Kardynał August Hlond - 142. rocznica urodzin

ŚLĄSKA DROGA DO KAPŁAŃSTWA 

August Hlond urodził się 05.07. 1881 r. niedaleko Mysłowic w górnośląskiej wiosce Brzęczkowice, w ubogiej rodzinie dróżnika kolejowego. Obecnie jest to dzielnica Mysłowic. Był drugim spośród dwanaściorga dzieci Jana i Marii z Imielów, którzy swoje potomstwo wychowywali w duchu żarliwej pobożności, wg benedyktyńskiej zasady „módl się i pracuj”.  Spośród tej gromady - czterech synów: Ignacy, August, Antoni i Klemens zostało salezjanami. Było to zgromadzenie, poprzez postać bł. Augusta Czartoryskiego (1858 – 1833), przyjaciela ks. Jana Bosko (1815 – 1888), związane z Polakami i obejmujące swą opieką chłopców z ubogich rodzin. Śląski dom Hlondów przesycony był głębokim patriotyzmem, co stawiało rodzinę w konflikcie z władzami pruskimi. 

Szkołę gimnazjalną w Mysłowicach rozpoczął w 1893 r. i wtedy też, wysłano go wraz ze starszym bratem Antonim Ignacym, na dalszą edukację do Włoch. Wspomnieć należy że jego brat został później misjonarzem salezjańskim, kompozytorem i autorem tekstów religijnych, które publikował pod pseudonimem Chlondowski, żeby odróżnić się od brata prymasa. W zakładzie salezjańskim uczyło się ponad stu sześćdziesięciu polskich chłopców. Wielu pochodziło tak jak Hlondowie ze Śląska. Ich wychowawcą był ks. Wiktor Grabelski (1857 – 1902). August od początku odznaczał się wielkimi zdolnościami, łatwością przyswajania języków obcych, znakomitą pamięcią, pilnością i pracowitością. Zafascynowany postacią ks. Jana Bosko, wielkiego wychowawcy młodzieży, w wieku szesnastu lat wstąpił do nowicjatu salezjańskiego w Foglizzo. Pierwsze śluby zakonne przyjął od niego przełożony generalny ks. Michele Rua (1837 – 1910), późniejszy błogosławiony i następca ks. Bosko. Rok po obłóczynach w 1897 r. również w obecności ks. Rua – August złożył śluby wieczyste.

Ponadprzeciętne zdolności młodego Hlonda doceniono, wysyłając go na trzyletnie studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim (1584), który ukończył z wyróżnieniem. W roku 1900 otrzymał promocję doktorską z filozofii i teologii. Mieszkał wówczas w Zakładzie Salezjańskim „Sacro Cuore di Gesu”. Już wtedy pracował z młodymi wychowankami w tzw. niedzielnym oratorium, organizując akademie, występy i przedstawienia. Zajmował się także redagowaniem w języku polskim miesięcznika „Wiadomości Salezjańskie".

Od początku, nie tracąc swej polskiej tożsamości, ks. August Hlond, wybijał się swoim działaniem na rzecz Kościoła powszechnego. W Kongregacjach Watykańskich w imieniu prokuratora generalnego załatwiał różne sprawy zgromadzenia. Pobyt w Rzymie okazał się dla Hlonda bardzo ważnym czasem - dla jego późniejszej kariery. Poznał watykańskie struktury, a także nawiązał kontakty z wieloma urzędnikami i znamienitymi osobistościami kościelnymi. Marzeniem młodego salezjanina była praca na misjach, ale przełożony ks. M. Rua zdecydował o jego wyjeździe do Polski. Dlatego po ukończeniu studiów, razem z ks. Emanuele Manassero, został skierowany do powstającego na ziemiach polskich Zakładu Salezjańskiego w Oświęcimiu. Ze względu na słabą znajomość języka polskiego Manassero scedował na Hlonda zajęcie się bieżącymi sprawami zakładu. W czasie pięcioletniego pobytu w Oświęcimiu wykładał historię, matematykę, grekę i geografię. Prowadził chór i orkiestrę. Angażował uczniów do różnych aktywności, organizując okolicznościowe uroczystości oraz wystawiając sztuki teatralne. Tłumaczył z języka włoskiego teksty i pisał własne artykuły do czasopisma „Wiadomości Salezjańskie”. Równocześnie przez dwa lata uzupełniał swoje studia z literatury polskiej na uniwersytetach w Krakowie i we Lwowie. 

W sobotni poranek 22 lub 23.09.1905 r.  August Hlond przyjął, z rąk ks. bp. Anatola Nowaka (1862 – 1933), święcenia kapłańskie w krakowskim kościele SS Wizytek Między 1900–1909 rokiem był nauczycielem i kierownikiem domów salezjańskich w Oświęcimiu, Krakowie, Przemyślu i Lwowie. Po dwóch latach pracy w charakterze kapelana w Schronisk im. Lubomirskich w Krakowie, powierzono mu  samodzielne stanowisko dyrektora nowej placówki salezjańskiej w Przemyślu. W 1909 r.  został powołany na stanowisko dyrektora Salezjańskiego Instytut Wychowawczego w Wiedniu. Wybudował tam dom i gimnazjum salezjańskie. Jego praca nie ograniczała się li tylko do pracy z młodzieżą, ale także z liczną Polonią wiedeńską, która zyskała w nim duchowego przewodnika i moderatora „Solidacji mariańskiej”. 

I wojna światowa przyniosła zmianę sytuacji politycznej w Europie. Rozpad Austro-Węgier stał się powodem reorganizacji struktury „Towarzystwa Salezjańskiego”. Po dziesięciu latach kierowania domem zakonnym, ks. Hlondowi powierzono ważne stanowisko w hierarchii zgromadzenia. Dekretem z 01.12.1919 r. został mianowany inspektorem prowincji niemiecko- węgierskiej, obejmującej: Austrię, Węgry i południowe Niemcy. Doskonale poradził sobie z nowym zadaniem, gdyż biegle władał językiem niemieckim i węgierskim. 

Fot. 1