Warzywa ozime

Uprawa ozima warzyw to doskonały sposób na wydłużenie sezonu ogrodniczego. Dzięki tej metodzie sadzenia będziemy mogli cieszyć się zbiorami 2-3 tygodnie wcześniej, niż w przypadku siewu wiosennego. Uprawa ozima to specyficzna forma, a nadają się do niej przede wszystkim rośliny mrozoodporne, które wysiane jesienią, intensywnie rozrastają się w okresie wczesnej wiosny. 

Prawidłowo przeprowadzona może przynieść wiele korzyści. Po pierwsze, 

• pozwala na efektywne wykorzystanie ogrodu przez cały rok. Po drugie, rośliny ozime często są bardziej odporne na choroby i szkodniki, ponieważ ich cykl życia różni się od większości roślin letnich.

Decydując się na uprawę warzyw ozimych, należy mieć na względzie ich charakterystyczne potrzeby. Stanowiska pod tego typu warzywa trzeba 
przygotować na miesiąc przed siewem/sadzeniem. Przede wszystkim są to dobrze nasłonecznione miejsca, a także żyzna, przekopana i oczyszczona z chwastów gleba, zawierająca dużo składników mineralnych. Należy przed wysiewem nawieźć ją kompostem lub nawozami fosforowymi albo potasowymi. Powinniśmy unikać używania nawozów azotowych jesienią, które lepiej zastosować w okresie wiosennym. Gleba musi być ponadto lekka i przepuszczalna – w przeciwnym razie stanowisko będzie się słabiej nagrzewać wiosną, co utrudni roślinom prawidłowy rozwój. Warto dokonać starannej selekcji nasion i wybrać te, które wykazują się świeżością oraz dużą siłą kiełkowania. Pamiętajmy o tym, by 
siać je bardziej gęsto, ponieważ nie wszystkie sadzonki czy nasiona przetrwają zimę, by na wiosnę wydać plony. Nasiona należy umieszczać w glebie o mniej więcej 2 centymetry głębiej niż podczas wysiewu wiosną.

Musimy również pamiętać o tym, by po zasadzeniu warzyw intensywnie i regularnie je podlewać. Warto wiedzieć, że gatunki ozime wymagają zmianowania, a więc nie powinniśmy siać roślin w miejscu, w którym wcześniej rosły warzywa należące do tej samej rodziny. W przeciwnym wypadku zwiększa się ryzyko rozprzestrzeniania szkodników i chorób.

Jednym z kluczowych elementów pielęgnacji warzyw ozimych jest zabezpieczenie ich przed przymrozkami oraz działaniem silnego wiatru. W tym celu należy zastosować specjalną włókninę, którą trzeba zdjąć w momencie, gdy temperatura osiągnie więcej niż 0 stopni Celsjusza. Alternatywnie można rozstawić nad stanowiskami niski tunel z folii, który dobrze sprawdzi się również w przypadku wiosennych przymrozków. 

Do warzyw nadających się do uprawy ozimej należą przede wszystkim gatunki o małych wymaganiach cieplnych, jak np.: marchew, pietruszka, 
szpinak, cebula ozima, czosnek ozimy, roszponka czy koper. Sieje się je lub sadzi w różnych terminach. Niektóre należy siać odpowiednio późno (listopad, początek grudnia), aby nie zdążyły wykiełkować przed zimą, inne można siać lub sadzić wcześniej (październik), bo niskie temperatury nie są dla nich szczególnie groźne.

Marchew ozima – termin siewu marchwi dobieramy do warunków pogodowych tak, aby rośliny nie wykiełkowały jeszcze jesienią. Jeżeli tak się stanie, to – niestety – nie przetrwają one zimy. Pamiętajmy, że marchew zaczyna kiełkować w temperaturze 4°C. Wysiejmy więc to warzywo tuż przed nastaniem mrozów. Najlepiej będzie zrobić to  w  listopadzie albo nawet w pierwszych dniach grudnia. Jesienią siejmy więcej nasion niż wiosną. Zagon warto przykryć słomą, matami bądź łętami. Na plony możemy przygotować się już w końcówce maja i kontynuować zbiory przez cały czerwiec. Na jesienny termin siewu wybieramy wczesne odmiany marchwi, takie jak:

• Amsterdamska, Kalina F1 czy Karo F1. Z odmian zagranicznych można wybrać: Primo F1, Espredo F1, Calibra F1, Chambor F1, Nektarina, Nanda F1, Damco F1, Tempo F1.

Pietruszka ozima – zalecenia co do siewu pietruszki ozimej są podobne, jak w przypadku marchwi. Trzeba jednak wiedzieć, że zimuje ona znacznie lepiej niż marchew. Wiosną siewki pietruszki znoszą niewielkie przymrozki. Odmiany dobre do siewu zimowego to: pietruszka korzeniowa „Cukrowa”, a także „Kaśka” oraz „Lenka”.

Czosnek ozimy – termin sadzenia czosnku ozimego przypada na okres od października do połowy listopada. Najpierw trzeba jednak bardzo 
starannie przygotować glebę. Głębokość sadzenia czosnku ozimego jest nieco większa od zalecanej w terminie wiosennym – dla cebulek wynosi 
4 do 5 cm, a dla ząbków – od 5 do 6 cm. 

Czosnek dosyć dobrze zimuje dzięki wytrzymałości na niskie temperatury. Zbiór czosnku ozimego będzie możliwy w lipcu.

Cebula ozima – dymkę najlepiej wysadzić w październiku. Możliwy jest również termin listopadowy, ale wiąże się on ze sporym ryzykiem. Aby cebula przetrwała zimę i jak najszybciej wzrosła, trzeba posadzić ją w miejscu po roślinach uprawianych na oborniku. Jeżeli natomiast nie mamy takiego stanowiska, należy pamiętać o nawożeniu zagonu kompostem, co najmniej 2 tygodnie przed terminem siewu. Do sadzenia 
przeznaczamy dużą dymkę (o średnicy co najmniej 2 cm), ponieważ mniejsza gorzej przezimuje. Sadzimy w ten sposób, aby wierzchołki znalazły się od 3 do 4 cm pod powierzchnią gleby. 

Przed nadejściem zimy stanowisko przykrywamy łętami bądź słomą. Jeżeli natomiast zagon przykryjemy na przykład agrowłókniną, cebula ozima będzie gotowa do zbioru już w połowie kwietnia.

Koper ozimy – przed wysiewem glebę zasilamy np. Azofoską – ok. 200 g/10 m². W zależności od warunków atmosferycznych, termin siewu kopru na wczesny zbiór przypada od końca listopada do lutego. Polecane odmiany to: Lukkulus, Ambrozja, Szmaragd i Amat. Koper ogrodowy na zbiór młodych roślin wysiewamy w rzędy odległe o 15 do 20 cm, 
a na zbiór dojrzałych baldachów – w rzędy odległe o 30 do 40 cm.

Szpinak ozimy – wysiewa się w trzech terminach (wybierając odpowiednie odmiany – pod względem wczesności): pod koniec marca i na początku kwietnia – zbiór przypada wtedy na przełomie maja i czerwca; początek sierpnia – zbiór w październiku i listopadzie. Natomiast na zbiór wczesnowiosenny po przezimowaniu należy siać od końca września do początku października. Siew jest najkorzystniejszy w rzędach co 25-30 cm. Szpinak wymaga gleby zasobnej w składniki pokarmowe i wodę.

Aleksandra Strumińska Artykuł opracowany we współpracy z Łódzkim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Bratoszewicach  Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj