Święto Ofiarowania Pańskiego - geneza

Po urodzeniu pierworodnego syna każda żydowska matka była zobowiązana do złożenia ofiary przebłagania na oczyszczenie. Księga kapłańska tak regulowała tę kwestię: „Jeżeli zaś ona (matka) jest zbyt uboga, aby przynieść baranka, to przyniesie dwie synogarlice albo dwa młode gołębie, jednego na ofiarę całopalną i jednego na ofiarę przebłagalną. W ten sposób kapłan dokona przebłagania za nią, i będzie oczyszczona".  Jak zanotował św. Łukasz – Maryja  Józefem przynieśli dwie synogarlice – czyli ptaki z rodziny gołębiowatych. Oznacza to, że byli raczej biedni niż bogaci. 

Jeśli byliby zamożniejsi przynieśliby jednorocznego baranka oraz gołębia. Drugim powodem przybycia do świątyni było ofiarowanie dziecka Bogu. Księga Wyjścia tak definiuje ten wymóg: „Pan tak powiedział do Mojżesza: Poświęćcie Mi wszystko pierworodne. U synów Izraela do Mnie należeć będą pierwociny łona matczynego. Zarówno człowiek, jak i zwierzę”. 

Rodzice Jezusa postępowali więc tak, jak nakazywało im prawo Mojżeszowe. W ewangelicznej scenie biorą udział, oprócz ofiarowywanego niemowlaka i jego matki, Józef, starzec Symeon i prorokini Anna. Święty Łukasz poświęca Symeonowi i Annie kilka ciepłych zdań. O Symeonie pisze, że był to człowiek prawy i pobożny i że otrzymał obietnicę, że nie ujrzy śmierci, aż nie zobaczy Mesjasza. . „Duch Święty mu objawił, że nie ujrzy śmierci, aż zobaczy Mesjasza Pańskiego” . O Annie Ewangelista pisze, że była „prorokinią”, przebywającą w świątyni „służąc Bogu w postach i modlitwach”. Tylko siedem lat żyła w małżeństwie, a gdy jej mąż zmarł poszła na służbę i modlitwę do świątyni. Skoro miała osiemdziesiąt cztery lata, to łatwo obliczyć, że na tej służbie spędziła około sześćdziesiąt lat. Ewangelista Łukasz podkreśla, że prowadził ich Duch Święty. 

Wśród chrześcijan wschodnich święto to nazywano „Spotkaniem Pańskim”. Chodziło tu o  spotkanie Pana Jezusa ze swoim ludem w osobach Symeona i Anny, którzy w małym dziecku rozpoznali Zbawcę. Było to najważniejsze wydarzenie w ich życiu. Zapłonęło dla nich światło, jakim był Jezus Chrystus. Dzieci z mojego przykładu nie doświadczyły prawdziwego spotkania z drugim człowiekiem. 

Papież Sergiusz I  w VI wieku na obchody święta wyznaczył 2 dzień lutego. Dopiero na przełomie X i XI wieku zaczęto podkreślać inny aspekt święta - Oczyszczenie Najświętszej Maryi Panny. W Ewangelii św. Łukasza czytamy: „Gdy upłynęły dni ich oczyszczenia, przynieśli Je do Jerozolimy, aby Je przedstawić Panu”. Zmiana nazwy „Święto Spotkania” na „Oczyszczenie Najświętszej Maryi Panny” nadała mu charakter maryjny. Prawosławie do dzisiaj  zachowało - przejęty z judaizmu - zwyczaj oczyszczenia matki po urodzeniu dziecka. Po upływie czterdziestu dni od porodu matka mogła po raz pierwszy przyjść do cerkwi, by w pełni uczestniczyć w Eucharystii.

Dopiero postanowienia Soboru Watykańskiego II, który przypomnę został zwołany przez św. Jana XXIII  w 1962 r., a zakończony przez papież Pawła VI w 1965 r., dotyczące liturgii przywróciły temu świętu pierwotne znaczenie.  Zasadnicza zmiana to ta, że dzień 2 lutego nie jest świętem maryjnym, ale świętem Pańskim. Od 1969 r. obowiązuje nazwa z nowego kalendarza liturgicznego – święto „Ofiarowania Pańskiego”. 
 

Fot. 1