Boże Narodzenie - "Nadszedł dla Maryi czas rozwiązania"

W Ewangeliach znajdują się trzy teksty dotyczące narodzin Jezusa. Najbardziej popularna i najszersza jest relacja św. Łukasza. Krótsze i podkreślający rolę Ducha Św. jest opowiadanie św. Mateusza. Teologiczny i pokazujący narodzenie Jezusa jako wcielenia słowa Bożego jest tekst św. Jana  - „Na początku było słowo”. 

Fragment Ewangelii św. Łukasza jest bardzo bogaty w rożne szczegóły. Przypomina dramat w trzech aktach. W pierwszym akcie bohaterką jest Maryja, która rodzi Jezusa. W drugim akcie prym wiodą aniołowie, a  w trzecim pasterze, którzy opuszczają pole i idą do Betlejem, gdzie „znaleźli Maryję, Józefa i Niemowlę", a potem wracają i opowiadają wszystkim, co widzieli. 

Jest to czas, gdy „wyszło rozporządzenie” Gajusza Juliusza Cezara Oktawiana Augusta - imperatora rzymskiego od 30 r. przed Chr. do 14 r. po Chr. – „żeby przeprowadzić spis ludności" w Palestynie, która w tym czasie znajdowała się pod panowaniem Rzymu. Spis był potrzebny do ściągania podatków. Aby wypełnić ten nakaz Józef  z Maryją pokonali drogę z Nazaretu przez prawie całą Palestynę, ponad sto kilometrów i przybyli do Betlejem, skąd pochodził. O narodzeniu Chrystusa w Betlejem wyraźnie piszą Ewangelie: Mateusza i Łukasza. To miasteczko położone około siedmiu kilometrów na południowy wschód od  Jerozolimy. 

Po przybyciu do miasteczka zaczęli poszukiwać miejsca, gdzie mogliby się zatrzymać, gdyż „nadszedł dla Maryi czas rozwiązania". Nie znaleźli „miejsca w gospodzie". Miejsce w gospodzie było, ale ze względu na bliskie rozwiązanie Maryi, nie dla nich. Prawdopodobne jest, że narodzenie Jezusa mogło mieć miejsce w grocie w pobliżu Betlejem. W II w. św. Justyn napisał: „Józef zatrzymał się w grocie, gdzie Maryja wydała na świat Jezusa". Podobnie Orygenes około 240 r. wspominał, że w Betlejem znajduje się grota otaczana szacunkiem. „Miejsce to słynie w całej okolicy - pisał - nawet wśród niewierzących, z tego, że urodził się tam Jezus". W IV w. św. Hieronim spędził kilka lat swojego życia w grocie przyległej do innej groty, którą tradycja wskazywała jako miejsce narodzin Jezusa. W okresie prześladowań władze cesarskie usiłowały zatrzeć ślady nowej religii, szerząc tam kult pogański. W tym „najwspanialszym miejscu świata" - jak pisał św. Hieronim - ustawiono posąg greckiego bożka Adonisa: „w grocie, w której niegdyś kwilił maleńki Jezus".

Gdy po 313 r., w którym wydany został  tzw. „Edykt mediolański”, który zaprowadzał wolność wyznania w Cesarstwie Rzymskim,  do Betlejem przybyła św. Helena, matka cesarza Konstantyna Wielkiego. W 330 r. kazała wznieść bazylikę, która zawiera w sobie grotę o wymiarach 12,3 x 3,5 m. Po środku umieszczono gwiazdę ze srebra, z napisem po łacinie: „Tutaj narodził się Jezus Chrystus z Maryi Dziewicy". Kościół ten, przebudowany w VI wieku z polecenia cesarza Justyniana. Przetrwał do naszych czasów.

Maryja urodziła dziecko „owinęła Go w pieluszki i położyła w żłobie”. Termin grecki może znaczyć albo „szopę" miejsce odpoczynku zwierząt albo „żłób", w którym znajduje się pokarm dla zwierząt. Mógł stać na podłodze albo w zagłębieniu ściany. Relacja św. Łukasza zapoczątkowała chrześcijańską tradycję szopki. Ewangelista mówi o pasterzach, ale nie o zwierzętach. Weszły one jednak na trwałe do tradycji Bożego Narodzenia. Wiele apokryfów opisywało Boże Narodzenie, wspominając, że Józef z Maryją podróżowali do Betlejem na ośle, stąd obecność tego zwierzęcia przy narodzeniu Pana. A wół? On również pojawia się w apokryfie, w Ewangelii Pseudo-Mateusza. Autor powołuje się na Stary Testament. Rzeczywiście w Księdze Izajasza czytamy: „Wół rozpoznaje swego pana i osioł żłób swego właściciela”. Obecność zwierząt w wyobrażeniach Bożego Narodzenia można jeszcze dziś zobaczyć w katakumbach rzymskiej bazyliki Santa Maria Maggiore. Z tych starych przedstawień wywodzi się chrześcijańska tradycja szopki, rozpowszechniona przez św. Franciszka z Asyżu, który pierwszą szopkę zbudował w Greccio. 

Tak więc dziś mówimy o narodzeniu Jezusa w ubogiej grocie, wśród zwierząt i pasterzy, choć być może nie do końca są to ścisłe fakty. Okoliczności te potwierdzają prawdę, że Bóg przyszedł w ubogich warunkach, które są znakiem Jego „uniżenia". Betlejemska grota uświadamia nam, że Chrystus przyszedł na świat w ciszy i pokorze. Pojawił się na peryferiach wielkiego świata, w miasteczku, o którym mało kto słyszał w rzymskim imperium.