrony roślin oraz wykaz wypasów zwierząt, jeśli taki spis jest prowadzony. Natomiast w przypadku Interwencji 1. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000 oraz Interwencji 2. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000 konieczne jest posiadanie dokumentacji przyrodniczej, stanowiącej szczegółową charakterystykę danego siedliska przyrodniczego lub siedliska lęgowego ptaków, sporządzonej przez eksperta przyrodniczego.

Zobowiązanie rolno-środowiskowo-klimatyczne realizowane jest w ramach jednego wariantu albo jednej rasy lokalnej zwierząt lub jednej interwencji (w przypadku, gdy nie obejmuje wariantu). Jednocześnie można wykonywać więcej niż jedno takie same zobowiązanie, pod warunkiem, że zostały podjęte w różnych latach (z wyjątkiem przejęcia go od innego beneficjenta). Zobowiązanie RŚK realizowane jest od 15 marca roku, w którym rolnik złożył wniosek o przyznanie pierwszej płatności rolno-środowiskowo-klimatycznej. Obejmuje ono użytki rolne, obszary przyrodnicze lub zwierzęta ras lokalnych zadeklarowane we wniosku o przyznanie płatności. Będzie można skorzystać z następujących interwencji:

1. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków na obszarach Natura 2000 oraz 2. Ochrona cennych siedlisk i zagrożonych gatunków poza obszarami Natura 2000

Interwencje te mają na celu utrzymanie, zapobieganie pogarszaniu się lub przywrócenie właściwego stanu ochrony cennych siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk lęgowych ptaków, których występowanie jest uzależnione od prowadzenia działalności rolniczej. Wspierane będą następujące siedliska:

•  przyrodnicze: zmiennowilgotne łąki trzęślicowe, zalewowe łąki selernicowe i słonorośla, murawy, półnaturalne łąki wilgotne, półnaturalne łąki świeże i torfowiska
• lęgowe ptaków: rycyka, kszyka, krwawodzioba, czajki, dubelta, kulika wielkiego, wodniczki, derkacza.

Stawki płatności (w zależności od siedliska) wynoszą od 912 do 1.612 zł/ha.

2. Ekstensywne użytkowanie łąk i pastwisk na obszarach Natura 2000

Celem tego działania jest ekstensywne użytkowanie rolnicze na trwałych użytkach zielonych na obszarach Natura 2000, aby zapobiec zanikaniu łąk i pastwisk oraz by przeciwdziałać intensyfikacji rolnictwa. W ramach tej interwencji rolnik zobowiązuje się do realizacji wymogów związanych z ekstensywnym, rolniczym użytkowaniem gruntów, obejmujących szczególnie stosowanie odpowiedniej liczby pokosów, ekstensywny wypas zwierząt, a także dostosowanie terminów koszenia lub wypasu do potrzeb ochrony przyrody. Stawka płatności wynosi 836 zł/ha.

3. Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych

Pakiet ten polega na ochronie sadów dawnych odmian drzew owocowych, nieprzydatnych do uprawy towarowej, lecz stanowiących cenne dziedzictwo i zasób genetyczny, a także środowisko życia wielu organizmów i wartościowy element krajobrazu wiejskiego. Lista odmian zostanie określona w przepisach krajowych. Stawka płatności wynosi 2.117 zł/ha.

4. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie

Interwencja ta ma za zadanie zachowanie zagrożonych erozją genetyczną tradycyjnych i rzadkich w uprawach gatunków i odmian roślin rolniczych, warzywnych i zielarskich, w tym odmian regionalnych, amatorskich i marginalnych, zarejestrowanych w Krajowym Rejestrze. Stawka płatności wynosi: 1.411 zł/ha (w przypadku wariantu 5.1 Uprawa rzadkich gatunków lub odmian roślin) lub 1.619 zł/ha (dla wariantu 5.2 Wytwarzanie
nasion lub materiału siewnego rzadkich gatunków lub odmian roślin). Maksymalna powierzchnia wsparcia w ramach obu wariantów nie może być łącznie większa niż 5 ha dla gatunku/odmiany.

5. Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie

Działanie to sprzyja zachowaniu i gospodarczemu wykorzystaniu zasobów genetycznych zwierząt gospodarskich przez wsparcie hodowli ras zachowawczych bydła, koni, świń, owiec i kóz. Stawka w zależności od gatunku i rasy mieści się w przedziale 500-5.925 zł/szt.

Wspierane rasy:
• bydło (wsparcie do samic i samców) – polskie czerwone, białogrzbiete, polskie czerwono-białe, polskie czarno-białe; stawki płatności:
2.738 zł/szt. – bydło mleczne, 1.752 zł/szt. – bydło mięsne (dodatkowo jednorazowa płatność rekompensująca koszty udostępnienia samców w celu pozyskania nasienia – 15.131 zł/szt.)

• konie (wsparcie do samic i samców) – koniki polskie, huculskie, małopolskie, śląskie, wielkopolskie, zimnokrwiste (w typie sokólskim i sztumskim); stawka płatności (w zależności od rasy): 2.185-5.925 zł/szt. owce (wsparcie do samic; stawka płatności uwzględnia utrzymanie samców) – wrzosówka, świniarka, olkuska, polska owca górska odmiany barwnej, merynos odmiany barwnej, uhruska, korideil, pomorska, merynos, wielkopolska, żelaźnieńska, kamieniecka, cakiel podhalański, polski w starym typie, czarnogłówka, owca pogórza, polska owca górska i białogłowa owca mięsna; stawka płatności: 500 zł/szt.

• świnie (wsparcie do samic i samców) – puławska, złotnicka biała, złotnicka pstra; stawka płatności: 1.335 zł/szt.

• kozy (wsparcie do samic; stawka płatności uwzględnia utrzymanie samców) – koza karpacka, koza kazimierzowska i koza sandomierska; stawka płatności: 953 zł/szt.

6. Bioróżnorodność na gruntach ornych

W ramach tej interwencji promowane są działania dotyczące wzbogacenia bioróżnorodności i krajobrazu wiejskiego oraz zapewnienia miejsca bytowania oraz bazy pokarmowej dla organizmów pożytecznych poprzez zakładanie na gruntach ornych i utrzymanie:

• wieloletnich pasów kwietnych z wielogatunkowych (minimum 10 gatunków) mieszanek miododajnych roślin zielnych, w tym dzikich i uprawnych, o szerokości 3-9 m i powierzchni co najmniej 0,1 ha

Termin wysiewu mieszanki przypada na okres od 15 sierpnia do 31 października (w roku poprzedzającym rok rozpoczęcia realizacji zobowiązania) lub od 1 kwietnia do 15 maja. Koszenie 50% powierzchni pasa wymagane jest raz w roku w terminie od 1 września do 31 października. W dwóch kolejnych latach należy pozostawić nieskoszony inny fragment pasa oraz zebrać i usunąć skoszoną biomasę. Udział powierzchniowy roślin z gatunków z rodziny traw stanowi nie więcej niż 20%. Stawka płatności wynosi 2.342 zł/ha.

• ogródków bioróżnorodności – wielogatunkowych upraw, na powierzchni od 0,1 do 0,5 ha

Rolnik realizuje w tym przypadku wymogi związane przede wszystkim z wytwarzaniem materiału siewnego rzadkich gatunków lub odmian roślin w rolnictwie (minimum 3 gatunki) oraz roślin zielarskich (minimum 1 gatunek) i warzywnych (minimum 1 gatunek), określonych w przepisach krajowych a także materiałów pozyskanych z kolekcji banków genów. Minimalna wymagana liczba gatunków wynosi 20. Powierzchnia uprawy któregokolwiek z uprawianych gatunków lub odmian nie może przekraczać 50% powierzchni ogródka bioróżnorodności. Stawka płatności wynosi 3.501 zł/ha.

Ewa Kłosińska Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj