Kiedy siać pszenicę ozimą i żyto?

Jaki jest najlepszy termin siewu pszenicy ozimej?

Na optymalny termin siewu pszenicy ozimej największy wpływ mają warunki klimatyczne. W Polsce termin ten przypada na drugą połowę września zaczyna się 15 września (na północnym-wschodzie), a kończy około 16 października (na południowym zachodzie).  

Ze względu na zróżnicowane warunki klimatyczne w Polsce wyróżnia się 6 stref:

• Polska północno-wschodnia i wschodnia – od 15 do 20 września,
• Polska centralna – od 20 do 30 września,
• Polska południowa i południowo-wschodnia – od 20 do 30 września,
• Polska północno-zachodnia – od 20 września do 5 października,
• Polska zachodnia – od 25 września do 5 października,
• Polska południowo-zachodnia – od 25 września do 16 października.

Optymalne terminy wysiewu dla każdego z regionów pozwalają się upewnić, że roślina będzie miała odpowiednio dużo czasu na osiągnięcie odpowiedniej fazy rozwojowej przed nadejściem zimy. 

Wczesny siew

Wczesny wysiew pszenicy ozimej może być dobrym wyborem, jednak są pewne warunki. Wybierając wczesny siew, musimy pamiętać o zmniejszeniu ilości ziaren, żeby ograniczyć ryzyko nadmiernego krzewienia oraz wybujałości roślin i tym samym pogorszenia zimowania. 

Do wczesnych siewów należy wybierać tylko odpowiednio dobranych nasion Ponadto wczesne siewy powinno się przeprowadzać tylko z użyciem odpowiednio dobranych odmian. Bardzo ważna jest również kontrola wzrostu i chorób. Wcześniejszy termin siewu  zwiększa niestety ryzyko pojawienia się chorób grzybowych oraz wymaga zwalczania mszyc podczas przedłużającej się ciepłej jesieni.

Późny siew

Decydując się na siew pszenicy w opóźnionym terminie, należy się liczyć z tym, że skala spadku plonowania w znacznej mierze zależeć będzie od przebiegu warunków atmosferycznych w okresie późnej jesieni. Warunki pogodowe są najważniejszym czynnikiem decydującym o plonach zbóż zasianych w opóźnionym terminie. Niższe temperatury oraz coraz krótsze dni w tym czasie powodują, że wschody przebiegają długo, a niekiedy widoczne są na plantacji dopiero na wiosnę. Najbardziej właściwe dla młodych roślin jest wejście w zimę w fazie 1–2 liści (BBCH 11–12), wtedy są one odporne na spadki temperatur, ponieważ w tej fazie odżywiają się zapasami z ziarniaka. Dopiero od fazy 3 liści (BBCH 13) przechodzą na odżywianie przez korzenie i wówczas stają się bardziej wrażliwsze na mrozy.

Kiedy siać pszenicę ozimą

Najbardziej optymalny termin siewu zbóż ozimych przypada w Polsce od połowy września do połowy października. Na wybór odpowiedniego momentu na wysiew pszenicy ozimej mają wpływ warunki klimatyczne na danym terenie (na północnym wschodzie kraju prowadzi się go najwcześniej, a najpóźniej optymalny termin siewu przypada na południowych zachodzie Polski) oraz pogoda. Jednocześnie pszenica ozima jest zbożem, które cechuje najbardziej elastyczny termin jej wysiewu. 

 
Kiedy siać żyto

Żyto należy do odmiany zbóż jarych, tzw. przewódek, które mają w swoim pochodzeniu genetycznym formy ozime. Obecność genu zimotrwałości powoduje, że są tolerancyjne na stresy środowiskowe powodowane przez temperaturę.

W zależności od terminu siewu nasiona żyta zachowują się albo jak zboża jare, albo jak ozime. Przewódki poza terminem wiosennym mogą być wysiewane w okresie późnojesiennym, tj. koniec października, początek listopada, a nawet w dogodnych warunkach zimą – pod koniec stycznia i w lutym. Wszystko zależy od warunków pogodowych, jakie będą panowały w późniejszym terminie oraz na jakie stadium rozwojowe rośliny przypadną największe mrozy. Najlepszym stadium rozwojowym przezimowania przewódek jest faza wczesnego szpilkowania, a maksymalnie faza dwóch lub trzech liści. Rośliny zbyt wyrośnięte są bardziej podatne na wymarzanie, zwłaszcza przy braku
okrywy śnieżnej i silnych mrozach.

W warunkach ocieplenia klimatu i coraz częściej występujących wiosennych suszach odmiany przewódkowe w naszym kraju stają się coraz bardziej popularne. Brak opadów oraz deficyt wody w okresie wiosenno-letnim mają istotne znaczenie dla plonowania jarych form zbóż – może być nawet o 50% niższy w porównaniu z formami ozimymi. Siejąc jesienią odmiany typu przewódkowego rolnik ma zagwarantowany wyższy plon w stosunku do jarych sianych w wiosennym terminie. W wyniku wydłużonej wegetacji i dobrej mrozoodporności rośliny z siewów jesiennych plonują 20-30% wyżej niż jare siane w terminie optymalnym, przy jednoczesnym zachowaniu cech jakościowych. Przewódki mają możliwości wykorzystania wody zgromadzonej w glebie podczas zimy i tworzenia silniejszego systemu korzeniowego. Po wznowieniu wegetacji szybko się krzewią i wytwarzają większą liczbę pędów kłosonośnych.

Siew przewódek to dobre rozwiązanie na gleby ciężkie, podmokłe, które wiosną długo nie mogą być uprawiane. Dodatkowo odmiany tego typu ze względu na wczesne dojrzewanie ziarna mogą szybko schodzić z pola, co umożliwia przygotowanie stanowiska pod roślinę następczą, np. pod rzepak ozimy, co nie zawsze jest możliwe w przypadku zbóż jarych, szczególnie pszenicy czy pszenżyta.

Przewódki mogą stanowić również alternatywę dla późno schodzących przedplonów, m.in., po kukurydzy na ziarno, burakach cukrowych czy późnych odmianach ziemniaka. W takim przypadku siew ozimin nie przypada w optymalnym terminie i niesie ryzyko obniżki plonu. Ponadto wysiew przewódek pozwala na zróżnicowanie płodozmianu oraz na większe zagospodarowanie pól przed zimą.

ndvi