Olej rzepakowy i lniany – dlaczego warto je wybierać?

Produkcja rzepaku 

W Polsce uprawa rzepaku jest bardzo popularna, stanowi ok. 97% całkowitej powierzchni uprawy roślin oleistych. Co ciekawe, w 2022 roku powierzchnia upraw rzepaku w Polsce po raz pierwszy była większa niż powierzchnia upraw tej rośliny u dotychczasowych liderów w Europie. Jak informuje Polskie Stowarzyszenie Producentów Oleju, zrzeszone w PSPO tłocznie przerobiły w I półroczu 2023 roku łącznie 1 691 tys. ton rzepaku, a więc o 107 tys. ton więcej w porównaniu do analogicznego okresu w 2022 roku, co łącznie z wysokim przerobem w miesiącach lipiec-grudzień 2022 roku (1 688 tys. ton) pozwoliło ustanowić nowy rekord przerobowy nasion w Polsce w ujęciu sezonowym. W sezonie 2022/2023 przerób rzepaku w zakładach członkowskich PSPO wyniósł 3 379 tys. ton, czyli o 146 tys. ton więcej w porównaniu do poprzedniego sezonu 2021/2022.

Uprawa lnu w Polsce

Uprawa lnu była bardzo popularna w Polsce w latach 70. XX wieku – wówczas było to 130 tys. ha, co pozwoliło nam należeć do światowej czołówki. W latach 80. i 90. ubiegłego wieku nastąpiło załamanie produkcji. Obecnie areał uprawy lnu oleistego w Polsce jest niewielki – stanowi około 7000 ha, jednak z roku na rok obserwujemy tendencję wzrostową.

Wartości odżywcze oleju rzepakowego 

Olej rzepakowy posiada szereg właściwości zdrowotnych. Jest źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych (zawiera ok. 66% jednonienasyconych i około 26% wielonienasyconych kwasów tłuszczowych) steroli roślinnych, witaminy E, A, K. 

Olej rzepakowy, ze względu na swoje wyjątkowe właściwości, powinien być istotnym elementem naszej diety. Jego spożywanie wspiera funkcjonowanie mózgu, pomaga utrzymać prawidłowy poziom cholesterolu, zmniejsza ryzyko zachorowania na cukrzycę typu II czy nowotwory. 

Pamiętajmy zatem, aby olej rzepakowy dodawać zarówno do dań na ciepło, zimnych przekąsek, sałatek czy wypieków.

Cenny olej lniany

Olej lniany cenimy przede wszystkim za wysoką zawartość kwasów tłuszczowych Omega 3, które stanowią podstawowy budulec nie tylko tkanki mózgowej, ale także innych tkanek naszego organizmu. Poza tym wspomagają przyrost mięśni, korzystnie wpływają na gospodarkę hormonalną, ułatwiają procesy trawienne oraz dostarczają naszemu organizmowi energii. 

Kupując olej lniany wybierajmy produkt zimnotłoczony. To właśnie taki tłuszcz jest najbardziej wartościowy i najzdrowszy. Tak uzyskany olej charakteryzuje się atrakcyjnymi walorami sensorycznymi, przyjemnym zapachem oraz lekko orzechowym smakiem, barwą od ciemnożółtej po brązową lub ciemnobursztynową. 

Zachęcamy do wypróbowania przepisów z wykorzystaniem olejów roślinnych.

Śledź marynowany po kołobrzesku w oleju rzepakowym

Składniki:

• 1 kg płatów bałtyckich śledziowych
• 250 ml oleju rzepakowego
• 4 szt. cebuli
• pół łyżeczki słodkiej papryki
• pieprz

Marynata:

• 1,5 l wody
• 250 ml octu
• 4 łyżki soli
• 3 łyżki cukru
• 8 ziaren ziela angielskiego
• 4 liście laurowe

Wykonanie:
Zagotować wodę z octem, solą, zielem angielskim, liściem laurowym i cukrem. Wystudzić. Płaty śledziowe włożyć do zimnej marynaty i odstawić na 2 dni do lodówki. Po tym czasie wyjąć śledzie i odsączyć z marynaty. Cebulę pokroić w piórka. Śledzie przyprawić pieprzem i papryką słodką, a następnie zwinąć je w rulon. Ułożyć w słoiku, przekładając pokrojoną cebulą. Zalać olejem i odstawić na dobę do lodówki. 

Schab pieczony w marynacie korzennej na bazie oleju rzepakowego

Składniki:

• 2 kg schabu wieprzowego bez kości
• 100 g masła

Marynata:

• 5 łyżek octu winnego
• 100 ml oleju rzepakowego
• 3 ząbki czosnku
• 1 łyżka miodu
• 1 łyżeczka cynamonu
• 1 łyżeczka goździków
• 1 łyżeczka gałki muszkatołowej
• 0,5 łyżki soli
• 0,5 łyżeczki pieprzu

Wykonanie:
czosnek drobno posiekać i wymieszać z olejem rzepakowym, octem winnym, miodem, cynamonem, goździkami, gałką muszkatołową, solą, pieprzem. Powstałą marynatą dokładnie natrzeć schab i odstawić do lodówki na 24 godz. Po tym czasie włożyć do naczynia żaroodpornego z przykrywką i piec w temp. 120 st. C przez 3 godziny. 

Sałatka z pieczonych buraków z olejem lnianym

Składniki:

• 2 buraki 
• 50 g sera typu feta
• garść rukoli

Sos:

• 2 łyżki oleju lnianego
• 1 łyżka soku z cytryny
• 1 łyżeczka ostrej musztardy
• 1 łyżeczka miodu
• sól, pieprz do smaku

Wykonanie:
Buraki pieczemy – zawijamy w folię aluminiową, wkładamy do piekarnika nagrzanego do 180-200 st. C na około 60 min. Następnie obieramy, kroimy w cieniutkie plastry, układamy na półmisku. Na burakach rozkładamy rukolę, posypujemy rozdrobnionym serem feta. Z podanych składników przygotowujemy sos (wszystkie składniki łączymy i dokładnie mieszamy), polewamy nim danie.

Sfinansowano z Funduszu Promocji Roślin Oleistych