Rola i znaczenie międzyplonów w Planie Strategicznym dla WPR 2023-2027

GAEC 6 MINIMALNA POKRYWA GLEBOWA W NAJBARDZIEJ NEWRALGICZNYCH OKRESACH 

W nowym programowaniu międzyplony pojawiają się w GAEC 6. i spełniają rolę okrywy roślinnej. GAEC 6 to 
norma, która wymaga pokrywy glebowej (okrywa roślinna, ściernisko, resztki pożniwne, mulcz), którą należy utrzymywać co najmniej od dnia 1 listopada  do dnia 15 lutego na powierzchni stanowiącej co najmniej 80% gruntów ornych, wchodzących w skład gospodarstwa rolnego.

Obowiązek ten dotyczy wszystkich gospodarstw. 

GAEC 7 ZMIANOWANIE  I DYWERSYFIKACJA UPRAW NA GRUNTACH ORNYCH 

Międzyplon w normie GAEC 7, czyli Zmianowanie i dywersyfikacja upraw na GO będzie mógł przerwać monokulturę oraz spełnić obowiązek, że na  co najmniej 40% GO w gospodarstwie  jest prowadzona inna uprawa w plonie  głównym w porównaniu z rokiem poprzednim. Ten warunek będzie spełniony jeśli: po zbiorze uprawy w plonie głównym zostanie wprowadzony  międzyplon ozimy utworzony przez 
wysiew co najmniej jednego gatunku  roślin i tworzący okrywę roślinną co  najmniej od dnia 1 listopada do dnia  15 lutego, lub międzyplon ścierniskowy  utworzony przez wysiew co najmniej jednego gatunku roślin w okresie od  dnia1 lipca do dnia 20 sierpnia i utrzymany co najmniej do dnia 15 października, a w przypadku złożenia oświadczenia o dniu wysiewu – przez okres  co najmniej 8 tygodni od tego dnia.

GAEC 8 UTRZYMANIE ELEMENTÓW  I OBSZARÓW NIEPRODUKCYJNYCH 

Norma jest podobna do obowiązku realizacji EFA w poprzednim okresie programowania. Tu również międzyplon może pomóc spełnić tę normę, przy czym podobnie jak przy EFA funkcjonuje tu współczynnik ważenia równy 0,3. Oznacza to, że 1 ha międzyplonu może realizować 0,3 ha obszaru nieprodukcyjnego. Wówczas międzyplon ścierniskowy to wysiew co najmniej jednego gatunku roślin w okresie od dnia 1 lipca do dnia 20 sierpnia i utrzymany co najmniej do dnia 15 października lub utrzymany przez okres co najmniej 8 tyg. (warunek: rolnik w terminie 7 dni od dnia wysiewu zgłosi to działanie do PB ARiMR).

Natomiast międzyplon ozimy jest utworzony przez wysiew co najmniej jednego gatunku roślin i tworzy okrywę roślinną co najmniej od dnia 1 listopada danego roku do dnia 15 lutego kolejnego roku, przy czym po dniu 15 listopada dopuszcza się ich mulczowanie.

EKOSCHEMAT  ROLNICTWO WĘGLOWE 

W ekoschemacie objętym systemem punktowym: Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi międzyplon jest praktyką, za realizację której rolnik może otrzymać 5 pkt. Międzyplony muszą stanowić mieszankę utworzoną z co najmniej 2 gatunków roślin z grup (zboża, oleiste, pastewne, bobowate drobnonasienne, bobowate grubonasienne, miododajne, z wyłączeniem mieszanki złożonej wyłącznie z gatunków zbóż). 

Międzyplon musi być wysiany w terminie od 1 lipca do 1 października i utrzymany do 15 lutego następnego roku – dopuszcza się mulczowanie, jednak nie wcześniej niż po 15 listopada. Za siew międzyplonu ozimego w ramach ekoschematu rolnictwo węglowe rolnik może otrzymać 5 pkt., co stanowi wartość 500zł za hektar takiej uprawy. 

PRŚK 2014-2020 – MIĘDZYPLONY  W NIEDOKOŃCZONYCH ZOBOWIĄZANIACH 

Międzyplon będzie kończyć realizację 5 letnich zobowiązań w ramach Programu rolno-środowiskowo-klimatycznego opracowanego w ramach PROW 2014-2020. Pojawiają się one w dwóch działaniach jako praktyka dodatkowa w Pakiecie 1: Rolnictwo zrównoważone oraz jako osobne działanie, czyli Pakiet 2. Ochrona gleb i wód.

Z powyższych wynika, że międzyplon na tej samej powierzchni może być włączony w wiele działań. Stosowanie międzyplonów niesie wiele korzyści dla gospodarstwa. Przerywają monokultury zbożowe i poprawiają właściwości fitosanitarne gleb. Zapobiegają erozji wodnej i wietrznej gleb (rośliny okrywowe), wzbogacają glebę w substancję organiczną, z której tworzone są związki próchniczne. Dzięki zwiększeniu  zawartości substancji organicznej zwiększają się zasoby wody glebowej dla roślin i ogranicza się wymywanie mineralnych związków azotu z gleby.

Stosowanie w mieszankach roślin bobowatych wiążących azot atmosferyczny wzbogaca glebę w azot, z którego będą mogły skorzystać rośliny następcze. Można w ten sposób zmniejszyć nawożenie mineralnymi nawozami azotowymi roślin następczych. Międzyplony ograniczają też straty fosforu i potasu. Korzystnie wpływają na aktywność biologiczną gleb i rozwój mikroorganizmów glebowych. Poprawiają strukturę gleb wpływając na wykształcenie się struktury gruzełkowatej.

Możliwe jest użycie w mieszankach roślin miododajnych, które po zakwitnięciu stanowią pożytki pszczele (facelia, gryka, gorczyca). Miedzyplony ograniczają emisję CO2 do atmosfery poprzez proces fotosyntezy i tworzenie masy roślinnej, a następnie sekwestracji związków węgla w glebie.

Autor: Ewa Dobrakowska

PZDR w Częstochowie